Yoga Felsefesi – 1 | Asana

Yoga eğitimine başlarken, tanışma gecesinde, herkes önce kısaca kendini tanıtıyor ardından hayatında ne kadar süredir yoga var, bu eğitime başlama sebebi nedir anlatıyor ve bu eğitim bittiğinde neye ulaşmak istediğinin cevabını veriyor. Bu sohbetlerin kaydı alınıyor eğitim bittiğinde başlangıçtaki amaca ulaştı mı ya da ne kadarına ulaştı tekrar cevaplanıyor.

Yoganın felsefesinde varılmak istenen nokta;

“Ben kimim?”
“Neden buradayım? (Varoluş sebebim ne?)

Her hafta eğitimden ayrılırken bize bir hafta boyunca uygulamamız gereken manevî günlükler verildi (Hala da veriliyor). Bu kitapçığın içindeki soruları her gün cevapladık. Mesela;

Kaçta uyudun?
Kaçta uyandın?
Nasıl uyudun ve uyandın?
Yarın daha mutlu olmak için ne yapabilirsin?
Bu gün bir başarı örneği.
Bugün bir kontrol kaybı.
Vaktini boşa harcadın mı?
Karşılıksız yardım ettin mi?
Yalan söyledin mi?
Sinirlendin mi?
Yarın daha iyi olmak için neler yapabilirsin?

gibi, gibiiii

Kendinizi sorgulatan, silkeleyen sorulardı. Bu kitapçık gerçekten kendimizle ilgili farkındalığa ulaşmamıza sebep oldu.

“Bu gün karşılıksız yardım ettin mi?” ne kadar güzel bir soru öyle değil mi?

Soruyu cevaplarken bu gün ne yaptım kime karşılıksız yardımda bulundum diye düşünüyorsun, sorguluyorsun. “Bunun yarını da var,” deyip her an, her dakika birilerine iyilik yapmak, yardım etmek için çabalıyorsun 😍🤲

Haftanın belirlenen gününde ve saatte senin için belirlenen rehberlik öğretmeninle haftalık olarak günlükle ilgili istişare yapılıyor. (Benim rehberim sevgili Onur Esmercan katkılarını unutamam.)

Ben eğitimin son haftasında inzivaya gitmeden önce kendi adıma neden burada olduğumun, varoluş nedenimin cevabını bulmuştum 👏🏼 Bunu daha sonra paylaşacağım 😉

Yoga ile ilgili paylaşımlardan önce “Yoga Nedir?” konusunu ufak ufak yazmıştım şimdi sırada yoganın felsefesi ile ilgili paylaşımlar var. Neden derseniz, daha önce de söylediğim gibi yoga zihinsel, bedensel ve manasal anlamda bir bütün, dolayısıyla tam olarak kavramak gerektiğini düşünüyorum.
Öyleyse başlayalım 😉

Yoganın Felsefesi

Yoga çalışmaları, beş temel prensip çerçevesinde yürütülmektedir.
Peki nedir bu bize sağlıklı, huzurlu, dinç, esnek, mutlu ve başarılı bir yaşam sunan mucizevi beş prensip?

1- Doğru Egzersiz (Asana)
2- Doğru Nefes (Pranayama)
3- Doğru Gevşeme (Şavasana)
4- Doğru Beslenme (Vejetaryen, Satvik)
5- Doğru Düşünce (Pozitif Düşünce ve Meditasyon)

Bu gün sadece Doğru Egzersiz (Asana) konusuna göz atacağız. Çünkü sıkılmadan okuyun ve anlayın istiyorum. Birlikte, birlikte diyorum çünkü benim içinde bir kez daha tekrar etmek olacak 🙂

Önce Hara Yoga Vedanta Center yani bizim eğitim kitabımızdan, ardından bu yolculuğumda iyi ki seçmişim dediğim sevgili Hamsa‘nın teori dersindeki konuyla ilgili söylevinden, en son olarak da bende idrak eden Asana işleyişinden bahsedeceğim. Hangisi size yakın gelirse onu alabilirsiniz kendiniz için 😉

Doğru Egzesiz | Asana

Yapıcı, yenileyici, çok katmanlı hareket sanatı.

Kasları, mekanik hareket ve egzersizlerle geliştirmeye yönelik pek çok modern fiziksel gelişim sistemi mevcuttur. Yoga, vücudu ruhun tamlık ve mükemmelliğe yolculuğunda kullandığı bir araç olarak gördüğü için sadece fiziksel değil, zihinsel ve ruhsal yetileri de geliştirmeyi amaçlar.

Fiziksel gelişim sistemleri ile Yoga arasındaki temel fark, ilkinin kasları şiddetli kullanması, Yoga’nın ise laktik asit ürettikleri için şiddetli hareketlerin karşısında durmasıdır. Yoga pratiği sırasında üretilen laktik asit ve ortaya çıkan yorgunluk, derin nefesler sayesinde yeterli oksijen ve dolaşımla dengelenir.

Kas yapısı, genel düşüncenin aksine, bir vücudu sağlıklı yapmak için yeterli değildir. Sağlık, tüm sistemlerin, zihnin akıllı rehberliği doğrultusunda ahenkle çalışmasıdır.

Çabasız Sabitlik

Yoga’nın fiziksel egzersizlerine Asana denir. Bu “Sabit Poz” demektir. Yogada asanalar belli bir süre tutulmalıdır. Bir pozda durmak kolay gibi görünse de aslında ileri seviye bir pratiktir.

Başlangıçta esnekliğimizi arttırmakla ilgileniriz. Vücut ne kadar esnekse o kadar gençtir. Yoga pozları önceliği omurganın sağlığına, gücüne ve esnekliğine verir. Omurga hattı, vücudumuzun iletişim ağı olan sinir sistemini taşır ve korur. Omurganın esnekliğini ve gücünü koruyan egzersizler, bu hattı besin, kan ve oksijen ile zenginleştirir. Asanalar, iç organlar, bezler, kaslar ve dokular üzerinde de etkilidir.

Yoga pozları, diğer pek çok egzersize göre, vücudun daha derin bölgelerine iner. İç organların kan dolaşımı, çeşitli baskılar, esnetmeler ve hareketler sonucu artar; canlılığı çoğalan bölgedeki fazlalıklar atılır, eksiklikler tamamlanır ve verim artar. Endokrin sistemi (hormonlar ve bezler) dengelenir, tazelenir. Asanalar duyguları da dengeler ve hayata bakışı iyileştirir.

Poz ve Nefes ilişkisi

Yoga egzersizleri, nefes ve odaklanma ile el ele gider. Bir saatlik Yoga pratiği bize bir saatlik egzersiz, bir saatlik gevşeme ve bir saatlik meditasyon verir. Yoga sistemi, bütünsel etkisi bağlamında başka bir pratikle karşılaştırılamaz. Nefes ile denklenmiş yavaş ve bilinçli hareketler, fiziksel etkilerin ötesine geçer, zihinsel ve ruhsal bir pratik haline gelir. Sonuçta ulaştığımız zihin gücü, bize yaşamın her alanında yardımcı olmakla beraber, hayatın gizemlerine yöneldiğimizde de yardımcı olur.

Fotoğraflar, Yoga Vedanta Center 6. dönem mezunlarından sevgili Saadet Hara‘nın arşivinden.

Poz ve Zihin ilişkisi

“Yogiler, zihnin doğasının dağınık ve hareketli olduğunu, her ân duyular tarafından beslenip uyarıldığını bilir. Bu nedenle, zihni dışarıdan ayırıp içeriye çevirmek, dağınıklığını toplamak ve kontrol altında tutmak için uğraş verilir. Yoga pozları, sadece hareket olarak değil, kullanılan kasların, eklemlerin, gevşemenin ve nefesin farkındalığıyla uygulanarak, zihin zamanla dış objelerden ayrılır. Asanaların sadece bir adımını oluşturduğu Hatha Yoga, zihin kontrolüne, Raja Yoga’ya uygulamalı bir yaklaşımdır,” diyor kitabımız.

Şimdi sevgili Hamsa‘nın teori dersimizde bizimle paylaştıklarını ekleyelim:

Diyebiliriz ki asana pratikte her açıdan sabitliği bir bakıma sürdürülebilirliği ve devamlılığı sağlayacak pratiklerin tamamıdır. Asana kelime anlamı “bir şeyi taşıyan”dır. Mesela koltuk. Koltuk gibi bir şeydir asana, üstüne bir şey koyarsın ve onu taşır. Aslında bunu poz olarak gördüğümüz gibi disiplin ve düzen olarak da görebililiriz hata yogada asana konusu modern zamanlarda iyice dallanıp budaklanmış, kategorize edilmiştir kapsamlıca. Hâlâ da edilmeye devam etmektedir.

Tabii ki asana ile farklı amaçlar vardır; farklı insanların farklı amaçları olur. Benim anlayışımda asana seni dış etkenlerden koruyan bir şeydir, bir sertleşmedir bir kabuktur.

Asana, asana olduğunda sabitleştiğinde, kurulduğunda onun üzerine basıp bir sonraki seviyeye gidebiliyoruz, can farkındalığı. Bu sürekli olduğunda daha soyut daha derine gidebiliyoruz. Her adım seni daha iyi koruyor oturduğunda.

Dışsal baktığında bir poz sadece bacağını esnetirken; içsel baktığında sana ayna olur. (En sevdiğim:)

Diyebiliriz ki asanalar ikiye ayrılır kültürel (yani geliştirici) veya meditatif pozlar. Kültürel pozlar; baş duruşu, öne eğilme, savaşcı pozu vs gibi (belli etkileri vardır bu pozların) meditatif pozlarsa oturduğumuz pozlardır.

Kültürel pozlar dengeli bir şekilde yapıldığında vücudun enerji alt yapısı daha uygun olmaya başlar sabitliğe ve duyarlılık gelişir. Duyarlılık geliştikçe sanki aynı hayattan geçeriz ama aynı hayatta yeni yeni daha önce farketmediğimiz şeylerin de var olduğunu görmeye başlarız. Asana duyarlılık geliştirmemizi sağlar ve bu duyarlılıkla birlikte doğal olarak prayanama can akışının farkında olmamızı sağlar, doğru yapılırsa.

Kültürel pozların her biri, bizi karakter olarak da farklı şekillerde zorlar, farklı şekillerde sınar. Farklı farklı pozlarda aynı hisse ulaşabildiğimiz zaman biz o pozları aşmış oluruz bir bakıma.”

Veee bendeki asana idraki

İnsanın kendi bütünlüğüne ulaşması bedeni doğru hareket ettirmesi ile başlar.

Beden esnedikçe zihin de esner, zihin esnedikçe bedeni daha da bırakır, beden hareketini arttırdıkça ruhu ve zihni ile bir bütün olur. Asanalar sadece hareket ve egsersiz amacıyla yapılmaz bazen duruşu yaparken ama en çok duruşta beklerken bedenden bazı mesajlar geldiğini fark edersin.

Beden “Huhuu bu bölgede sıkışıklık var, bu organ hassas,” mesajları verir. Bu sayede bedenimizin her parçasını fark ederiz ve bedenimize karşı farkındalığımız artar.

Asanalarda hareketin etkisi bedenden duyu organlarına ve oradan zihne ulaşır.

Asanayı sadece bedeni esnettiğimiz bir aktivite olarak yaparsak jimnastik yapmış oluruz tamam bu iyi bir şeydir ama yoga değildir.
“Aslolan hareketi en esnek ve en iyi şekilde yapmak değil hareketin içine girebilmek fark edebilmek ve hareketle bütünleşebilmektir” diyor Sevgili Hamsa.

Az önce Hamsa’nın teori konuşmasında yazmıştım; “Dışsal baktığında bir poz sadece bacağını esnetirken, içsel baktığında sana ayna olur.”

“Sen bunu yapabiliyor musun?” derseniz “Eh işte,” diyebilirim çünkü; malesef nasıl yapıyorum, acaba dışardan nasıl görünüyor diye düşünüyorum çoğu zaman :_/

Kedi duruşunda kediyi, balık duruşunda balığı anlayabilmek,
kedi ve balık olabilmek, asana asıl o zaman hedefine ulaşır işte o zaman tadından yenmez 😊

Bir arkadaşım demişti ki; “Çocuklarla yaptığın yoga derslerinde bunu çok daha net anlıyorsun. Çocukların zihninde “Bu akşam ne pişireceğim, yarınki sunumu nasıl yetiştireceğim,” vs gibi düşünce ve kaygılar olmadığı için yunus olalım dediğimde çocuklar yunusluğa bürünüp bundan keyif alabiliyorlar.”

İşte tam da bu yüzden içimizdeki çocuğu hatırlamamız gerek, sarılıp öpüp koklamak gerek. Kemen şimdi yap bunu (Kollarınla sarıl kendine, omuz başından öp, kokunu içine çek, en sevdiğini kokluyormuş gibiii hadi çabuk 😍)

Asana İsimleri

Yoga pozlarının neredeyse hepsi doğa ve hayvan simgeleri ve isimleri taşıyor onların hareketlerini taklit etmek ve onlarla birleşmeyi amaçlıyor gibi. Kendi dışımızdaki canlılarla bütünleşebilmemiz bizim dışımızdaki canlıları fark edebilmemiz için hareketin içine girmemiz gerekiyor. Asanaların bence en güzel özelliği de doğa ile kurduğu bu iletişim.

Asana pratiklerini düzenli yapmaya devam ettikçe öyle anlar oluyor ki tüm duyu organlarınızın harekete geçtiğini hissediyorsunuz. Dilinizde tanıdığınız bir tat duyuyor, o anda çalan müzikteki enstrumanların seslerini neredeyse tek tek ayırt edebilmeye başlıyorsunuz (Ki bana yakın olanlar çok iyi bilir müzik kulağı denen şey hiç yoktur bende :p) Bazen de duruş anındayken kimse dokunmasın istiyor ve orada öyle günlerce durabilmeyi arzuluyorsunuz (4 kedili bir evde bu zor olsa da hissim bu yönde)

Yazdıklarımın hiç biri benzetme değil, hareketlerin çakralara yönelik yapılması ve her çakranın bir duyu organına denk gelmesi ile ilgili. Asanaların anlamlı olduğu kadar bedenimize yararlı olma amacı da var. Bu sayede iskelet kas sistemi dolaşım ve solunum güçlenmekle kalmıyor, duyu organlarımız da güçleniyor. Sonunda odaklanma gücümüz artıyor ve huzur duyuyoruz çok net. 🍀🤲

İşte böyle sevgili dostlar, umarım yapmak istediğimi yapabilmiş sizlere duyguyu geçirebilmişimdir.

Öyleyse bir sonraki yazıma kadar sağlıkla, huzurla, artarak ve mutlu kalalım hep birlikte 🍀

Fatoş Şahin