Emzirme Ne Zaman Sonlandırılmalı?

Bebeğimizin en doğal gıdası olan anne sütü ile emzirmeye başlamak kadar, çocukluk dönemine geçildiğinde de emzirmeyi sonlandırmak da annelerimizin önemli kaygılarından biridir. İyi giden, bebeğin iyi büyüdüğü, anne ve bebeğin iyi hissettiği emzirme acaba ne zaman sonlandırılmalıdır?

Emzirme özellikle ilerleyen aylarda anne ve bebeği arasında özel bir ilişkiye dönüşür.

Ek besinlerin başlanmasıyla emzirmenin büyütme etkisi azalarak devam etmekle birlikte bağ etkisi daha baskınlaşır. Emzirme zamanları bir rahatlama, sakinleme molasına dönüşür ve bu molalar hem anne hem de bebek için vazgeçilmez anlardır. Bu keyifli anları sonlandırmaya karar verirken tüm aile ile birlikte ortak noktalar bulunmalıdır. Sevdiğimiz bir arkadaştan ayrılmamız, sevdiğimiz bir davranışı bırakmamız ani olduğunda herkes için yıpratıcı olabilir. İşte bu nedenle emzirmeyi sonlandırmaya karar verirken ruhen ve fiziksel olarak hazır olunmalı, ani yapılmamalı ve tek taraflı olmamalıdır.

Annelerin farklı zamanlarda emzirmeyi sonlandırmak istemelerinin farklı gerekçeleri olabiliyor.

Erken dönemde emzirmeden kesme nedenleri arasında yaşanan bazı emzirme güçlükleri, bebeğin emmemesi, meme çatlakları, mastit gibi enfeksiyonlar, memede aşırı gerginlik sayılabilir. Erken dönemde bu zorlukların hızla çözüme kavuşturulması emzirmenin devam etmesini sağlayabiliyor. Eğer emzirme sorunları çözümlenmezse emzirme ani ve hızla sonlanıyor.

Daha sonraki dönemlerde özellikle 6. aydan sonra emzirmeyi kesme kararı daha çok yetersiz bilgilenmekten kaynaklanıyor. Ek besinlere başladıktan sonra anneye emzirmeye devam etme konusunda yeterli bilgilendirme yapılmalı ve destek verilmelidir. Dişlerin çıktığı dönemde bebeğin ısırması da emzirmeyi bıraktırma nedenlerinden biridir.

Bebeğin yeterince kilo almadığını düşünerek 1 yaşından sonra emzirmeyi kesen annelerin çoğunun ortak savundukları nokta, sütün artık yaramadığı ve bebeğin yeterince kilo almadığı yönünde gelişen inancıdır. Bu gelişen inancı bilgimiz dahilinde anneyi ikna ederek ve destek vererek düzeltebiliriz. Büyük bir çocuğun emzirilmesi bazen yadırganabiliyor. Bazı anneler baskıya maruz kalarak emzirmeye son verme kararı alıyorlar.

Peki, emzirme ne kadar sürdürülmeli?

İnsanın emzirme süresini doğadan örneklerle yorumlayan emzirme antropologu olan Katryn Dettwyler doğada insana yakın hayvanları inceleyerek insanlar için çıkarımlar yapmış. Bu çalışmaların sonuçları değerlendirildiğinde yaklaşık 2.5 yıl bir süre ortaya çıkmıştır. Dünya Sağlık Örgütü ve Amerikan Pediatri Akademisi ve UNICEF gibi dünya sağlığını şekillendiren tıp otorite kurumları ilk 6 ay bebeklere sadece anne sütü verilmesi konusunda net bir fikir birliğine sahiptir. Ancak ne kadar sürdürüleceği konusunda çok kesin bir süre belirtilmese de, Dünya Sağlık Örgütü 2 yaş ve sonrasına kadar emzirmenin sürdürülmesini, Amerikan Pediyatri Akademisi ise emzirmenin 2 yaşına kadar devam etmesini sonrasında da bebek ve anne ikilisine bırakılarak emzirmenin sonlandırılabileceğini bildirmişlerdir.

Emzirmeyi sonlandırmaya karar verdikten sonra nasıl davranmalıyız?

Emzirme anne ve bebeğin duygusal ihtiyaçlarını karşıladığından birlikte uyum içinde davranılması bu süreci kolay atlatmaya yardımcı olacaktır. Bebeğiniz emzirmeyi sonlandırmaya hazır olduğunda bazı işaretler gösterebilir. Eskisi kadar sık emmez, annesini gördüğünde hemen memeye yönlenmez, memede ilgisiz davranışlar sergiler, emme süresini kısmaya başlar. Bu işaretleri fark ettiğinizde adım adım sonlandırmaya başlayabilirsiniz.

Birkaç taktik iyi olur mu dersiniz?

Emzirmeyi adım adım keseceğinizden, en önemsiz beslenmeyi keserek işe başlamalıdır. En son kesilecek beslenmeler sabahın erken saatleri ve gecenin de geç saatleridir. Her kesilen beslenmeden sonra 2-3 gün yeni bir değişiklik yapmadan beklenmelidir. Emzirmeyi kesme sürecinde hayat rutininizde bir değişiklik olmamasına özen gösterin. Taşınma, yer değiştirme, yeni bir kardeş vb. Bebeğinizin günlük davranış ve tavırlarında bir değişiklik yoksa bebek memeden kesme çabalarınıza ayak uyduruyor demektir. Nedensiz ağlamalar, öfkelenmeler, ısırma, kekeleme, uykusuzluk gibi huzurunun bozulduğunu gösteren davranışlar sergiliyor ise emzirmeyi kesme sürecine biraz ara vermek iyi olabilir.

Emzirmenin sonlanması süresinde süt birikmesi durumunda aşırı gerginlik, mastit olabilir. Bu durumda annenin sütünü bir miktar sağarak kendini rahatlatması gerekebilir.

Emzirmeyi sonlandırma kararı aldıysanız ve kararınızdan emin değilseniz mutlaka çocuk doktorunuza sorun. Bebeğinizin istemediği zamanlarda memenizi sunmayın, bebeğin aklını karıştırmayın. Ancak emmek istiyor ve de tutturma nöbetine doğru ilerliyorsa verin. Emzirme bazı rutinler içerdiği için bebeğiniz şartlanır. Bu şartlanmanın ötesine geçmek için emzirme sırasında yaptığı bazı rutinleri bozun. Farklı bir odada emzirmek, eline sevdiği bir oyuncağı vermek, farklı bir müzik dinletmek, gece uyanmalarında şartlanmayı azaltmak üzere babasının yanına gitmesi vb. Bazı bebekler evin sakinliğinde huzur buldukları için emerler. Bazıları da dış ortamlarda kendilerini tehdit altında kalmış hissedip anne koynunda teselli bulurlar. Başka bir aktivite ile erteleyebilirsiniz. Eğer konuşmayı ve telkini anlayacak durumda ise sakin bir zamanda nerede emzireceğinizi nerede emzirmeyeceğinizi konuşabilirsiniz. Emzirmeyi kesme konusunda net olunamasa da bunun bir süreç olduğunu unutmadan, acele etmeden, doktorunuz ve ailenizle birlikte karar vererek, karar verdikten sonrada gelgitler yaşamadan ve zorlanmadan geçireceğiniz bir dönem olmasını dilerim.

Dr. Sabahat Karakaşlılar