Kültür & Sanat

Dünyanın En Pahalı Muzu

18 Aralık 2019
Yazı: Dünyanın En Pahalı Muzu | Yazan: Pelin Erem

Diyelim ki dünyada yalnızca üç adet muz kaldı ve siz de gezegendeki son muzlardan birini yemek istiyorsunuz. Bir muzu satın almak için en fazla kaç para vermeye razı olurdunuz?

Her yıl düzenlenen ve büyük bir ilgiyle beklenen Art Basel Miami’de bu yıl, yüzlerce eseri gölgede bırakarak adından en çok söz ettiren yapıt İtalyan sanatçı Maurizio Cattelan’a ait “duvara bantlanmış muz” oldu. Bir başka deyişle, bu yılki fuarda dünyanın en pahalı muzu sergilendi ve satıldı. “Komedyen” isimli bu “muzyapıt”, adına yaraşır şekilde işlevini yerine getirerek, eseri anlamlandıramasalar da fotoğrafını çeken kalabalıkları güldürdü.

Çürüyen Eser

Aynısından üç adet bulunan eserin ilk ikisi 120 bin dolara alıcı bulurken, talep yoğunluğu nedeniyle üçüncü eserin fiyatı 150 bin dolara çıkarıldı. Kısa sürede üçüncü muz da alıcısıyla buluştu. Ancak bu kavuşma ne yazık ki muz çürüyene kadar devam edecek. Eser sahipleri çürüyen muzun yerine düzenli olarak yenisini alıp bantlamak durumunda.

Cattelan’ın orijinal fikri ise başkaydı. Başta farklı malzemeler kullanarak muz heykeli yapmayı denemişti. İlham vermesi için kaldığı otel odalarına dahi muz astıysa da, heykel denemelerinden memnun kalmadı. Sanatçı sonunda heykel yerine gerçek muzu duvara bantlamaya karar verdi. Kısacası uluslararası üne sahip olan muz, aslında başarısızlıktan doğan bir girişim oldu.

Muzun Hazin Sonu

Duvara bantlanan muzun başına gelenler bununla sınırlı kalmadı. Daha önce adını duymadığımız performans sanatçısı David Datuna tarafından yenen muzun yeri, yeni gelen muzla çabucak dolduruldu. Eserin çok lezzetli olduğunu belirten Datuna bu çalışmasına “aç sanatçı” ismini verdi. Mekandan uzaklaştırılan sanatçıdan sonra esere zarar gelmemesi için muzun başına güvenlik görevlileri atandı.

Sanatseverlerin yoğun ilgisiyle karşılaşan yeni muz, izdihama sebebiyet verdiği ve güvenlik sıkıntısı yarattığı gerekçesiyle fuarın son günü sergilenmedi. Markette çoğu kez müşterilerin yüzüne bile bakmadan önünden geçip gittiği zavallı muzun gördüğü ilgi karşısındaki şaşkınlığını tahmin edersiniz. Art Basel Miami’ye son gün katıldığım için ne yazık ki benim de bu pek kıymetli muzu görme şansım olmadı.

Potasyumu En Yüksek Sanat Eseri

Kimin, hangi sebeple bir muza bu kadar para verdiği merakla bekleniyordu ki, alıcılardan bir tanesi çürüyecek olan muzun kendisine değil, fikrine para verdiğini açıkladı. Alıcı, “sanat nedir?” sorusunu yeniden alevlendirip gündeme getirmesi, tartışma ve fikir alış verişi ortamı yaratması sebebiyle eseri koleksiyonuna kattığını belirtti. Bu çalışmayı, Marcel Duchamp’ın tuvalet malzemeleri satan bir dükkandan aldığı pisuvarı imzalayarak oluşturduğu “Fountain” isimli yapıtıyla benzer gördüğünü, eserin “kavramsal sanat” tartışmalarını sürdürdüğünü söyledi. Kim bilir, belki de potasyumu en yüksek sanat eseri olduğu için satın almıştır.

Benim için ise bu eser, muz almaya parası yetmeyen insanların var olduğu bir dünyada, duvara bantlanmış bir muza 150 bin dolar verebilecek insanların da bulunduğu, gelir eşitsizliği ve adaletsizliğinin geldiği boyutları gözler önüne seren bir simge oldu. Cattelan eseriyle sanat piyasasını eleştirmek ve tiye almak istediyse de, kendi de bu piyasadan nasiplenmeyi ihmal etmedi.

18 Ayar Altın Kaplama Klozet

Yazı: Dünyanın en pahalı muzu | Yazan: Pelin Erem

Cattelan adı sanat çevrelerince biliniyor olsa da, sanatçı 2016 yılında New York’taki Guggenheim Müzesi’nin tuvaletine yerleştirdiği, ziyaretçilerin kullanımına açık 18 ayar altın kaplama klozetle gündeme gelmişti.

“Amerika” ismini verdiği bu eseri, daha sonra sergilendiği Blenheim Sarayı’ndan çalınarak medyada bir kez daha yankı buldu. Yine de paylaşım rekorları muza ait görünüyor.

Günün sonunda unutmamak gerekir ki, sanat özneldir ve kesin sınırları yoktur. Duvara bantlanmış bir muzu sanat eseri olarak kabul edip etmemenin takdiri sizindir. Yine de ben, 390 bin dolar harcanan bu muzların sanatsal değerini düşünürken elinizi vicdanınıza koyun derim.

Pelin Erem

BEĞENEBİLECEĞİNİZ İÇERİKLER

4 YORUMLAR

  • Yanıtla Emel Erem 18 Aralık 2019 at 23:31

    Bir solukta okudum; Art Basel Miami’ye gidip geldim sayende, teşekkür ederim. Sanat piyasasını ve tabii sanatı da bir ölçüde tiye alan bu iş (eser mi demeliyim?) gelinen durumun bir özeti; adaletsiz pay dağıtımı, çürüyen eser! Bari Anamur muzu olsaydı 😄

    • Yanıtla Hilal Korkmaz 19 Aralık 2019 at 00:36

      İlk duyduğumda benzer şeyleri düşünmüştüm doğrusu. SANAT terimine addedilen mânânın ne dereceye gelebileceğini gösteren güzel bir yazı olmuş. Ya sanata bakışımızı sorgulamalı ya da bilinçli bireyler miyiz bunu tartmalıyız. Verilen tutarlar dudak uçuklatıcı. Yardıma ihtiyacı olan insanlara bağış yaparak onların yüzündeki mutluluğu görmek sanata yapılan en güzel yatırımdır bence. Sanat sanat için olduğu neticesinin derininde sanat insan içindir yatıyor.

      • Yanıtla Pelin Erem 11 Mart 2020 at 23:32

        Yorumunuz için teşekkür ederim Hilal Hanım.
        Sevgiler

    • Yanıtla Pelin Erem 11 Mart 2020 at 23:33

      Afiyet olmuştur inşallah! 😀

    Cevap Yaz

    Yazı: Pembeden Yeşile Bütünlük | Yazan: İrem Savaş
    Girne Antik Liman
    Girne Antik Liman
    Öykü: Umarım Bu Gece Öldürülmem | Yazan: Didem Çelebi Özkan