Unutulma Hakkı

Unutulma Hakkı, Av. Can Yavuz

“Unutulma Hakkı”nın ne olduğunu kabaca şöyle açıklamak mümkün:

Internette isminizi aratıyorsunuz diyelim. İsminiz istemediğiniz bir olay, haber veya kişiyle birlikte çıkıyor arama sonuçlarında. Bu durum sizi rahatsız ediyor ve bu şekilde anılmak istemiyorsunuz. İşte Unutulma Hakkı burada devreye giriyor.

Kitaptaki tanımıyla:

“Unutulma hakkı, veri öznelerinin internette yer alan kişisel verilerinin arama sonuçlarında kendi adlarıyla bağlantılı olmamasını isteme hakkıdır.”

Kitapta bu hakkın kapsamı, nasıl kullanılacağı, hangi şartlarda kabul edilebileceği gibi konulara yer veriliyor.

Hukuki bir kitap ama hukukçu olmayanların da rahatlıkla okuyup anlayabileceği bir dilde ve kesinlikle son derece ufuk açıcı.

Internetteki kişisel verilerimiz neden önemli?

Internetteki verilerimiz ve Internetteki arama sonuçlarında nasıl yer aldığımız neden önemli?

Çünkü örneğin bir işe gireceğimiz ya da işe bir eleman alacağımız zaman Internetten bu kişiyi araştırıyoruz. Aşk ilişkisi içine girdiğimiz kişileri araştırıyoruz. Genel olarak Internetten kişiler hakkında araştırmalar yapıyoruz. Bu nedenle Internet arama motorlarında ismimizin nerelerde yer aldığı önemli.

Kişisel verilerimizi istemesek de paylaşmak zorunda kalabiliyoruz.

Internette kişisel verilerimizi kendimiz paylaştığımız gibi bazen de zorunlu olarak paylaşmaya mecbur ediliyoruz. Örneğin devlet veya şirketlerden bir hizmet almak istediğimizde kişisel verilerimiz isteniyor, vermezsek hizmeti alamıyoruz.

Sosyal medyaya pek bulaşmayarak kişisel verilerimizi bir nebze koruduğumuzu sanabiliriz.

Ama bu da çözüm değil. Çünkü sosyal medya alanında siz kendi adınıza bir hesap açmazsanız bir başkası sizin adınızı kullanarak yanlış bilgilerle hesap açabilir. Yani Internette yer almamak sahte sosyal medya hesaplarına yol açabilir.

Internette fikir paylaşımları yapıyoruz.
Internet kullanarak pek çok görüşe ulaştığımız gibi kendimiz de görüşlerimizi paylaşabiliyoruz. Internet kullanmaktan kaçındığınızda insanlar sizin fikirlerinizden faydalanamayacaktır.

Internet ve demokrasi yakından ilişkili.

Internetin aktif kullanımı o ülkenin demokrasi kalitesi ile yakından ilgili. Yurttaşlar ülke yönetimi hakkında görüşlerini paylaşır ve böylece tartışma ortamı oluşur. Bunu özgürce yapabilmeleri o ülkedeki ifade özgürlüğünün göstergesidir.

Avrupa Adalet Divanı “Unutulma Hakkı”na dair arama motorlarının şu hallerde yükümlü olacağını belirtmiş:

– Kişisel veriler makul, belirli, açık ve hukuki sebeplerle toplanmış, daha sonra bu amaçlara uygun olarak işlenmemişse,

– Kişisel veriler artık toplanılma veya işlenme amaçlarıyla yeterli, uygun ölçüde bağdaşmıyorsa,

– Kişisel veriler ancak gerekli ve güncel olduklarında doğruysa,

– Kişisel verilerin toplanılma veya güncellenme amaçları göz önünde bulundurulduğunda, kişilerin teşhis edilmesine gerek kalmamışsa.

Ama bunlar sabit uygulanan kurallar değil, her olayda o olayın özelliklerine göre değerlendiriliyor.

Örneğin kamuya mal olmuş, ünlü kişilerin “Unutulma Hakkı”ndan faydalanması pek mümkün olmuyor.

Internette yer alan veriler tamamen engellenmiyor, yapılan işlem arama sonuçlarından kısmen bağlantı kaldırma oluyor.

Bu talep için önce arama motoruna, buradan kabul yanıtı alamazsanız Ulusal Veri Koruma Ajansı veya mahkemeye başvuruluyor.

Google 2014’ten beri unutulma hakkına yönelik talepleri alıyor. Internetten doldurulacak bir form ile talepte bulunuluyor.

Ancak talebiniz kabul edildiğinde yalnızca Avrupa Birliği üyesi ülkelerde yapılan aramalarda bağlantıya erişim engelleniyor, evrensel bir etkisi olmuyor.

Çünkü nasıl olsun? Bunun olması demek “Avrupa hukukunun tüm dünyadaki arama sonuçlarını kontrol etmesine ve Avrupa Birliği değerlerinin tüm dünyaya empoze edilmesine sebep olabilir. Bu yaklaşım özellikle unutulma hakkına sıcak bakmayan ülkelerde ciddi sorunlara neden olabilir.”

Ufuk açıcı bir kitap

Kitapta unutulma hakkının içeriği, farklı ülkelerdeki uygulanışı, Google’a gelen bazı talepler ve bunlara verilen yanıtlar, unutulma hakkına getirilen eleştiriler, cevaplar ve tavsiyeler de yer alıyor.

Bu açıdan başta da dediğim gibi son derece ufuk açıcı bulduğum bir kitap.

Saygılar,
Hülya Erarslan