Boyalı Kuş

Boyalı Kuş | Jerzy Kosinski

1965’te kitap ilk yayınlandığında yer yerinden oynamış. Çok mu abarttım bilmiyorum ama kitabın, yazarı anlatan giriş kısmından ve sonda yazarın kitaba gelen eleştirilere verdiği cevaptan böyle bir sonuç çıkardım. Yazarın kendi memleketinde bu kitap basılmamış, yasaklanmış, dev tepkilerle karşılanmış, vatan hainliği ile suçlanmış, ölüm tehditleri almış. Memleketini ve insanlarını aşağılıyormuş bu kitap. Kitabı okurken hiç de Polonya memleketine ve halkına kin duymadım. Aklıma bile gelmedi hatta. Böyle insanlar dünyanın her yerinde var. Irklardan bağımsız bir durum bu.

Boyalı Kuş | Yahudi Soykırımı

Kitabın uyandırdığı ilk his rahatsız ediciliği. Çok rahatsız edici bir kitap. Çok sert. Ve tüm bu sertlikleri bir çocukcağız görüyor. Halbuki değil bir çocuk, insan olan böyle şeyler görmemeli.

İkinci Dünya Savaşı yılları. Yahudi soykırımı.

Polonyalı Yahudi bir aile de yakalananlar arasında. Ama anne baba götürülürken çocuğu bir şekilde saklıyorlar. Yalnız kalan çocuğun başına ise gelmeyen kalmıyor. Neler neler…

Onun bunun yanında kalıyor çocuk ama kaldığı hiçbir yer, birlikte olduğu hiçbir insan normal değil.

Anlatmaktan hicap duyacağım şeyler görüyor. Sadece utanılacak da değil, tiksinilecek şeyler görüyor. Şimdi örnek vermek için aklıma bir dolu enstantane geliyor ama yeminle iğrenç hepsi. Bütün bunları gören çocukta, çocuk saflığı ve masumiyeti kalır mı? Gene iyi kafayı yemiyor çocuk.

Boyalı Kuş | Saldırılar

Onca korkunç olay var kitapta ama sadece kitaba adını veren olayı anlatayım.

Çocuğun tanıştığı bir herif kuşlara kafayı takmış. Kuş yakalıyor, satıyor. Bazen yakaladığı kuşu boyuyor. Parlak, alacalı bulacalı hale gelen kuşu salıyor diğer kuşların arasına. Kuşlar, özünde kendi türlerinden olan bu kuşun parlak renklerini tehlikeli bulup onun düşman olduğunu zannediyorlar. Boyalı kuş, böylece kendi türlerinin acımasız saldırısına uğrayıp katlediliyor.

Çok küçük bir olay aslında bu, kitabın içerdiği diğer acımasızlıklar yanında devede kulak. Kitaba neden bu ad verilmiş diye düşünürken anladım. Buradaki çocuk, kara kaşlı ve kara gözlü haliyle, sarışın, mavi gözlü insanların arasında Yahudi, çingene diye dışlanıyor. Kendisi de bir nevi boyalı kuş yani.

Savaş bitiyor, giden gidiyor, kalan sağlar bizimdir. Ama kalan sağlar da artık eskisi gibi değil ki.

Boyalı Kuş | Yazar

Kitapta anlatılanlar gerçek mi, kurgu mu, soru işareti. Yazar bunun otobiyografik bir eser olmadığını, kurgu olduğunu yazmış ama gerçek de olsa insan şaşırmaz.

Yazarın gerçek hayatı da çok ilginç. Polonya’da doğan yazar İkinci Dünya Savaşı yıllarında daha çocukken evden ayrılmak zorunda kalmış. Ufak tefek bir sürü işe girmiş çıkmış. Sonra bir şekilde Amerika’ya kapağı atmış. Burada da yine bir sürü ufak tefek iş. Sonra kısmeti dönmüş. Zengin bir dul kadınla evlenmiş. O zenginliğe ortak olmuş. Yüksek sosyeteye girmiş. Ama geçmişini unutmamış ve kitaplar yazmaya başlamış. Boyalı Kuş, bu sıralarda yazdığı ilk kitap olmuş. Kitap basılınca da en başta anlattığım eleştirilere maruz kalmış.

Los Angeles Times “Son on yılın en etkileyici romanlarından biri” demiş kitap hakkında o yıllarda. Kitap arkalarına reklam olsun diye yazılır ya gazetelerin kitapla ilgili birkaç cümlelik övgüleri. Bu reklam övgüsünden öte, gerçek bir betimleme. Gerçekten etkileyici.

Filmi de var: https://www.beyazperde.com/filmler/film-275850/

İzlemedim, izleyebilecek mecalim de yok. Kitabı okurken zihnimde canlanan görüntüler yetti.
 
 
Saygılar,
Hülya Erarslan