Algernon’a Çiçekler

Algernon’a Çiçekler | Daniel Keyes

Algernon’a Çiçekler | Konu

Kitap kahramanımız Charlie Gordon 32 yaşındadır. Düşük IQ ile doğmuş olan Charlie, kız kardeşi doğduktan sonra ailesi tarafından bakım evine terk edilir. Ancak amcası Charlie’nin orada kalmasına razı olmaz. Onu yakın bir arkadaşına emanet eder ve böylece Charlie, amcasının arkadaşına ait olan fırında çalışmaya başlar. Charlie burada çok mutludur ama aslında arkadaşları tarafından ağır şakalara maruz kalmaktadır, oysa bunun farkında değildir.

Akıllı bir adam olmayı her zaman istemektedir Charlie. Bu yüzden de engelli yetişkin kolejinde eğitim görmektedir. Bu kolejdeki öğretmeni Alice Kinnian Charlie’ye bir deneyden bahseder ve bu deneye katılmak isteyip istemediğini sorar. Charlie bunu kabul eder.

Profesör Nemur ve Doktor Straussa öncülüğünde yapılan bu bilimsel proje; beynin hasarlı bölgesinin çıkarılarak tedavi edilmesi ve tedavi edilen kısmın tekrar beyne yerleştirilerek zeka geriliğinin ortadan kaldırılması üzerinedir. Bu deneyi önce Algernon isimli bir kobay fare üzerinde denemişler ve başarılı sonuçlar almışlardır. Bu nedenle de şimdi denek olarak bir insan kullanmak isterler.

Araştırma ekibi Charlie üzerinde yapılan ameliyat sonucunda gelişmeleri takip etmeye başlar. Öncelikle onu Algernon ile yarıştırmaya başlarlar. İlk günler Algernon’a karşı sürekli başarısız olan Charlie, günler geçtikçe Algernon’u yenmeye başlar. Profesör Nemur ondan her gün ilerleme raporu adı altında yaşadıklarını yazmasını ister. Başlarda çok zorlanan Charlie birçok imla hatası yapmaktadır. Ama zamanla kendisinin bile fark edemeyeceği şekilde tüm yazısı düzelir.

Beyinsel tüm işlevlerinin gelişmesinin yanında duyusal zekası da gelişen Charlie artık fırındaki arkadaşlarının onunla sürekli dalga geçtiğini anlar. Çevresindeki diğer kötü şeylerinde farkına varmaya başlayan Charlie fırındaki işini, bazı şeyleri artık gördüğü ve göz yummadığı için kaybeder. Artık zeki ama yalnız biridir.

Zekası her geçen gün daha fazla gelişen Charlie artık birkaç dil bilmekte ve bilimsel araştırmalar yapmaktadır. Birçok bilim adamından daha fazla bilgi birikimine sahiptir artık. Duygusal gelişimini tam olarak adlandıramasa da öğretmeni Alice’e aşık olduğunun farkındadır. Ama çocukluk travmaları hislerini yaşamasına çok imkan vermez.

Profesör Nemur yaptığı bu deneyi açıklanacağı bir konferansa Algernon ile Charlie’yi de götürür. Onları sahnede tanıtırken üzerindeki baskıya daha fazla dayanamayan Charlie, Algernon’u serbest bırakır. Konferans salonundaki kargaşadan yararlanan Charlie Algernon’u bularak oradan kaçar.

Charlie yapılan bu deneysel çalışmada aslında bazı şeylerin hatalı gitmeye başladığını anlar. Algernon son zamanlarda eskisi kadar hızlı değildir ve onun için kurulan labirentlerde çıkışları karıştırmaya ve agresif davranmaya başlar. Şimdiye kadar artan zekası gerilemeye başlamıştır. Ve kısa bir süre sonra Algernon ölür. Charlie ona yaşadığı yerin arka bahçesinde bir mezar yapar. Bu sonun kendisini de beklediği anlayan Charlie, bu zamana kadar yaşadıklarıyla ilgili bilimsel verileri araştırıp kayıt altına almaya karar verir ve laboratuvar çalışmalarına geri döner. Zamanla evinden de çıkmamaya başlayan Charlie sona doğru hızla yaklaşır.

Charlie tamamen gerilemeden önce anne ve babasını ziyaret eder ve çocuklukta yaşadıklarıyla yüzleşir. Daha sonra eski çalıştığı fırına giderek tüm olayları anlatır ve tekrar orada işe başlar. Eskiden bir şekilde zeki olduğunu hatırlasa da Charlie, artık tamamen ameliyat öncesinde ki durumuna dönmüştür. Bir bakımevine yerleşmeye karar veren Charlie’nin tek bir dileği vardır. Algernon’un mezarına hatırladıkça çiçek bırakılması.

Algernon’a Çiçekler | Yorum

Bu kitap bana etik kelimesini tekrar sorgulattı. Bir hayvanın insan sağlığı ile ilgili bile olsa deneylerde kullanılmaları ne kadar doğru? Ya bir hayvandan sonra karar verme yetisi olmayan biri üzerinde deney yapılması? Elbetteki bilim bulunmaz bir nimet bizler için ama canlılar üzerindeki denemeler söz konusu olunca bu beni biraz olumsuz etkiliyor maalesef.

Charlie’nin yürek burkan hikayesi aslında Algernon’a Çiçekler. Tek isteği daha akıllı biri olmak. Ve bunu kendisinden daha çok çevresindeki insanların ona bakışını değiştirmek için istiyor.

Hareketlerimizle aslında insanların bilinçaltını nasıl da yönlendiriyoruz. Bu kitap bunu bir kez daha hatırlatıyor. Charlie çevresindeki arkadaşlarının onu sevdiği için şakalar yaptığını zannederken, aslında onunla dalga geçildiğinin dile getirildiği satırlar en fazla acıtan bölümler oldu. Ona keza, ailesi tarafından diğer çocuklardan farklı olduğu için istenmeyen bir çocuğun yaşadıkları da.

IQ’su yükseldikçe çevresinde olanları anlamaya başlayan Charlie yalnızlaşmaya başladı. Çünkü insanlar onlardan daha zeki olana tahammül edemediler.

Ne dersiniz hiçbir şey bilmeden mutlu ve kalabalık olmak mı yoksa çok şey bilip yalnız ve mutsuz olmak mı? Aslında ana konu da bu sorunun cevabında saklı.

Kitabın ilk sayfalarında birçok kelime ve imla hatası mevcutki bunun basım ile hiçbir ilgisi yok. Bu durum, kitap tamamen Charlie’nin ilerleme raporlarından oluştuğu için onun ameliyattan önceki ve sonraki gelişimine ışık tutmak adına yaptığı yanlışların sayfalara yansımış hali. Bu başlarda okuyucuyu yorsa da bu tarz anlatımı daha da içselleştirmiş bana göre.

Kitap tarz olarak bilim kurgu olarak tanımlanıyor. Ama oldukça duygu yüklü bir bilim kurgu olduğunu bilerek okumanızda fayda var. Empati yeteneğini de geliştireceği bir gerçek.

Algernon’a Çiçekler ilk olarak 1959 yılında The Magazine of Fantasy & Science Fiction adlı dergide öykü olarak yayımlanmış. Çok beğenilmesi üzerine de 1966 yılında romanlaştırılmış ve Nebula ödülüne layık görülmüş. Bugüne dek 27 dilde 30 ülkede yayınlanarak 5 milyondan fazla satmış. 1968, 2000 ve 2006 yıllarında olmak üzere 3 farklı yılda da filme uyarlanmış.

Bu kitabın kalbi olarak nitelediğim alıntıyı da buraya bırakarak yazımı sonlandırmak istiyorum;

“Ama ben zekanın tek başına hiçbir anlam taşımadığını öğrendim. Burada, sizin üniversitenizde zeka, eğitim ve bilgi büyük idoller haline gelmiş. Ama şimdi biliyorum ki, hepinizin atladığı bir şey var: Sevgi ve şefkat eli değmeyen zeka ve eğitim beş para etmez.”

Peki ya sizce?

Yazar Hakkında

1927 yılında Brooklyn’de dünyaya gelen yazar; tüccar, kurgu editörü, lise öğretmeni, üniversite profesörü olarak birçok alanda çalıştı. Daniel Keyes, 2000 yılında Amerika Bilim Kurgu ve Fantezi YazarlarıEmeritus onuruna layık görüldü. 15 Haziran 2014’de Florida’da hayatını kaybetti.

Eserleri

• Algernon’a Çiçekler
• Billy Milligan’ın Zihinleri
• Kobay

Keyifli okumalar.

Kübra Mısırlı