Başucumda Kitap

Dönüşüm

2 Temmuz 2020

Kitap: Dönüşüm | Yazar: Franz Kafka | Yorumlayan: Kübra Mısırlı Keskin


Dönüşüm | Franz Kafka

Dönüşüm | Konu

Kitap kahramanımız Gregor Samsa bir sabah uyandığında kendisini dev bir böceğe dönüşmüş olarak bulur. Her ne kadar bunun gerçek olamayacağına inanmak istese de hareket edemeyince gerçeği kabullenir. İşe gitme saati geldiğinde annesi kapıdan seslenir. Samsa değişen sesiyle annesine hazırlandığını söyler. İşe gelmediğini gören patronu Samsa’nın evine gelir. Artık konuşamayan Samsa kilitli olan kapıyı ağzıyla açar. Onu dev bir böcek olarak karşısında gören patronu ve ailesi korkar.

Ailesinin borcunu ödemek için çalışan Samsa’nın artık çalışamayacak olması evdeki tüm dengeleri değiştirir. Annesi, babası ve kardeşi çalışmaya başlar. Evdeki hizmetçilerini işten çıkarmak zorunda kalırlar. Bu dönemde annesi Samsa’dan korkmaya devam ederken, babası Samsa’dan nefretle söz etmektedir. Ailede Samsa’ya tek şefkatli davranan kız kardeşi Grete Samsa’dır. Ama o da zamanla bu şefkatini kaybeder.

Samsa’nın babası ailenin geçimine katkı sağlamak için evin bir odasını kiraya verir. Evdeki fazla eşyalar da Samsa’nın odasına kaldırılır. Alanı kısıtlanan Samsa artık fazla hareket edememeye başlar. Evin kiracıları bir gün Grete’nin kendilerine keman çalmasını ister ve keman sesi Samsa’yı çok etkiler. Farkında olmadan müziğin sesine doğru salona gider ve kiracılar tarafından görülür. Bunun üzerine kiracılar evden ayrılır.

Bu duruma çok sinirlenen aile Samsa’yı evden atmaya karar verir. Ama buna gerek kalmaz çünkü sabah Samsa’nın odasına girdiklerinde onu ölü olarak bulurlar.

Dönüşüm | Yorum

Franz Kafka, dünya edebiyatının karamsar yazarları içinde yer alır. Hemen hemen her eserinde karşılaşılan eksiklik duygusu Dönüşüm’de de kendini gösteriyor. Somut bir dönüşümden yola çıkarak insanın ruh halinin zedelenerek değişimini ve toplumun bu değişime bakışını gözler önüne seriyor yazar.

Kitap, her okuyucuya farklı duygular hissettirip farklı anlamlar çıkarılmasını da sağlıyor aslında. Okurun kitabı okuduğu dönem ve ruh hali, bu kısa öyküyü farklı değerlendirmesine sebep olabiliyor. Gregor Samsa’nın böceğe dönüşmesi ve çalışamayacak duruma gelmesi, ailesinin onu olduğu haliyle kabullenmeye çalışması fakat sona gelindiğinde Gregor’u sadece eve yük olarak görmesi ve kurtulma çabaları kitabın ana başlıkları altında sayılabilir.

Gregor’un ruh halinden detaylı biçimde bahsedilen eserde, bireylerin belirli bir düzen içerisinde kendilerine verilen görevleri zamanında yapmaları gerektiği açıkça vurgulanıyor. Bu görevleri yerine getirmeyen yahut getiremeyenler de çevrelerinin vicdanına emanet ediliyor. Bu kitap yüz yıl önce yazılmış, görülüyor ki bu kural günümüzde böyle olduğu gibi yüz yıl önce de böyleymiş. Bu sebepten kitap, çok okunanlar listelerinden hiçbir zaman düşmüyor.

Gregor Samsa’nın böceğe dönüştüğü gün durumun farkına varmasına rağmen işe gitme çabası kitabı ilk okuduğumda, yani bundan yıllar önce ben daha bir lise öğrencisiyken saçma diye nitelendirdiğim kısımdı. “İnsan böcek olunca neden dünya derdine düşsün ki?” demiştim. Düzene adapte olup hayat, toplum piramidinde bir yer edindikten sonra kitabı tekrar okuduğumda ise bu kısım kitabın en sevdiğim kısımlarından biri oldu. Çünkü bahsedilen değişim fizikseldi ama bilinç aynıydı.

Peki toplumun yapısına aykırı yaşamayı seçerseniz?

Yani elinizde olan ya da olmayan sebeplerle piramidi terk ederseniz? Çalıştığınız ortamdan, arkadaş çevrenizden yok olup gider misiniz? Beni asla bırakmaz terk etmez dediğiniz insanlar sırayla, tek tek çıkar mı hayatınızdan Samsa’nın yaşadığı gibi? Bu tip soruları cevaplarken aslında çevremizin bakış açısını da netleştirmiş oluyoruz bize dair. Belki de salt bu nedenle bile okunulası bir kitap Dönüşüm.

Bazı gruplara göre Gregor Samsa’nın baba karakteri Franz Kafka’nın gerçek babasıdır. Yani kitaplarında her zaman dem vurduğu hiçlik duygusunu yaşamasının başkahramanı. Oldukça baskıcı ve sevgisiz bir babaya sahip olduğu bilinmekte Kafka’nın. Kitabın bir çok insanı etkilemesinin en önemli nedeni belki de anlattıklarını bire bir yaşamış olmasıdır kim bilir.

Toplumun kendi gibi olmayanlara bakış açısını görmek isteyenler için Franz Kafka çok güzel bir portre çıkarmış ortaya. Her okuyucu da kendine göre bir yerden bakmış bu esere. Bakalım bu kitabı okuduğunuzda siz bu portrenin hangi tarafını daha net göreceksiniz?

Yazar Hakkında

3 Temmuz 1883 yılında Prag’da doğdu. Alman okullarında eğitim hayatına başladı. Ailesinin baskısıyla hukuk eğitimi aldı. Hukuk eğitimi aldığı sırada Alman Edebiyatı’na ilgi duymaya başladı. Hayatının son yedi yılını verem gibi birçok hastalıkla savaşarak geçirdi. 3 Haziran 1923’te kanser nedeniyle yaşama veda etti.

Eserleri

• Dava
• Şato
• Kayıp
• Değişim
• Bir Savaşın Tasviri
• Taşrada Düğün Hazırlıkları
• Şarkıcı Josefine ya da Fare Ulusu
• Ceza Sömürgesi
• Çin Seddi
• Bir Akademiye Rapor
• Milena’ya Mektuplar
• Babaya Mektup
• Günlük 1-2
• Aforizmalar
• Dua Eden Adamla Sohbet
• Sarhoşlarla Sohbet
• Brescia’daki Uçaklar
• Büyük Gürültü
• Gözlem
• Yargı
• Dönüşüm
• Cinayet
• Bir Köy Hekimi
• Açlık Sanatçısı
• Kaldabahn Hatıraları

Keyifli okumalar.
 

Not:

Dergimiz kitap yorumcularından Hülya Erarslan da Dönüşüm kitabını 20 Kasım 2018’de yorumlamıştı. Yazıya göz atmak isterseniz tıklayınız.

 
Kübra Mısırlı

BEĞENEBİLECEĞİNİZ İÇERİKLER

2 YORUMLAR

  • Yanıtla Pınar Sude Genç 3 Temmuz 2020 at 15:03

    Kıymetli yorum için çok teşekkürler.🎈 Bir tanıdığım ile bu kitap hakkında konuşurken ilginç bir yorum duymuştum kendisinden. Bir gün uyandığında elinde olmadan örümceğe dönüşmüş olmasını ve çevresi tarafından dışlanıp ötekileştirilmesini eşcinsellik ile bağdaştırmıştı. Düşününce, evet olabilir diyor insan. Hissettikleri, kaygıları, çevresinden aldığı tepkiler göz önüne alınırsa mantıklı bir yorum gibi bence. Sizce?

  • Yanıtla Kübra Mısırlı Keskin 4 Temmuz 2020 at 21:48

    Merhaba Sudecim; öncelikle yorumun için teşekkürler. Buna benzer yorumları ben de duymuştum ve ben de senin gibi düşündüm. Neden olmasın? Çünkü toplumun istemediği ya da onlara göre doğru olmayan her şey dışlanmaya mahkum maalesef 😔

  • Cevap Yaz

    Yazı: Pembeden Yeşile Bütünlük | Yazan: İrem Savaş
    Girne Antik Liman
    Girne Antik Liman
    Öykü: Umarım Bu Gece Öldürülmem | Yazan: Didem Çelebi Özkan