Nöroteknoloji Geleceğimiz

İnsanoğlu var olduğu günden bu yana durmaksızın bir gelişme sürecinde. Hasarsız bir insan beyninden ortalama olarak günde 6 bin kadar düşünce geçer. 86 milyardan fazla sinir hücresi bulunduğu tahmin edilen beynimiz hiç durmaksızın çalışır. Uyurken bile gün içerisinde maruz kaldığı bilgileri işlemeye devam ediyor. Çok komplike bir organ olan beyin hakkında hâlâ %100 bilgiye sahip değiliz. Bu durumda beyinle ilgili çıkan her yeni buluş ayrı bir heyecana sahip oluyor.

Beyni Anlamak

Çok fazla bilimsel terim kullanmadan size beynin ne olduğunu açık ve net bir şekilde anlatabilmeyi umuyorum.

Beyin; bir canlının düşünme, hareket etme, hissetme ve sezme şebekesidir. İletişim organıdır. Beynimizde nöron adı verilmiş hücreler vardır. Bilgiyi alır, işler ve iletir. Nöronlara ulaşan bilgiler 5 duyu organımızın sağladığı elektrokimyasal titreşimler sayesinde oluşur.

Nöronlar üç kısımdan oluşuyor:

1. Dentrit, sinyalleri alan kısım
2. Hücre gövdesi, sinyali işleyen kısım
3. Akson, sinyalin iletimini sağlayan kısım

Nöronlar birbirine sinaps ile bağlıdır. Sinaps akson ucu ile dentritin bağlantı kurduğu noktaya denir. Bu sayede nöronlar arası bilgi akışı sağlanır.

Alttaki görselde iki nöronun arasındaki boşluk olduğunu görebilirsiniz. Hücreye alınan sinyal hücrenin sonuna ulaştığında bu boşluktan bir dizi tepkimeye uğramış kimyasalların geçişi sağlanır. Bu kimyasallar aracılığıyla elektrik sinyali, yani beyinde veya hedef bölgede iş yaptıracak olan sinyaller bir sinirden bir diğerine aktarılabilir.

Bu durumu Neuralink sayfasında şu şekilde açıklamışlar:

“Beynin hareketle ilgili alanlarında, nöronlar amaçlanan hareketleri temsil eder. Beyinde gördüğümüz, hissettiğimiz, dokunduğumuz veya düşündüğümüz her şey hakkında bilgi taşıyan nöronlar vardır.”

Beynin Sırları

Eğer lise eğitimini tamamlamışsanız beyin hakkında bu temel bilgileri muhakkak biliyorsunuzdur. Bilmiyorsanız bile artık anlatacağım teknolojiyi anlayacak kadar bilgiye sahipsiniz.

Beyin çok enteresan bir organdır. Kendi ismini bile kendisinin verdiğini düşününce ve henüz beyin ile ilgili %100 bilgiye sahip olmadığımızı göz önünde bulundurarak bir yorum yapsak muhtemelen beynin çok komplike bir organ olduğu kanısına varırız. Yanlış da sayılmaz. Mesela beyin hücrelerinin hatırı sayılır bir kısmı zarar görmüş bir insanın sağlıklı beyin hücreleri, ölen hücrelerin görevini üstlenebilir. Bu bilgiyi babamın nöroloji doktorundan öğrenmiştim. İlk köşe yazımı okumuş olan okurlarımız bilir fakat yeni okurlarımız için özet geçeyim.

Babam bundan 3 yıl önce kalp krizi geçirdi ve kalbi durdu. Ambulans gelene kadarki geçen sürede beynine oksijen gitmediği için beyindeki hücreleri zarar gördü ve hayatının geri kalanını zihinsel engelli olarak geçirmek zorunda fakat tedavisi devam ediyor. Glutatyon takviyesi ile zarar görmemiş sağlıklı beyin hücrelerini güçlendirip beyindeki ölü hücrelerin görevini üstlenmesini beklemekteyiz.

Anlayacağınız beyin sırlarla dolu. Belki hiç beklemediğimiz bir anda beklenmedik gelişmelerle karşılaşabiliriz. Babam için yatalak kalacak, sizi anlamayacak ve konuşamayacak demişlerdi fakat babam temel ihtiyaçlarını karşılayamaması dışında gayet normal bir şekilde yürüyor hatta denizde yüzüyor. Konuşamasa bile söylenen birçok şeyi anlıyor ve komutları yerine getirebiliyor. İşte buradan da anlaşılacağı üzere dünya üzerinde beyin hakkında %100 bilgiye sahip kimse yok ne yazık ki. İşte bu noktada devreye teknoloji ve mühendislik giriyor.

Nöroteknoloji

Nöroteknoloji, insan beyninin faaliyetleri üzerinde temel etkisi olan herhangi bir teknojidir. Aynı zamanda beyin fonksiyonunu iyileştirmek ve onarmak için tasarlanmış ve araştırmacıların ve klinisyenlerin beyni görselleştirmesine olanak tanıyan teknolojileri içerir.

Benim tabirimleyse biraz önce bahsettiğim beynin sırlarını aydınlatmak için geliştirilmiş ve hâlâ geliştirilmeye devam eden teknoloji.

Elon Musk, nöroteknoloji alanında dikkatleri üzerine çeken bir çalışmayı 28 Ağustos 2020’de bize tanıttığı bir demo toplantısı gerçekleştirdi. Benim için çok heyecan verici bir teknoloji. Gelecek çok yakın.

Elon Musk’ın Yeni Girişimi: Neuralink

Çevrenizde gördüğünüz herhangi bir nörolojik problemi düşünün; hafıza kaybı, depresyon, işitme kaybı, körlük, felç, uykusuzluk, nöbetler, anksiyete, bağımlılık, inme, beyin hasarı…

Hemen hemen herkes önünde sonunda nörolojik bir problem yaşar. Elon Musk’ın yeni girişimi ise bu problemleri düzeltmeye yönelik yapılan çalışmalardır.

Okul zamanlarında, özellikle konuların çok yoğun olduğu dönemlerde “Keşke bir usb bellek ile bütün konuları beynimize yerleştirebilsek” diye düşünmüşsünüzdür. Düşünmediyseniz bile böyle bir hayali olan illa ki vardır. Bu teknoloji henüz o seviyeye kadar getirilemedi fakat hızla gelişmekte ve karşımıza daha neler çıkacağı ise gizemini koruyor.

Neuralink Nedir?

Neuralink cerrahi robotuyla tanışın. Kendisi beyindeki nöronların arasına saç telinden de ince olan kablolar dikmekle görevli. Özellikleri arasında kan damarlarının yerlerini tespit etmek ve dikim sırasında hiçbir kanama olmadan işini bitirmek de var.

Dikilen kablolar kafatasınıza implant edilen bir çipte toplanıyor ve bu kablolar sayesinde beyninizde dolaşan veriler sinyaller şeklinde bilgisayara yansıyor. Görseldeki çiplerin, zihinden geçen komutları algılayarak felçli insanların dijital cihazları yönlendirmesine olanak sağlaması amaçlanıyor. Yalnızca bununla sınırlı kalmayıp pek çok nörolojik hastalığın tedavisinde yararlı olacağı da ön görülüyor.

Heyecan Verici Bir Proje

Korkutucu yanlarının olduğunun farkındayım fakat şu anda olduğumuz yerde durup biraz etrafa baktığımızda dünyada teknoloji adına yapılmış olan olumlu gelişimleri görebilirsiniz.

En çok neye üzülüyorum biliyor musunuz? Çocuklar matematikten nefret ederek büyüyor, fizik dersleri sıkıcı geliyor çünkü matematiği öğretmek yerine karmaşık formüller ezberletiliyor ve fizikte basit birkaç deneyi yapıp merak uyandırmak yerine, teoride bu böyle oluyor ezberleyin deyip geçiliyor. Sürekli her şey ezberletiliyor.

Mühendis olmak demek problemin en derinine dalıp kurcalamaktır, çözüm üretmektir, tasarlamaktır. Ezber yaptırılarak verilen eğitimle başarılı mühendislerin çıkması ne yazık ki mümkün değil ve hâl böyle olunca ülkemizdeki teknolojik gelişmeler dış ülkelerdeki kadar olamıyor.

Neuralink çalışmalarını 2019 yılında duyurmuştu ve duyurduğu tasarımlar yalnızca 1 yıl içerisinde çok büyük bir gelişme gösterdi. Üstelik yalnızca Neuralink değil, dünyanın her yerinde nöroteknoloji adına çalışma yapan bir çok şirket var. Hepsinin de amacı aynı; geleceği inşaa etmek.

En büyük hayalim mezun olduğumda bu çalışmalarda yer alabilmek ve yeterli donanımı kazandıktan sonra ülkeme gelip teknoloji üreten bir şirket kurmak. Hiçbir şey imkansız değildir. Bu insanlar yıllar önce imkansız gibi gözüken bir projeyi gerçekleştirebiliyorlarsa hiçbir şey imkansız değil demektir.

Teknolojiyi sevin, destekleyin, takip edin fakat onun sizi aptallaştırmasına izin vermeyin.

İlayda Duman