Elon Musk

Merhaba Sevgili Okurlarımız,

Sizlere bu hafta tüm dünya için çok önemli ve en az dünya starları kadar ünlü olan birinden bahsetmek istiyorum. Elon Musk… Hayalleri ile geçmişi ile bugünü ve şimdiki hali ile herkese ilham veren biri. Çoğumuz ismini duyduk ama tam olarak mesleğini, ne yaptığını, nasıl bir karaktere sahip olduğunu öğrenmek isterseniz bugünkü yazının ilginizi çekeceğine eminim.

Elon Musk, olağanüstü hayalleri olan ve bu hayallerini de gerçekleştirebilen ender insanlardan biri.

Bir mühendis, fizikçi, mucit, kaşif, girişimci, vizyon sahibi, idealist kısaca süper bir insan…

Onu ülkemizde belki birçok kişi, Anıtkabir’e yaptığı ziyareti ve sosyal medyada paylaştığı fotoğrafıyla tanıdı. Sonrasında ise insanlar onu merak etmeye ve araştırmaya başladılar.

Elon Musk’ı, hayatını, yaptıklarını ve başarılarını anlatan bir çok kitap yazıldı. Ben de bunlardan bir kaçını okuyarak onun hayallerinden ve başardıklarından oldukça etkilendim ve bu haftaki yazımda Elon Musk’a yer vermek istedim.

Tanıtılması, bilinmesi gereken bir şahıs diye düşünüyorum. Onun yaptıkları tüm insanlığı, gezegenizi oldukça ilgilendiren şeyler. İnsanlık ve dünyanın daha güzel bir hale gelebilmesi için yaptığı şeyler çok önemli.

Elon Musk, 1971 Güney Afrika Cumhuriyeti Doğumlu

Annesi model, babası mühendis olan Elon, beş kişilik bir ailenin oğlu. Kendi içine kapanık, sosyal hayatı olmayan ama bilgisayarlar konusunda tam bir deha olan küçük Elon, arkadaşları tarafından bilgiçlik tasladığı için belayı kendine çeken ve sınıfının en küçüğü olduğundan sürekli dayak yiyen bir çocukmuş.

O, gün boyu kitap okur, hatta bu okuma dilimleri günde 10 saati bulurmuş. Hafta sonları ise 2 kitap bitirdiğini söylüyor röportajlarında. Öyle ki daha ilkokuldayken kendi okulunun kütüphanesindeki kitapları bitirip komşu okulun kütüphanesine gitmeye başlamış ve kısa bir süre içerisinde onları da bitirmiş. Varoluşsal bir bunalım yaşadığı için hayatın anlamını çözebilmek adına çeşitli kitaplar okuduğunu söylüyor. Kendisine birçok faydasının dokunduğunu söylediği ”Otostopçunun Galaksi Rehberi” adlı kitabı ise 14 yaşındayken bitirmiş. Belki de onu bu günlere getiren okuduğu sayısız kitaptır.

Elon Musk, orta öğrenimini Bryanston High School’da tamamladıktan sonra Pretoria Boys High School’a başlar ve buradan mezun olur. Üniversite eğitimi için Kanada’ya taşınır ve Queen’s University’de iki yıl eğitim alır. Buradaki eğitiminden sonra işletme ve fizik okumak için Kanada’dan ayrılıp Amerika’ya geçiş yapar.

Hayali zaten hep Amerika’ya gitmek olan Elon, bir keresinde oradan şu şekilde bahsediyor; ”Orası muhteşem şeylerin olduğu yer.” Burada ekonomi alanında lisans diplomasının yanı sıra fizik alanında da yan dal diploması alır. Ona göre fizik, düşünmenin iskeletini oluşturuyordu. Aslında onun en önemli özelliği fizik kavramlarını bir iş modeli içerisinde hayal edebilmesi, bilimi kar amacıyla kullanabilmesiydi. Daha sonra doktora yapmak için Silikon Vadisi bölgesine taşındıysa da doktorasını yarıda bırakarak, insanlığın çözülmesi gerektiği sorunları olduğunu düşündüğü üç konu üzerine yoğunlaşmaya başladı;

Temiz Hava, Internet & Uzay

Elon Musk, daha 12 yaşındayken kendi imkanlarıyla yazılım dillerini öğrenerek yazmış olduğu bir bilgisayar oyununu ”Blastar”ı tam 500 dolara satarak ilk ticari başarısını göstermiş oldu. 1995 yılında ise kardeşi ile birlikte yeni organizasyonlar için bir çevrimiçi içerik yayınlama yazılımı olan Zip2 projesine başladı. Zip2′yle ellerindeki potansiyele erişemediğini düşündüğü için başka bir şirket kurmak istedi. Zip2′nin karmaşık bir yazılıma sahip olduğunu düşünüyordu. Yahoo ve Excite’in yazılımına sahip olmadığı ve bu şirketler de herkes tarafından tanındığı için Zip2′nin doğru dürüst kullanılmadığını söylüyor ve bundan dolayı onu 307 milyon dolar nakit ve 34 milyon dolarlık hisse senedi ile satıyor.

Daha sonra Elon Musk, çevrimiçi ödeme sistemleri ve finans altyapısı olan X.com’u kuruyor. Kendi kurduğu X.com ve Max Levchin’le Peter Thiel’in kurduğu Convifinity’nin kaynaklarını birleştirerek Paypal’in temellerini atıyor ve 14 ay içerisinde ise 500 milyon dolar değerinde bir şirkete sahip oluyor. En sonunda onu da 1,5 milyar dolara satar.

Buraya kadar bahsedilenler belki de birçok iş adamı tarafından da düşünülebilecek ve gerçekleştirilebilecek başarılardır. Beni en çok etkileyen kısım ise daha sonrasında yapmak istediği ve yaptığı şeylerdir. O daha üniversite yıllarındayken dünyanın geleceğini geniş kapsamda etkileyebilecek şeylerin neler olduğunu kendi kendine sormuş ve bunların Internet, Sürdürülebilir Enerji, Uzay, Genetik ve Yapay Zeka olduğuna karar vermiş.

Tabi ki sadece zengin olabilmek için bir şeyler yapmamış. Mesela onu sıklıkla karşılaştırdıkları Steve Jobs, Apple’dan kazandığı gelirle eğlence sektörüne yatırım yapmışken o neden yenilenebilir enerjiyle ve uzayla ilgilenmiş ve bu sektörler üzerine tüm parasını harcayarak risk almış? Bunun nedeni ise Elon Musk’ın günün birinde dünyadaki kaynakların tükeneceğiNİ düşünmesi ve bunu engellemek için bir an önce bir şeylerin yapılması gerektiğine olan inancı.

”İnsanlığın parlak bir geleceğe sahip olduğunu düşünerek ölmeyi tercih ederim”

Solar City, Tesla & SpaceX

Elon Musk, Paypal’ı satarak ondan elde ettiği gelirin 10 milyon dolarını Solar City, 70 milyon dolarını Tesla ve 100 milyon dolarını SpaceX şirketleri için harcamıştır.

Elon, 2004 yılında yeni kurulmuş olan Tesla şirketinin hedefinin elektrikle çalışan, çevre dostu, kullanışlı, keyifli, hızlı, şık ve herkesin kullanabileceği otomobiller üreterek dünyanın sürdürülebilir enerjiye geçişini hızlandırmak olduğunu söyler.

Tesla arabalarını üretebilmek için öncelikle bir fabrika kurulmalıydı. Eşi benzeri görülmemiş, dünyanın en güzel arabasını üretecek, dünyanın en güzel fabrikası kurulmalıydı. Silikon Vadisi’nin hemen yanında bir tesisi satın aldı. Bu tesis gün ışığının çok az girdiği karanlık ve beton zeminliydi. Ama Elon, burayı müthiş bir tesis haline getirir. Duvarlar ve zemin beyaza makineler ise göz alıcı bir kırmızıya boyanır. Fabrika göz alıcı bir ışıklandırmayla aydınlatılır. Ayrıca bu fabrikada çalışanların rahat hareket edebilmesi için de bisiklet kullanmalarına izin verilir.

Öncelikle elektrikli lüks bir spor arabanın yüksek kaliteli de olabileceğinin kanıtı olan Roadster’i üretir. Ardından sedan tipi Model S ve SUV tipi araç olan Model X üretilir. 2016′da Model 3′ün tanıtımını yaptıktan sonra 400 bine yakın sipariş alır.

Elon Musk, bunları yaparken milyon dolarlık patentlerini halka açık paylaşır. Neden bunu yaptığını sorduklarında ise şu cevabı veriyor;

”Deliklerle dolu bir gemideyiz. Ve gemi su alıyor. Biz Tesla ile bu suyu boşaltan kova yaptık. Siz olsaydınız bu kovanın tasarımını paylaşmaz mıydınız?”

O istiyor ki herkes elektrikli arabalar icat etsin ve elektrikli araçlar kullansın. Petrol havayı kirletiyor ve ayrıca da tükeniyor. Biran önce temiz enerjiye geçilmeli. Küresel iklim değişikliği problemine karşı enerjimizi Güneş gibi yenilenebilir kaynaklardan elde etmemiz gerektiğini savunuyor. Dünyanın geleceği için çok endişeleniyor ve bunun için çalışıyor.

Şirketine verdiği Tesla ismi ise kendisinin ünlü fizikçi Tesla’dan etkilendiğini gösteriyor. Bence elektriği icat eden Tesla’nın ismi, elektrikli araba üreten bir şirkete verilebilecek en uygun isim.

Elon Musk, sadece elektrikle araba üretmiyor.

Solar City adını verdiği şirketi ile Güneş enerjisini kullanarak elektrik enerjisi üreten paneller yapıyor. Ürettiği çatı kiremitleri ise Güneş’ten aldığı enerjiyi depolayarak elektrik enerjisine çeviriyor. Maliyeti ise normal bir çatı fiyatıyla aynı. Buradaki amaç şu; bir gün herkes evinin çatısını yenileyecek ve kendi enerjisini üreten Solar City kiremitlerini tercih edecek ve böylelikle akşamları da elektrikli arabaları için şarj depolayabilecekler.

Tesla arabalarının şarj edilebilmesi için de ev tipi piller üretip satıyor. Yani bütünüyle bir sistem tasarlayarak herşeyi en ince ayrıntısına kadar düşünüyor. Bu amaçla Gigafactory adını verdiği pil fabrikaları kurmuş.

Elon Musk, ayrıca Hyperloop adını verdiği projesiyle de trafik problemini azaltmayı hedefliyor. Yeraltından tüneller kazarak California’daki trafik problemini azaltmayı hedefiyle geçtiğimiz günlerde bir diğer girişimci olan Richard Branson ile ortak oldu. Yine tünellerin projelerinin prototiplerini Internet’e sundu. 600 km hıza ulaşan tüneller, gelecekten bir senaryoyu gözler önüne seriyor.

Elon Musk’ın bir diğer aslında en büyük, en riskli hayali ise SpaceX’i kurmak. SpaceX vasıtasıyla uzayda gezegenler arası seyahat edebilen bir medeniyet yaratarak insanlığa yardım edebilmeyi hedefleyen Elon, bu hayaliyle sadece şirketlerle yarışmıyor artık NASA gibi büyük devletlerle yarışıyor.

Roket teknolojilerini geliştirmek isteyen Musk, 2002 yılı Haziran ayında SpaceX’i kurdu. SpaceX‘in içinde ofisine giden yolda iki poster asılıdır. Bunlardan biri Mars‘ı bugünkü haliyle yani soğuk, çorak gezegen olarak gösteriyor, tam karşısında olan posterde ise hayali olan bir şeyi gösteriyor; Mars okyanuslarla çevrili yeşillikler içerisinde. İşte Elon Musk’ın hayali Mars’ı bu hale getirebilmek.

Ayrıca odaklanmış fırlatma araçları da geliştiren bir şirket olan SpaceX, ilk olarak Falcon 1 ve Falcon 9 roketlerini üretti. Sonrasında, Dragon adlı ilk uzay aracını üreten SpaceX, 2011’de kullanımı durdurulan Space Shuttle’ın yerini alan Falcon 9 roketi ve Dragon’un Uluslararası Uzay İstasyonu’na 12 uçuşu için 23 Aralık 2008’de 1.6 milyar dolarlık NASA anlaşmasıyla ödüllendirildi.

Elon Musk’ın bunlar gibi birçok başarısı var.

Gördüğümüz gibi hayalleri çok büyük. Çoğu insanın hayal bile edemediği hayalleri var ve bu hayallerinin peşinden de ısrarla gitmiş. Tabi ki herşey de başarılı olamamış. Yaptığı ilk denemelerinde istediği başarıyı yakalayamamış hatta defalarca uzaya fırlattığı roketinde sorun yaşamış. Ve onun her başarısızlığı, ona milyonlara mal olmuş. Bir defasında iflasın eşiğine gelmiş ama pes etmemiş. Çok çalışmış haftada 100 saat çalıştığını söylüyor.

Bir insan bunları nasıl başarabiliyor?
Neden her insan onun gibi başarıyı yakalayamıyor?
Başarı bi şans mı?
Herşeyden önce bu kadar yüksek hedefi kendisine nasıl koyabiliyor?

Bu sorulara herkesin verebileceği göreceli cevaplar var. Ama bakın Elon Musk bu sorulara ne cevap veriyor:

”Okumak, kelimenin tam anlamıyla okumak… Sadece bilmek için değil, neleri bilmediğini farketmek, onları da görebilmek için okumak… İşte vizyon budur.”

Çiğdem Mertoğlu