Bipolar Günceler | Mektuplar serisinde okuduğumuz mektupların satır aralarını incelersek hastalığın aslında küçük detaylarda gizlenmiş büyük başlıklar olduğunu görebiliriz. Ancak önemli olan bu detayları görebilmek, objektif tutumla yaklaşabilmek ve doğru sonuçları yakalayabilmektir. Bahsettiğim detayları çocuk, ergen, genç bir hasta yakını, iyi bir gözlemle rahatlıkla fark edebilir. Bu durum hekimin teşhis koyması için oldukça önemlidir.
Hasta ile görüşen hekim altta detaylandıracağım semptomları hasta yakınlarının gözlemlerinden öğrenebilir:
- Fikirlerin uçuşması, aşırı konuşma, düşüncelerin yarışıyormuş gibi peşi sıra gelmesi
- Kolayca dikkatin dağılması
- Yerinde duramama, huzursuzluk
- Kötü sonuçlar doğuracak etkinliklere aşırı katılma, (aşırı para harcama, rastgele cinsel ilişki, otoriteye karşı gelme, aşırı seksi giyinme, cinsel istekte artış gibi)
Son mektuptaki hasta yakını gencimizin anlattığı hastalığın Manic-Depresif Bozukluk olarak da bilinen Bipolar (iki uçlu) Bozukluk olduğu konusunda karara varabilir. Ki gencimiz, mektubunda bunu belirtmiş, tedavinin bu yönde yürütüldüğünü anlatmıştır.
Bipolar bozukluğun, yaşam boyu yaygınlığı %4.4 e dek çıkabilen ciddi bir bozukluktur. Yaşam boyu her yüz kişiden 4-5’ini etkileyerek toplum sağlığı açısından ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.
Manik & Depresif Ataklar
Manik atak dönemleri, hastanın aşırı mutlu ya da sinirlenmeye meyilli, yakınlarının ise mutsuz olduğu dönemdir. Depresif atak sırasında ise kişi mutsuz ve kendini karamsar hissederken yakınları görece daha mutludur. Manik dönemde hasta, -gencimizin mektubunda da anlattığı gibi- zapt edilemez bir duruma gelmekte, yakınları ise ne yapacaklarını bilemediklerinden çaresiz kalmaktadır. Depresif atakta ise hastanın sakinliği yakınlarını yanıltmakta, daha rahat davranmalarına neden olmaktadır. Ne yazık ki hasta yakınlarının rahatladığı bu dönem hasta için en riskli dönemdir. Çünkü ölüm düşüncesi ve hayatı yaşamaya değerli bulmama, hastanın depresif döneminde görülmektedir.
Duygu durumdaki bu ataklar, dalgalanmalar, haftalar ya da aylarca sürebilir. Sağlıklı kişilerdeki iniş çıkışların tersine bu dalgalanmalar şiddetli ve yaşamı tehdit edici olabileceği için çok ciddi sonuçlar doğurmadan önlem alınmalıdır.
Bipolar bozukluk herhangi bir kimseyi herhangi bir yaşta etkileyebilirse de ergenlik dönemi sonu ya da erişkinlik dönemi başında başlamaktadır.
Gencimizin mektubunda, annesinin ailesinin “Anneni siz babanla delirttiniz yoksa annen böyle değildi” suçlaması aslında hastalığın kişiyi etkilediği dönemle ilgili olduğunun bir kanıtı. Genellikle erişkinlik dönemi başları evliliğe adım atılan yaşlardır.
Satır aralarını incelemeye başlayalım:
Tırnak içindekiler mektuptaki satırları, parantez içindekiler ise hastalığın teşhisinde kabul gören davranışları ifade etmektedir:
“Annem o gece kuzenime bira aldırmış, içmeye başlamıştı.”
(Alkol ve madde kullanımda artış)
“Konunun aşırı ve gereksiz harcamalar olduğunu anlamıştım.”
(Aşırı para harcama)
“Sinirli, hırçın, değişken ruh halinde olduğunu…”
(Olağandışı ve sürekli, kabarmış, taşkın, sinirlenmeye yatkın duygu hali)
“Annem korkunç enerjik oluyordu.“
(Uyku gereksiniminde azalma)
“İnsan ilişkilerinde sorun yaşadığı anlaşılıyordu.”
(Bozulmuş ilişkiler, kötü iş verimi, sosyal sorunlar.)
“Hastalığın içe dönük dönemi…”
(Depresif atak sırasında mutsuz, ve karamsar hissetmesi)
“Dışa dönük dönemlerinde annemin kendisini çok enerjik hissetmesi, hiçbir şeyi gözünün görmemesi…”
(Benlikte artma, aşırı kendine güven, kendini üstün görme)
“İçe kapanık dönemlerde intihar riskinin olması…”
(Tedavi edilmediğinde intihar riski gibi sonuçlar)
Tartışmaya devam edeceğiz.
İlhan Vardar
No Comments