Fizik ve Ben

Yapay Zeka

26 Eylül 2018

Yapay Zeka

Yapay zeka, bir bilgisayarın veya bilgisayar kontrolündeki bir robotun çeşitli faaliyetleri zeki canlılara benzer şekilde yerine getirme kabiliyetidir.

Son zamanlarda bu ”yapay zeka” terimini çok duymaktayız.

Tüm dünya bu konu üzerinde çok fazla düşünüyor ve konuşuyor. Çünkü yapay zeka kullanılarak insanlık adına çok önemli çalışmalar yapılmaktadır. Büyük devletler gizli ve açık bir şekilde yapay zekayı kullanarak birçok sektörde ondan faydalanmaktadır. Dünya artık uzay ve teknoloji çağında olduğundan rekabet de artık bu alanlarda. Dolayısıyla yapay zekanın öneminin farkında olanlar, daha fazla güce ve bilgiye sahip olabilmek için bu alanda çalışmalar yapmaktadır.

Yapay zekanın insanlar için çok önemli ve faydalı olduğunu düşünenler olduğu kadar, onun insanlık için bir tehdit olduğuna inananlar da var.

Peki sevgili Sen ve Ben okurları siz bu konu hakkında neler düşünüyorsunuz, hangi fikre kendinizi daha yakın hissediyorsunuz?

Öncelikle bir fikrimizin olabilmesi için bu konu hakkında bilgimizin olması gerekmektedir. Belki yapay zeka hakkında bilgisi olmayanlar vardır. Hem bilmeyenler, hem de bu konuya ilgisi olanlar için bu hafta yapay zeka hakkında yazmak istedim. Gelin hep birlikte yapay zekayı yakından tanıyalım öncelikle.

Yapay zeka, terimini kullanan ilk kişi Alan Turing’ tir.

Turing, 2. dünya savaşı sırasında gizli şifreleri çözebilmek için kripto analizi yapabilen elektronik cihazlar üretmiştir. Bu sayede bilgisayar ve yapay zeka terimleri ortaya çıkmıştır. Ayıca Turing, 1950 yılında şöyle bir öngörüde bulunmuştur;

”Bu bilgisayarlar şu an bilişsel faaliyet yapan insanları taklit edebildiğine göre 2000 yılına doğru onlara insanlar zeki diyebilecek ve tüm zeka gerektiren işleri yapabileceklerdir.”

Yapay zeka bu şekilde ortaya çıkmış daha sonra hızlı bir şekilde gelişmiştir. En son geldiği nokta ise şu an herkesin elinde olan akıllı telefonlarında bulunmaktadır.

Sadece akıllı telefonlar değil, akıllı evler, akıllı arabalar, akıllı ev asistanları, akıllı silahlar, akıllı askerler ve daha pek çok akıllı cihaz.

Apple’ın yapay asistanı Siri veya Samsung’un Bixby, sanırım hepimizin hayatında sıkça kullandığımız yapay zeka örnekleridir.

Telefonumuzda, Internet’te bir arama yaparken aradığımız şeyi yazmak yerine akıllı asistanımıza söylediğimiz zaman o bunu bizden daha kısa sürede yapmaktadır. Ya da Ramazan Bayramı ne zaman diye bunu tarayıcımıza yazarak aratmak yerine bunu yapay zekamıza sorduğumuzda o hemen bize hangi tarihte olduğunu sesli bir şekilde söylemekte hatta onunla ilgili ek bilgiler vermektedir. Kendi yapay zeka asistanıyla canı sıkılınca konuşanlar bile var 😉

Yapay zeka daha önce de söylediğim gibi sadece telefonda değil arabalarda da ortaya çıkmıştır.

Elon Musk’ın Tesla’sı da bu yapay zekadan fazlasıyla yararlanmıştır. Musk’ın akıllı arabasında şöyle bir özellik vardır. Siz arabaya bindiğiniz zaman, eğer araba kullanmak canınız istemiyorsa Tesla bunu sizin için yapıyor. Siz arka koltuğa geçip gazetenizi okurken ya da maillerinizi kontrol ederken Tesla tüm trafik kurallarına uyarak sizi istediğiniz yere götürmektedir. Tabi ki araba kullanmak isterseniz bunu manuel olarak da yapabiliyorsunuz.

Yine akıllı evler de sizin için çok fayda sağlıyor. Mesela eve girer girmez oksijen seviyesini sizin için ayarlıyor. Uykunuz mu geldi, gözlerinizin kapanmasına göre ışığınızı sizin için kısıyor ya da söndürebiliyor.

✨ Bence insanın hayatında en önemli şey zamandır. Ve bu yapay zekalar da insanın en önemli şeyi yani zamanını verimli kullanabilmesi için ona fırsatlar sunuyor.

Akıllı köpek robotlar bile var.

Çoğu insan evinde evcil hayvan besler. Bu zahmetli ve masraflı bir iştir. Düşünsenize evinizde acıkmayan, tüyleri dökülmeyen, veterinere ihtiyaç duymayan ve bunun yanında size yardımcı bir evcil hayvan…

Ayaklarından biri mi kırıldı hemen kendini tamir eden bir robot. Tabi ki canlı bir kedinin ya da köpeğin yerini tutmaz ama dünyada bunu tercih edenlerin sayısı hiç de az değil.

Bazı ülkelerde tek yaşayan hasta ya da yaşlı insanların yanına bu yapay zekalar verilerek onlara yaşamlarında yardımcı olmaktadırlar. Mesela Alzheimer hastalığı olan biri ilacını içmeyi mi unuttu ona hemen hatırlatıyor ya da ilacını içtiğini unuttu ve yeniden içmek istiyor ona içmiş olduğunu hatırlatıp, engel oluyor.

Yapay zeka ayrıca yazı yazabiliyor; hava durumunu analiz eden enstitülerin raporları, deprem araştırma merkezlerinin analizi genelde yapay zeka tarafından rapor haline getiriliyor.

Daha birçok alanda yapay zekadan faydalanılmaktadır. Peki bunlar nasıl oluyor? Yazılımlarındaki kodlamalar sayesinde…

Yapay zekayla ilgili farklı düşüncelere sahip olan ünlü insanlardan birkaç tanesi ise şunları savunmaktadır.

İngiltere’de Cambridge Üniversitesi’nin yeni ‘Yapay Zeka Araştırma Merkezi’nin açılışında konuşan ünlü fizikçi Stephen Hawking, “Güçlü bir yapay zekanın yükselişi insanlığın başına gelen en iyi ya da en kötü şey olabilir. Hangisi olacağını bilmiyoruz” dedi ve Hawking sözlerini şöyle sürdürdü; “Biyolojik bir beyin ve bir bilgisayarın yapabilecekleri arasında büyük farklılıklar olduğunu düşünmüyorum. Dolayısıyla bilgisayarlar kağıt üzerinde insan zekasını taklit edebilir ve insan zekasının önüne geçebilir. Yapay zeka kendi iradesini geliştirebilir. Bizimkiyle çatışma içinde olan bir irade.”

Elon Musk ise; teknolojik ilerlemenin bir sonucu olarak yapay zekanın insanoğluna hükmedeceği kehanetini defalarca farklı platformlarda dile getirerek bunun çözümünün insanların da yapay zeka gibi bir beyin yapısına sahip olmasından geçtiğini daha önce defalarca dile getirmişti. Musk, yapay zekânın insanlık için en büyük tehlike olabileceğini söylüyor. Hatta yapay zekanın iyi bir şey olduğunu savunan Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg ile yapay zeka hakkında defalarca tartışmıştır.

Gördüğümüz üzere, yapay zekayla ilgili çok şaşırtıcı şeyler bulunmaktadır. Yapay zekanın dünyada çok örneği var. Ben sadece birkaçından örnekler verebildim. Çok derin bir konu. Yararlı olduğu kadar insan ırkı için bir tehdit unsuru da olabilir.

Yukarı da bir soru sormuştum; “Oluşabilecek zararların önüne geçilebilir mi?” diye. Evet geçilebilir.

Kodlamaları yapan tasarımcılar eğer tüm gücü yapay zekanın eline vermezse bu zararların önüne geçilebilir. Çünkü her şey insanın elindedir. Internet’in zararlarını ve faydalarını yıllardır konuşuyoruz. Tıpkı onda olduğu gibi yapay zekada da esas olan onu kullanma şeklimizdir. Kötülük için kullanırsak zararları, iyilik ve ilerleme için kullanırsak faydalarını görürüz. Einsten’ın da yapmış oluğu gibi o, E=mc2’yi bulmuştu ve bu fizik için, bilim için çok önemli bir buluştu. Ama ondan atom bombası yapıldı ve insanlık için çok kötü bir olay oldu. Hiroşima ve Nagazaki katliamı…

Çiğdem Mertoğlu

BEĞENEBİLECEĞİNİZ İÇERİKLER

2 YORUMLAR

  • Yanıtla Hülya Erarslan 26 Eylül 2018 at 14:03

    Yuval Noah Harari, “Homo Deus” adlı kitabında yapay zekalarla ilgili pek iyimser bir tablo çizmiyor ve ben de bir miktar buna katılıyorum.
     
    Şurada bahsetmiştim o kitaptan:
    https://www.senveben.biz.tr/2018/03/homo-deus-gelecek-algisi/
     
    Yapay zekalar gelişince bazı meslekler ortadan kalkacak diyor. Tamam kalkabilir. Ancak o zaman da “gereksizler” diye yeni bir ırk meydana geleceğini söylüyor.
     
    Yine gelişen teknoloji ile yapay organlar üretilebileceğini, böylece insanların fiziksel anlamda daha iyi olacağını söylüyor. Ancak buna da yine tıpkı bugünkü gibi sadece zenginlerin ulaşabileceğini, fakirlerin yine aynı durumda kalacağını belirtiyor.
     
    Yazarın bir arkadaşı bu ürkütücü manzara karşısında: “Umarım o vakitten önce bu dünyadan göçmüş olurum.” demiş. Ben de öyle diyorum açıkçası.
     
    🙂

  • Yanıtla Çiğdem Mertoğlu 7 Ekim 2018 at 23:47

    Teknolojinin gelişmesiyle hayatımızda birçok şey iyileşiyor fakat olumlu yanları kadar olumsuz yanları da var. Umarım dünyada zengin ile fakir arasındaki uçurum bir gün yok olur ve herkes eşit şartlarda yaşam kalitesine sahip olur. Bahsettiğiniz kitap, okuma listemde bulunuyor. Yazınızı şimdi okudum. Kaleminize sağlık, kitabı çok güzel yorumlamışsınız 🙂

  • Cevap Yaz

    Yazı: Pembeden Yeşile Bütünlük | Yazan: İrem Savaş
    Girne Antik Liman
    Girne Antik Liman
    Öykü: Umarım Bu Gece Öldürülmem | Yazan: Didem Çelebi Özkan