Yaşasın okullar başladı. Tüm çocuklarımız ve aileleri sevinçli. Okulun eğitim, öğretim ve sosyalleşme faaliyetlerinin yanında enfeksiyonlar ve sık hastalıklar gibi olumsuz etkileri de var.
Bugün size üst solunum yolu hastalıklarından başka yine bir enfeksiyon olan ve son zamanlarda sıkça görmeye başladığımız bir durumu anlatmak istiyorum.
Bir gün öğretmeninin notu şu notu ile karşılaşabilirsiniz; “saçında bit var”. Bu haber birden bire şok etkisi yaratsa da hemen kendinizde suç aramaya başlamayın. Özellikle okul öncesi ve okul çocuklarında çok sık görülen bu olay aslında çok ciddi bir sağlık sorunu değil, sadece biraz can sıkıcıdır.
Bit Nedir? Bit saçta yaşayan ve gözle de görülebilen bir parazittir. Büyüklüğü birkaç milimetre ve rengi grimsi koyu renkli olup değişebilir. Yumurtasına ‘sirke’ denilir ve saçlı deriden 3 mm mesafede saç teline tutkal gibi yapışır. Sanki saç diplerine kepek varmış gibi görünür. Kepek ya da saçlı deri hastalıklarından farklı olarak sirkeler, yıkanarak yada taranarak saçtan çıkmaz. Yumurtalar 8-9 gün sonra olgunlaşıp çıkar ve izleyen 2-3 haftada erişkin hale gelir. Bit, saçlı deriden kan emerek beslenir.
Bitler girdikleri saçın rengine uyum gösterirler, bu nedenle de görülmeleri zordur.
En çok kulak arkasında ve ensede görünürler.
Bit saçta sadece kaşıntı yaptığından ve bazen kaşıntı şiddetli olduğundan rahatsız edici olabilir. Bunun haricinde bitin tehlikesi yoktur.
Peki bitten korunabilir miyiz?
Bu soruya büyük sesle evet demeyi çok isterdim ancak toplum içinde yaşamak, hayatımızın bir döneminde bit ile karşı karşıya kalacağımızı gösterir. Bit çok demokratik bir parazittir, her kesimden insana bulaşabilir. Temiz saçı da kirli saçı da sever. Saç dışında en fazla 24 saat yaşayabildiğinden, en çokta şapka, saç fırçası, tarak gibi cisimlerden ve daha çok insandan insana bulaşma görülür. Eğer sizin ailenizde bit varsa, mutlaka okulunuzda, beraber oynadığınız çocuklarda ya da iş yerinizde bit var demektir, ve bütün aileyi kontrolden geçirmek gerekmektedir.
Bit belirtileri nelerdir?
Saç derisinde kaşıntı,
Saçta bir şey yürüdüğü hissi,
Bit ısırığına karşı alerjik reaksiyon nedeniyle kaşıntı.
Özellikle kulak arkası ve ensede daha sık,
Saçlı deride kızarıklık ve yara,
Gözle bit veya sirkenin görülmesi.
Bit Nasıl Aranır?
Saç bölümlere ayrılarak, özellikle kulak arkası ve enseyi kontrol ederek ve mümkünse ıslak olarak aranmalıdır. Saçın kaşındığı yerde kızarıklık yada yara görülebilir. Bitin kendisini görmek çok zordur ama bolca sirke görülebilir. Beyaz-sarımsı kum tanesi gibi hissedilir ve ne yazık ki fiske vurarak, üfleyerek, tarayarak, saç kurutma makinesiyle uzaklaştırılamaz. Yumurtladıktan sonra sirke dediğimiz boş yumurta saça yapışık kalır ve giderek saç dibinden uçlara ilerler. Eğer bulduğunuz sirkeler 1 cm ve daha uzaktaysa muhtemelen canlı değildir.
Bit Tedavisi nasıl olur?
Tedavide önemli olan paraziti havasız bırakmaktır.
İlaç kullanmak istemeyenler,
zeytinyağı veya vazelinle saçı bulamak bir tedavi şeklidir. Bu maddeler biti havasız bırakarak boğarlar. Saça yedirilip, gece boyunca saçta bırakılabilir. Kesin çözüm olmamakla birlikte denenebilir.
Daha güvenilir çözümlü tedavisi yine aynı mantıkla biti havasız bırakmak suretiyle kullanılan şampuanlardır.
HEDRİN (veya LICE-MD) adıyla satılır. Bu oldukça etkili bir şampuandır. İçindeki dimetikon maddesi güvenle kullanabileceğiniz bir lubrikan maddedir. Kokusuz ve tahriş etmeyen bir özelliğe sahiptir. Şampuan saçı kaygan hale de getirerek sirkeleri temizlemeyi kolaylaştırır.
KWELLADA, NIX adıyla satılan, etki maddesi en güvenli pestisit permetrin’dir. Hem biti hem de çatlamamış yumurtayı yok eder. Etki süresi 2 haftadır. Ölen sirkeler saça yapışık olarak kalabilirler, bit tarağıyla temizlenmeleri gerekir.
KWELL, lindane etki maddeli pestisit şampuandır. 2 yaş altında kullanılmamalıdır. Yumurtaları da öldürmez. Kullanımdan sonra bit tarağıyla saçın sirkelerden temizlenmesi gereklidir.
Herhangi birini kullanarak yıkandıktan 1-2 gün sonra yeniden canlı bit görürseniz, yapılan tedaviye yanıt vermemiş olabilir ya da çok yoğun bir enfeksiyondur. Hemen başka bir ilaç kullanmalı ve 9-10 gün sonra tekrar etmelidir. Tedaviden yaklaşık 1 hafta sonra tekrar bit görürseniz, bu durum bazı yumurtaların canlı kaldığnı ve çatladığını ve yeni bitlerin ortaya çıkmış olabileceğini gösterir. Yeniden şampuan yapmak gerekir.
Bit ile karşılaştıktan sonra neler yapılabilir?
Evde ve yakın temasta olanların saçını kontrol edin. Aynı yatağı paylaşanlar, bit görülse de görülmese de saçlarını permetrinli bir şampuanla yıkamalıdırlar. Kişisel eşyaları dezenfekte edin. Fırça ve taraklar sıcak suda veya bit şampuanı olan bir kapta bekletilerek temizlenmeli. Yastık kılıfları, son birkaç gün giyilen giysiler ve saç tokaları sıcak suyla yıkanıp sıcak havayla kurutulmalı. Yıkanamayan her şey çöp torbasına konup ağzı sıkıca bağlanarak 10 gün saklanmalıdır. Bu olan bit ve yumurtalarını öldürür. 2-3 günde bir çocuğunuzun saçını tarakla kontrol edin.
Hepinize sağlıklı günler dilerim.
Dr. Sabahat Karakaşlılar
No Comments