Herkese merhabalar. Umarım Ramazan ayınız bolluk, bereket ve sevgi dolu geçiyordur. Ramazan Bayramı’nın gelmesine sayılı günler kala akıllarda bayram gelse de baklava, börek yesek gibi düşünceler olduğuna eminim. Yedikten sonra pişman olup kilo alacağım korkusunun saracağına daha çok eminim. Peki bayramda ve bayram sonrasında normal beslenmeye geçtiğimizde nasıl beslenmeli? Nelere dikkat etmeli? Gelin biraz daha yakından beraber inceleyelim.
Ramazan’da oruç tuttuğumuz dönem boyunca vücut sadece akşamları yemek yemeye, gün boyunca aç kalmaya kendini hazırlamaya başlıyor. Ramazan ayının ortalarına doğru oruç tutmakta zorluk yaşamıyor olmamızda bundan kaynaklanıyor. Tam alışmaya başlamışken de Ramazan Bayramı geliyor ve tüm dengeler alt üst oluyor. Sadece gece yemek yemeye alışan bünye bir anda yüksek kalorili besinlerle güne başlıyor. Ardından gün boyu bu şekilde besin alımına devam ediyor.
Haliyle bünyede bir şaşkınlık ve ne yapacağını bilmezlik meydana geliyor. Bunun sonucunda ise kalp çarpıntısı, halsizlik, hazımsızlık gibi sorunlar meydana gelebiliyor.
Olaya biraz daha bilimsel bakacak olursak; gün içerisinde besin alımının olmadığını düşünen bedenimiz gece boyu sindirimle ilgilendiği için gün içerisinde kendini dinlenme moduna alıyor.
İnsülin salınımı azalıyor, organlar çalışmalarını yavaşlatıyor, enerjisini gün boyu korumaya çalışıyor. Biz ise bayram sabahı yüksek kalorili ve karbonhidratlı bir kahvaltı yaptığımızda vücut şaşırıyor ve bir anda alarm vererek hızlı çalışmaya başlıyor. Pankreas bir anda insülin üretmeye glikozu kandan hücrelere çekmeye çalışıyor. Karaciğer alınan karbonhidratları metabolize etmeye çalışırken böbrekler metabolik atıkları süzmeye çalışıyor. Kalp bu sirkülasyonu yönetebilmek için daha hızlı kan pompalamaya çalışırken akciğerler yüksek karbonhidrat alımından kaynaklı metabolize olurken açığa çıkan hidrojen gazını atabilmek için hızlı solunum yapmaya başlıyor. Mide ve bağırsaklar ise alınan besinleri bir an önce sindirmeye çalışıyor. Özetle tüm organlar bir takım halinde alarm seviyesinde çalışmaya başlıyorlar.
Ramazan Bayramı’nda nasıl beslenilmeli?
Peki ne yapmalı? Ramazan sonrası bayramda nasıl bir yol izlemeli? Biraz da bunu konuşalım.
Bayram sabahı tabi ki güzel mi güzel bir kahvaltı sofrası bizi bekliyor olacak. Ben danışanlarımı genellikle böyle özel günlerde kısıtlamayı sevmiyorum ancak oruç sonrası vücut dengesini sağlayabilmek adına kahvaltı süresini uzatmak, bir anda yemek yerine azar azar ve uzun sürede yemek, aşırı yağlı kızartmalar ve bol kalorili besinleri az tüketmeyi öneriyorum. Özellikle sabah kahvaltısını daha hafif tutmakta fayda var. Gün içerisinde yapılacak olan ziyaretlerde kalori alımı artacağını ön görmek gerekli.
Öğlen ise ana yemek yerine sade bir kahve yanına belki bir dilim baklava veya 2 adet çikolata tüketmeleri önerim olacaktır. “Ama biz tüm gün bayram ziyaretleri yapacağız hiçbir şey yemeyelim mi?” diyenleriniz olacaktır elbette. Onlar için bir tavsiyem gün içinde kaç yere gideceğinizi ve önünüze gelecek tabak sayısına göre her tabaktan en çok istediğiniz 1 tanesini yemenizi tavsiye ederim.
Tüm “Aaa bak bugün bayram, yesene!“ gibi ısrarlara ise “Bedenimi ve sağlığımı düşünüyorum, daha uzun bayramlar görebilmek için“ diye cevap verebilirsiniz. Akşam yemeğinde ise, eğer tüm gün öğütlerimle ilerlediyseniz 1 kase sıcak çorba, zeytinyağlı bir ana yemek ve güzel bir salata harika bir öğün olacaktır.
Gün içerisinde ise bolca su içmeyi ihmal etmemekte fayda var. Egzersiz olarak ise bayram ziyaretine gideceğiniz yerlere yürümeniz, gittiğiniz yerde tabak ve çay servislerinde yardımcı olmanız bayram için güzel bir aktivite kaynağı olacaktır.
Kronik rahatsızlığı olanlar bayramda nasıl beslenmeli?
Gelelim kronik rahatsızlığı olanların bayramda nasıl beslenmeleri gerektiği konusuna. Eğer diyabet rahatsızlığınız var ise tüm şerbetli tatlılar ve yüksek karbonhidrat içeren besinlerden uzak durmakta fayda var. Onun yerine az şekerli sütlü tatlılardan yarım porsiyon tüketilebilir. Tabii diyabet seviyenize göre bu miktarlar değişir. Doktor veya diyetisyeninize danışmak en doğrusu olacaktır.
Yüksek tansiyon ve kalp rahatsızlığı olan bireylerin ise yine yüksek karbonhidrat içeren besinlerden az miktarlarda tüketmesini öneririm. Aksi halde yükselen kan şekeri tansiyon ve solunum hızını yükselteceği için risk teşkil edebilir. Onun yerine az ve uzun sürede besinleri tüketmek daha doğru olacaktır. Tabii bunların yanı sıra bolca su içmeyi de ihmal etmemek oldukça önemli.
Bayram sonrası nasıl beslenilmeli?
Bayram sonrasında ise tüm bu kalorili yiyeceklere veda etme vakti gelmiş demektir. Daha sağlıklı bir beslenme düzenine geçmekte fayda var. Ancak birkaç danışanımda gözlemlediğim bir şeyi sizlerle de paylaşmak istiyorum. Son dönemlerde çok popüler hale gelen aralıklı oruç diyeti biliyorsunuz ki dini oruçları da kapsıyor. İçinde bulunduğumuz Ramazan ayı boyunca bazı danışanlarımın daha iyi kilo verdiklerini, kendilerini daha iyi hissettiklerini hatta guatr hastası olan bir danışanımın T4 hormonunun (Tiroksin) eski değerlerine göre daha yüksek çıkması (bu da demek oluyor ki tiroid hormonları hiç çalışmıyor durumundan çalışır duruma gelmiş ve metabolizma hızlanmış) bizi acaba aralıklı oruca günlük yaşantımızda da devam mı etsek acaba sorusuna yöneltti.
Tabii bu kendi başınıza alabileceğiniz bir karar olmamalı. Mutlaka bir diyetisyen kontrolünde ilerlenmeli. Eğer size de aralıklı oruç sistemi iyi geliyorsa bunu düşünebilirsiniz.
Hepinize bolluk, bereket ve huzur getirecek bir Ramazan Bayramı diliyorum.
Bayramınız kutlu olsun.
Dyt. Fatma Nur Erdoğan
Referanslar
- Ramazan Bayramında Beslenme, T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü
- Ramazan Bayramında Beslenme Önerileri, T.C. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü
No Comments