Herkese merhaba. Umarım keyifler yerindedir. Bu hafta konumuz yaz aylarının gözde meyvelerinden kiraz ve kirazın kendisi kadar kıymetli olan sapı.
Önce isterseniz kirazın tarımsal özelliklerine biraz bakalım. Kiraz’ın ana vatanı Kuzeydoğu Anadolu, Kafkasya ve Hazar Denizi çevresi iken günümüzde tüm dünyaya yayılım göstermiş durumda. Dünya üzerinde 1500’e yakın çeşidi bulunuyor. (Başkaya, 2011)
Hepimizi gururlandıracak bir bilgiyi de sizlerle paylaşmak istiyorum. Türkiye dünya üzerindeki dördüncü en büyük meyve üreticisi ülke. Kiraz üreticiliğinde ise birinci sırada yer alıyor. Ülkemizde üretilen kirazların %26’sı ise ihraç ediliyor. Hemen hemen her ilimizde yetişebilen kirazın ülkemizde 24 çeşidi bulunuyor. (Öztürkcan ve Bayram, 2020)
Kirazın Sağlık Üzerine Olumlu Etkileri
Kiraz’a kıpkırmızı güzel rengini veren maddeye antosiyanin adı verilir. Antosiyaninler sadece renk vermekle kalmaz, antioksidan özellikleri sayesinde vücudumuz için olumlu etki gösterirler. Antosiyanin içeren meyveler üzerinde yapılan çalışmalarda, antosiyaninin kalp damar hastalıkları, kanser ve iltihaplı hastalıklar üzerine olumlu etkileri gözlenmiş.
Kiraz’ın anti-inflamatuar (iltihap giderici) etkisi de mevcut. Vücuttaki inflamasyon, tip 2 diyabet, kanser ve kardiyo vasküler hastalıklar gibi birçok kronik hastalığın oluşma nedenleri arasında. Yapılan bir çalışmada 18 yetişkin bireye 28 gün boyunca 280 gram kiraz veriliyor. Sonuç olarak kandaki CRP (vücutta ki inflamasyonu tespit etmek için bakılan bir kan değeri) değerinin %20 oranında azaldığı tespit ediliyor.
Kiraz için doğal bir kan sulandırıcı diyebiliriz. Bu etkisinden dolayı yapılan bazı araştırmalarca da kanı sulandırarak kan basıncını düşürdüğü için tansiyon değerlerini de düşürdüğü tespit edilmiş. Fakat tansiyon değerleri üzerinde kayda değer bir etkisinin olmadığını savunan çalışmalar da mevcut. Eğer tansiyon ve kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsanız, zaten kiraz kanı sulandırıp tansiyonu düşürüyor o zaman ilaçlarımı içmesem de olur gibi bir düşünceye kapılmayın lütfen. Kirazla ilaçlarınızı aynı kefeye koymak hiç doğru olmaz. Hiçbir besin mucizevi etki göstermez.
Tüm bu etkilerin yanı sıra kirazın uyku düzeni ve depresyon üzerine de olumlu etkileri olabileceği düşünülmüş. Kirazın içerisinde bulunan melatonin sayesinde uyku problemleri üzerine olumlu etki oluşturabileceği düşünülüyor. Kirazın içerisinde bulunan triptofan ise serotoninin öncüsü. Dolayısıyla içerisinde bolca triptofan bulunan kirazın ruh sağlığı üzerine olumlu etkileri olduğu düşünülüyor. (Öztürkcan ve Bayram, 2020)
Kiraz Sapının Sağlık Üzerine Olumlu Etkileri
Kiraz’ın sağlık üzerine olan birçok olumlu etkisinden bahsettik. Sıra geldi kendi kadar faydalı kirazın sapından bahsetmeye. Kiraz sapı genellikle kurutulup çay şeklinde demlenerek tüketiliyor. Hafif ekşimsi ve buruk bir tadı mevcut. Genellikle kiraz sapı çayı dendiğinde aklımıza ödem atması geliyor. Gelin ödem atıcı olmasının yanı sıra ne gibi faydaları varmış biraz daha yakından bakalım.
Kiraz sapı ödem attırıcı özelliği yanı sıra böbrek iltihabı ve böbrek taşları üzerine de olumlu etkilere sahip. Bunların yanı sıra kiraz sapının kaynatılarak düzenli şekilde içilmesi diyabet üzerine olumlu etkiler meydana getiriyor. İshale karşıda etkili olduğu tespit edilmiş. İtalya ve Sırbistan’da da kiraz sapı çayı ödem attırıcı ve böbrek iltihabı giderici etkilerinden dolayı kullanılıyor. (Köroğlu ve Kendir, 2019)
Kiraz Saplı Form Çaylarına Dikkat
Kiraz sapı çayı zayıflamak isteyenlerin de gözdesi olan bir bitki çayı. Özellikle ödem atıcı ve metabolizma hızlandırıcı etkisi olduğu düşünüldüğünden diyet yapanlar arasında çok popüler. Ancak sizlerle market raflarındaki form çaylarını incelerken fark ettiğim bir bilgiyi paylaşmak istiyorum. Fark ettiyseniz genellikle kiraz saplı form çayı yazar direk kiraz sapı çayı yazmaz. Arkasını çevirip baktığınızda ise belirli bir oranda kiraz sapı olduğunu görürsünüz. Kiraz sapı yerine genellikle sinameki eklenir. Sinameki ise uzun dönem kullanılıp tüketimi bırakıldığında bağırsak tembelliği yapan bir bitkidir. Form çaylarına sinamekinin yanı sıra içerisine böceklenmemesi ve raf ömrünün uzaması için çeşitli kimyasallar da ilave edilir.
Ben genellikle bahçeden topladığım veya marketten aldığım kirazların saplarını güzelce yıkıyor bir yağlı kâğıdın üzerinde güneş alan bir yerde iki gün bekletip bez torbanın içerisinde çay yapacağım zamana kadar muhafaza ediyorum. Veya aktarlardan kiraz sapı temin ediyorum. En sağlıklısı ve doğrusu bana kalırsa bu yöntemler.
Umarım bu haftaki yazımı sevmiş ve keyifle okumuşsunuzdur. Bir sonraki yazımda görüşünceye dek hoşça kalın, sevgiyle kalın.
Sevgiler,
Dyt. Fatma Nur Erdoğan
No Comments