Bursa’nın Sinemaları

Her dönemin kendine ait özellikleri, o dönemin karakteri olarak ilerki yıllara miras kalıyor. Bizler her ne kadar “Eskiden herşey daha güzeldi” türünde cümleler kursak da eminim ki bundan 30-40 yıl sonra da bu dönem “Eskiden herşey daha güzeldi” diye anılacak. Bu sanırım yaşam döngüsünün doğal bir getirisi. Sosyal alışkanlıkların değişimi, toplumun değişimiyle paralellik gösteriyor, ki bu değişim bizim ülkemizde çok daha fazla.

İşte bu değişimin en köklüsü; sokakların alışveriş merkezlerine taşınmasıyla oldu. Özellikle 2000’li yıllarda sokak hayatı ve tabi buna bağlı olarak sinemalar da artık AVM’lerin himayesine geçti. Konumuzu sosyalojik tespitler girdabından çıkartıp, daha engin sularda yüzelim istiyorum. Televizyonun, bilgisayarın, internetin olmadığı zamanlarda, 7’den 70’e tüm Bursa halkının gözbebeği olan sinemalara bir göz atalım diyorum.
 

Bursa’nın Sinemaları

 

Dilek Sineması

Bugün Heykel’den Setbaşı’na giderken hemen cadde başında yer alan sinema. Ben hayal meyal hatırlıyorum.
1983 yılında kapanmış, yerine çok katlı ünlü bir mağaza açılmıştı. Babam başta olmak üzere benden bir kuşak öncesinin favori sinema salonlarından biriymiş. Özellikle o dönemin popüler Hollywood filmlerini ve birçok Türk filmini Bursa seyircisiyle buluşturan bir mekan olarak tarihe karışmış.

Şafak/Saray Sineması

Bursa’nın ilk sineması diyebiliriz. Hatta 27 Ekim 1922’de Atatürk’ün halka hitap ettiği konuşmasını yaptığı mekan olarak da anılır.Daha sonra Saray Sineması adı altında faaliyetine devam etmiş. Sanırım 80’li yılların başında geçirdiği bir yangın sonrası (ki o yangını yakından görmüş biri olarak, üzerimdeki etkisi büyüktür) uzunca bir dönem kapalı kalmıştı.
Yakın bir geçmişte Prestige Sinema salonu olarak tekrar sinemaseverlerle buluşsa da az önce bahsettiğim AVM kültürüne yenik düşüp yerini bir fast-food restoranına bırakmıştır. Setbaşı köprüsünün, Ünlü Cadde girişinde yer almış olan bu sinema, kimbilir hangi filmleri perdesine taşımıştı..

Kısmet Sineması

Şehreküstü’den Cumhuriyet caddesine çıkan yol üzerinde bir işhanının içerisinde yer alan Kısmet Sineması, Bursalıların bir zamanlar en çok gittiği sinemalardan biriymiş. Sorup soruşturdum, 70’li yılların sonlarında kapanmış ve anılarda kalmış.
[ Bilet, İstanbul Saray Sinemasına ait. Dönem biletlerine örnek olarak verilmiştir. ]

Zafer Sineması

Bugünkü Zafer Plaza’nın yer aldığı meydan bir zamanlar Zafer Meydanı olarak anılırdı. Meydanın karşısındaki sıra dükkanların olduğu yerde ise Zafer Sineması varmış. Ben hiç hatırlamıyorum ama hatırlayanlar için anıları tazelemiş olduk.

Tayyare Sineması

Şu anda da Tayyare Kültür Merkezi olarak çeşitli sanat dallarına hizmet veren, Bursa’nın 85 yıllık sembol binası. Ve bana göre Cumhuriyet’in kuruluş yıllarına ait en güzel binalardan biri. Benim de çok net hatırladığım, sadece sinema salonu olarak kullanıldığı zamanlarda önünden geçerken göz attığım film afişleri. Mesela; Pretty Woman(Özel Bir Kadın), Ghost(Hayalet), Dances with Wolves(Kurtlarla Dans), Home Alone(Evde Tek Başına) gibi filmlerin gösterimlerini çok iyi hatırlıyorum. 1995 yılında geçirdiği tadilat ve yenileme çalışmaları sonrasında, yeniden Bursa’nın en popüler kültür merkezlerinden biri oldu. Neyse ki, tarihi binanın aslını ve dokusunu bozmadan yapılan bu çalışmalar sonucunda halen; sinema, tiyatro, söyleşi, konser gibi etkinlikleriyle Bursa’lıların gözde mekanlarından biri olarak yaşamaya devam ediyor.

Yazıcıoğlu Sineması

1967-68 yıllarından açılmış ve açıldığı dönemde Bursa’nın en büyük ve en modern sineması olması gibi bir özelliği vardır Yazıcıoğlu Sinemasının. Zamanla televizyonun popüler hale gelmesi ve insanların evlerine kapanması, sinemalara olan ilginin azalmasına yol açmıştır, özellikle 80’li yılların başlarında. Bu sadece Bursa’yı değil tüm Türkiye’yi etkilemiş, diğer birçok sinemada olduğu gibi burası da ayakta kalmak için erotik filmler ve ucuz karate filmleri göstermeye başlamış. Altıparmak caddesi üzerinde aynı zamanda Yazıcıoğlu pasajının içerisinde yer almış olan bu sinema, bundan dolayı son zamanlarında kötü bir şöhret edinse de, bir zamanlar General Patton, İyi Kötü ve Çirkin, Grease gibi başyapıt filmlerin gösterildiği efsane bir sinema salonuymuş. Ayrıca pasaj kültürünün öncü mekanlarından biri olma özelliği de taşıyan bu mekan, birkaç yıl öncesine kadar zamana direnmiş fakat nihayetinde yıkılıp yerine yine çok katlı bir mağaza açılmış.

Burç Sineması

Özellikle 90’lı ve 2000’li yılların en popüler ve en kaliteli filmlerinin gösterildiği sinema salonu. İlk başlarda tek ve büyük bir salonu olan sinema daha sonra küçük cep sinemaları olarak bölünmüştü. Altıparmak caddesi üzerinde, Burç Pasajının içinde yer alan bu sinema, bir dönem Bursa’daki tek sinemaydı diyebiliriz. Yerli ve yabancı bütün vizyon filmlerini seyretme fırsatı bulduğumuz, benim kuşağım için apayrı yeri olan bir mekan. Pasaj içindeki küçük dükkanlar, müzik marketler ve kafeler de bu popülaritenin uzun yıllar korunmasına sebep olmuştu. Halen Bursa‘nın en eski sinema salonu olma özelliğini koruyan Burç Sineması, umarım uzun yıllar daha ayakta kalmayı başarabilir.

O yılların nüfus yoğunluğunu da dikkate alırsak Bursa gerçekten sinema kültürüyle iç içe yaşamış bir şehirmiş bir zamanlar diyebiliriz. Ki burada adını anamadığım, daha birçok sinema salonu olduğunu biliyorum. Mekanlar değişse de, modası hiçbir zaman geçmeyecen sinema, yaşadığımız bu şehirde hayatımızı güzelleştirmeye devam ediyor. Bugün pazar; haydi şimdi sevdiklerinizi alın ve güzel bir film seyredin… Tabii ki sinemada..

Mutlu pazarlar.. İyi seyirler…

Ali Ballı