Gece Yarısı Kütüphanesi

Gece Yarısı Kütüphanesi | Matt Haig

Gece Yarısı Kütüphanesi | Özet

Kitap kahramanımız Nora Seed, 35 yaşında bekar bir kadındır. Hayatının en depresif dönemini geçiren Nora işini kaybetmiş ve hayattaki son dayanağı olarak gördüğü kedisi Volts da ölmüştür. Artık yaşamanın bir anlamı olmadığını düşünen Nora bir gece ilaç içerek intihara kalkışır.

Kendini saatin sürekli 00:00:00’ı gösterdiği ve hiç değişmediği bir kütüphanede bulur Nora. Neler olduğunu anlamaya çalışırken de karşısında eski okulundaki kütüphaneci Bayan Elm’i vardır. Öldüğünü düşünen Nora’ya Bayan Elm, “Yaşamla ölüm arasında bir kütüphane var. Bu kütüphanedeki raflar sonsuza kadar gider. Her kitap yaşamış olabileceğin başka bir hayatı yaşama şansını sunar sana. Farklı seçimler yapmış olsan, şu an nasıl bir hayatın olacağını görürsün… Pişmanlıklarını telafi etme şansın olsaydı, bazı konularda farklı davranır mıydın?” diyerek orada olma sebebini açıklar.

Bu kütüphanedeki raflarda milyonlarca kitap vardır ve her kitap Nora’nın seçimlerine göre yaşayacağı hayatını anlatır. İlk olarak pişmanlıklar kitabıyla başlar bu kitapları yaşamaya Nora. Ve birçok sorusuna cevap arar.

Acaba Dan ile evlense nasıl bir hayatı olacaktı? Ya da yakın arkadaşı Izzy ile planlarını gerçekleştirdiğinde? Peki çok sevdiği yüzmeye profesyonel olarak devam etseydi ya da müzik gruplarını devam ettirebilseydi…

Ve daha binlerce olasılık. Gittiği hayatla ilgili en ufak bir pişmanlık duyarsa kütüphanede buluyordu kendini Nora ve bu yolu defalarca gidip geldi. Artık nihai kararını alması gerekiyordu. Nora gerçekten ölmek mi istiyordu yoksa hayata kaldığı yerden devam etmek mi?

Gece Yarısı Kütüphanesi | Yorum

“Pişmanlıklarını telafi etme şansın olsaydı, bazı konularda farklı davranır mıydın?”

Kitabın arka kapağındaki bu yazı beni kitabı okumaya sürükleyen aslında.

Bir düşünün size yanlış olduğunu düşündüğünüz seçimlerinizi değiştirme şansı veriliyor. Hem de milyonlarca seçeneğiniz var. İster işiniz, ister hayat arkadaşınız, ister şehriniz ve daha birçok konuda pişmanlıklarınızı giderebilirsiniz deniyor. Siz ne yapardınız?

Kulağa çok hoş geliyor değil mi değiştirebilme şansımızın olacağı ihtimalini bile düşünmek? Hayat yolu hiçbir zaman dümdüz değildir. Her zaman kavşaklarımız var bizleri yön vereceğimiz hayata götüren. Ve bizlerde o kavşaklarda, o an için doğru olduğuna inandığımız yollara yöneliriz. Ve maalesef sadece gidişe açık olan bu yolun doğrusunu ya da yanlışını yolun sonunda anlayabiliriz. O yüzden de hayatımızda belki de en fazla kullandığımız kelime istinasız “keşke”dir.

Yazarımız Matt Haig bir bakıma bizlere seçeneklerimizi değiştirerek sonuçlara ne kadar müdahale edebileceğimiz hakkında bir ışık tutuyor. Ama “asıl sen” hiç değişmiyor. Hayat hepimize farklı şekillerde kendini sunsa da kabullenebildiğimiz kadarı bize ait olan. Ve tüm yaşamımız boyunca da bu kabullendiğimiz kısmın değişmesi için çabalarımızın çoğu. Ama yolun sonunda aslında var olanı kabullenip o şartları iyileştirebileceğimiz gerçeğini görüyoruz. Belki hepimizin isyanı da bu geç kalınmışlıklaradır, kim bilir.

Roman tadında yazılmış bir kitap olsa da aslında hayatı şekillendirmek adına felsefi bir yaklaşımı da var. Bu yüzden okunduğu dönemde okuyucunun ruh haline de bağlı olarak düşündürmeye sevk eden bir yapıya sahip.

Oldukça akıcı ve sade bir üsluba sahip Gece Yarısı Kütüphanesi. Olay örgüsü iyi kurgulandığı için hikâyede kopukluklar söz konusu değil. Ama sonunu tahmin etmek pek zor olmuyor, sanırım bu, kitapla ilgili küçük bir eleştirim olabilir. Kişisel gelişim kitaplarına mesafeli olduğumu daha önceki yorumlarımı takip eden okuyucularımız az çok bilir. Bu kitapta biraz kişisel gelişim formatına göz kırpsa da roman tarzı ve akışı bunu çok hissettirmiyor.

2020 yılında Goodreads Yılın En İyi Romanı ödülüne layık görülen bu kitap 42 dile çevirilerek Uluslararası Çok Satanlar arasında da yerini almış. Hatta kitap bazı yazarlar tarafından bir modern çağ masalı olarakta nitelendiriliyor.

Hayatı satranç tahtasına benzetirsek şah mı, piyon mu olacağın tamamen sana bağlı. Ve bu da senin hayat seçeneklerindeki kararına. Başlarken nasıl biteceğini asla bilemeyeceksin ama inandığın yolda güzele ve layık olduğuna evrilmek yine sadece senin elinde.

Yorumumu kitaptan birkaç alıntıyla bitirmek istiyorum. Belki biraz fikir verir sizlere.

“Kaçıp gitmek istediğiniz yerin kaçtığınız yerle aynı olduğunu görmek tam bir aydınlanmaydı. Hapishanenin bir yer değil, bakış açınız olduğunu anlamak.”

“Çünkü hayat yalnızca yaptıklarımızdan değil, yapmadıklarımızdan da oluşur. Ve yaşadığımız her an… bir çeşit dönemeçtir.”

“Olmadığınız bir şeyi olmayı hedeflerseniz, başarısızlığa mahkûmsunuz. Kendiniz olmayı hedefleyin. Kendiniz gibi bakmayı, davranmayı ve düşünmeyi hedefleyin. Kendinize en sadık versiyonunuz olmayı hedefleyin. Kendiniz olma haline kucak açın.”

“Bazı yolların daha kolay olacağını düşünmek işimize geliyor bence. Ama belki de kolay yol yoktur. (…) Her gün, her an yeni bir evrene giriyoruz. Boş yere hayatımızın farklı olmasını diliyor, kendimizi başkalarıyla ve kendimizin farklı versiyonlarıyla karşılaştırıp duruyoruz ama gerçekte çoğu hayat bir yere kadar iyi ve bir yere kadar kötü.”

– Böylece görmüş oldun değil mi?
– Neyi gördüm?
– Sonuçları değil, ancak seçenekleri tercih edebileceğini.

Matt Haig Hakkında

3 Temmuz 1975 İngiltere doğumlu yazar, üniversitede yıllarında İngiliz Tarihi eğitimi almıştır. Yazar, genellikle spekülatif kurgu türünde yazıları ve kitaplarıyla tanınır. Kurgusal olmayan kitaplarında da yirmili yaşlarında yaşadığı zihinsel çöküntüden esinlendiği bilinmektedir. Yazdığı çocuk ve genç yetişkin kitaplarıyla Blue Peter Kitap Ödülü’nü kazanmış ve üç kez Carnegie Madalyası’na aday gösterilmiştir. Evli ve iki çocuk ve bir köpek sahibi Matt Haig halen Brighton’da yaşamını sürdürmektedir.

Eserleri

• Zamanı Durdurmanın Yolları
• Nevrotik Bir Gezegenden Notlar
• Nikolas-Noel Adında Bir Çocuk
• Gece Yarısı Kütüphanesi
• İnsanlar
• Ölü Babalar Kulübü
• Doğruluk Perisi

Keyifli okumalar.
 
 
Kübra Mısırlı