D Vitamini Nedir?
D vitamini sağlıklı kalmak ve gelişmek için önemlidir. Her bireyin ihtiyacı olmasına rağmen bebeklerin ve çocukların D vitamini ihtiyacı daha belirgindir. D vitamini eksikliği olduğunda kemiklerde kalsiyum birikimi azalır, serum kalsiyum düzeyi bebekte ciddi sorunlara yol açacak şekilde düşebilir. Bu nedenle yenidoğan bebekler ve süt çocukları D vitamini açısından takviye edilir.
Vücudumuzun D vitamini ihtiyacını gidermenin tek yolu güneş ışınları ile vücudumuzun D vitamini üretmesidir. Ancak yenidoğan veya erken aylardaki bebeklerin D vitamini ihtiyacını güneş yardımıyla temin etmek açık havaya çıkamamaları nedeniyle kolay değildir. Anne sütü bebeğin D vitamini ihtiyacını maslesefki karşılamaz. Hele de gebelik kış aylarına rastlamışsa annede yeterli olmayan D vitamini bebeğe fayda sağlamaz.
Vücudumuz D Vitaminini Nasıl Üretir?
D vitamini cildimizin güneşe maruz kalmasını takiben, güneş ışınlarından ultraviyole B (UVB)’yi emmesi ile üretilmeye başkar. Aktif D vitamini üretiminde karaciğer ve böbrekler rol oynar. Güneş ışınlarına maruz kalımı takiben 16 saat içinde aktif D vitamini yapılır.
D vitamininin cilt üzerinden üretimi yaz aylarında belirginken Ekim’den Nisan ayına kadar düşüktür. Yaş ilerledikçe cilt tarafından D vitamin sentezlenmesi azalmaktadır.
‘D Vitamininin Kalsiyum Metobolizması Dışında Etkileri’ çalışmaları göstermektedir ki bütün bağışıklık hücrelerinin D vitamini algılayıcıları vardır. D vitamini eksikliğinin bağışıklık sistemi üzerine etkileri kendini enfeksiyon hastalıkları, kanser, kalp-damar hastalıkları, allerjik astım ve Multipl skleroz, Tip I Diyabet gibi otoimmün hastalıklarla göstermektedir. Gene çalışmalar göstermektedir ki D vitamininin hastalıklar üzerine olumlu etkileri, sadece D vitamini preparatları kullanmakla elde edilememekte, güneş ışınlarına maruz kalarak elde edilen fayda daha belirgin olmaktadır.
Güneş Işınları zararlı mıdır?
Güneş ışınlarının insan sağlığı ve gelişimi üzerine etkisi hem çok yönlü hem de önemlidir. Güneş ışınlarına uzun süre, yoğun olarak maruz kalındığında güneş yanıkları, cilt kanseri gelişebilirken, yetersiz maruz kalındığında D vitamin eksikliği ve buna bağlı diğer organ kanser sıklığında artış, seyirlerinde ağırlık, allerji de dahil başka hastalık risklerinde artış söz konusudur.
Güneş ışınları üç tip ultraviyole rasyasyona sahiptir. Bunlardan ultraviyoleC (UVC) atmosferimiz tarafından filtre edilerek cildimize ulaşması engellenirken, ultraviyole A (UVA) ve UVB atmosferi geçerek cildimize ulaşıp hasara yol açabilir. Hem UVA hem UVB çocukluk çağında yoğun maruz kalmaları takiben cilt kanseri ile ilişkili bulunmuştur. Her iki radyasyon ışını da uzun ve yoğun maruz kalmayı takiben cilt yanıkları, doku dejenerasyonu, cildin bağışıklık fonksiyonunda azalmaya yol açmaktadır. Güneş ışınlarının zararlı etkileri bulunulan coğrafyaya, altta yatan tıbbi risklere, genetik özelliklere, cilt rengine bağlı olmakla beraber güneş altında geçirilen süre en önemli faktördür. Güneşin zararlı etkilerinden koruyucu tedbirler olarak güneş altında iken şapka, açık rekli giysiler giymek, güneş ışınlarının en yoğun olduğu öğlen saatlerinde güneşe maruz kalmanın kısıtlanması, güneş kremlerin kullanımı sayılabilir.
Güneşin zararlı etkilerinden kaçınmak ve olumlu etkilerinden faydalanmak için en uygun saatler, güneşin en yükseğe çıkmayı tamamladığı, inişe geçtiği öğleden sonrası saatleridir. Bu saatlerde UVA etkisi azalırken cildin D vitamin üretimi için önemli olan UVB etkisi devam etmektedir. Bol güneşli ve D vitamini üreteceğimiz sağlıklı günler dilerim…
Dr. Sabahat Karakaşlılar
No Comments