Davranışsal sağlık, yaşamın günlük zorluklarıyla başa çıkmakla birlikte depresyon, anksiyete ve diğer psikiyatrik durumlar gibi davranışsal sağlık bozukluklarına kadar değişen; zihinsel ve duygusal esenlikle ilgili geniş bir davranış ve durum yelpazesini ifade eder. Dünyanın pek çok bölgesinde pek çok insan depresyon gibi birçok psikolojik rahatsızlık ile mücadele etmektedir. Bu nedenle bu konunun üzerinde durulması önem arz etmektedir.
Davranışsal sağlık bozukluklarının önlenmesinde ve tedavisinde beslenmenin önemli bir rolü vardır. Besinlerin nöroendokrin sistemdeki temel rolü nedeniyle yetersiz beslenme, davranışsal sağlık bozukluklarının altında yatan nedenlerle ilişkilendirilmiştir. Örneğin bazı balık türlerinde bolca bulunan omega 3 yağ asitleri vücutta depresyonu ve kaygıyı azaltabilen metabolik yolları harekete geçirmektedir.
Yetersiz besin alımına yol açan kötü beslenme kalitesi, davranışsal sağlık bozukluklarının gelişimi için bir risk faktörüdür ve buna bağlı olarak bu hastalıkların önlenmesi için bir hedeftir. Ayrıca, davranışsal sağlık bozukluklarının yönetiminde besin eksikliklerinin düzeltilmesi önemlidir.
Düzenli yemek yemeyi ve öğün düzeninizin olmasına dikkat edin.
Düzenli yemek yemek, beyninizin en iyi şekilde çalışmasına yardımcı olabilir. Diğer organların aksine, beyniniz birincil yakıt olarak sürekli bir glikoz kaynağına güvenir. Ruh halinizi en iyi durumda tutmak için öğün düzeninize dikkat edin.
Sağlıklı ve kaliteli yağlar tüketin.
Beynimizin yaklaşık %50’si yağdan oluşmuştur ve hücrelerimizin yapılarını korumak için sağlıklı yağlara ihtiyacı vardır. Beyninizin iyi beslenmesini sağlamak için diyetinize orta düzeyde doymamış yağ asitleri ve omega-3 eklemeye çalışın. Zeytinyağı yemek pişirmek için harikadır. Ayrıca fındık yağını da tercih edebilirsiniz.
Daha fazla kepekli tahıl, meyve ve sebze tüketin.
Tam tahıllar, bezelye, fasulye, mercimek, sert kabuklu yemişler, tohumlar, meyve ve sebzeler; vücudunuzun iyi çalışması için ihtiyaç duyduğu bir dizi vitamin ve mineral bakımından zengindir. Ayrıca yavaş sindirilirler, beyninize yavaş ve sabit bir glikoz kaynağı sağlamaya yardımcı olurlar.
Bu besinler aynı zamanda B vitaminleri (folat dahil) ve çinko açısından da zengindir. Son kanıtlar, bu besinlerin depresyon yönetiminde önemli olduğunu göstermektedir. Bir dizi farklı vitamin ve mineral almak için günde en az beş farklı meyve ve sebze yemeye çalışın.
Öğünlere biraz protein ekleyin.
Protein içeriği zengin olan besinler aynı zamanda triptofan da içerir. Araştırmalar, protein tüketmenin depresyona yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Proteinden zengin kaynaklar arasında balık, kümes hayvanları, yumurta ve av eti yer alır, ancak bazı yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak gibi), baklagiller ve tohumlar da birer protein kaynağıdır.
Lütfen yeteri kadar su için.
Hafif bir susuzluk bile ruh halinizi etkileyebilir. Sağlıklı bir insan beyninin %78’e kadar su içerdiğini biliyoruz. Bu sebeple bol bol su içmek gereklidir. İyi bir şekilde su içtiğinizden emin olmak için günde 6-8 bardak (yaklaşık 1,5 – 2 litre) su tüketmeyi hedefleyin.
Özetle ruhsal sağlık için beslenme çok önemli bir rol taşısa da depresyon gibi tanı almış psikolojik durumlar için psikolog ve psikiyatr desteği almak kaçınılmaz ve akıllıca bir tercihtir. Psikolog veya psikiyatristinizin belirttiği tedavi protokolüne ek olarak beslenmenizde de düzenlemeler yapmanız, hiç şüphesiz tedavi sürecinizi olumlu yönde etkileyecektir. Unutmayın ki sağlık için bütünleştirici bir yaklaşım benimsemek şarttır.
Uzm. Dyt. Şeydanur Özpınar
Referanslar ve Kaynakça:
- Begdache L, Chaar M, Sabounchi N, et al. Assessment of dietary factors, dietary practices and exercise on mental distress in young adults versus matured adults: a cross-sectional study. Nutr Neurosci. 2019;22:488–498.
- Sarris J, Logan AC, Akbaraly TN, et al. Nutritional medicine as mainstream in psychiatry.Lancet Psychiatry. 2015;2:271–274.
- Substance Abuse and Mental Health Services Administration. Key Substance Use and Mental Health Indicators in the United States: Results from the 2017 National Survey on Drug Use and Health (HHS Publication No. SMA 18-5068, NSDUH Series H-53). Rockville, MD: Center for Behavioral Health Statistics and Quality, Substance Abuse and Mental Health Services Administration; 2018
No Comments