Çingeneler

Çingeneler | Osman Cemal Kaygılı

Yazar, gerçekten çingenelerin arasında yaşamış bir süre. Gözlemlerini yazmış ve yazıları önce gazetede yayımlanmış. Sonra kitap olmuş. Kitabın sonunda fotoğraflar da var.

Çingeneler | Müzik

Romanın baş karakteri İrfan. Kendisi bir müzik tutkunu.

Bir gün bir ninni duyuyor ve çok etkileniyor. Bu ninniyi söyleyenin çingene bir kadın olduğunu öğreniyor ve onun izini sürüyor. Amacı yeniden o müziği duyabilmek. Ama etrafta adı çıkıyor bir çingene kadına gönül verdi diye. İlgilenmiyor bu söylentilerle. Müziğinin peşinden gidiyor. Ama sonra gerçekten çingenelere çok ilgi duymaya başlıyor. Kitapta da bu ilginin neticesi olarak çingeneler hakkında pek çok şey öğreniyoruz.

Çingeneler | Çingenece

Kitapta “Çingenece” diye ayrı bir lisandan bahsediliyor. Gerçekten bazı konuşmaları başka bir dilin eseri. Farsça, Rumca, İngilizce, Fransızca karışıkça bir dil.

Örneğin Çingenece sayılar şöyle:
1- Yek
2- Tuy
3- Tirin
4- İştar
5- Panç
6- Şov
7- Efta
8- Ohto
9- Enya
10- Deş

Çingeneler | Çingene Duası

İrfan’a çok sırnaşan Etem adlı laf cambazı bir çingene var. Onun ettiği bir dua var, çok komik:

Abe Allahım, duyarsın ahım! Çoktur günahım!
Ayakta pabuç, başta külahım!
Açtım elimi, kırdım belimi, tuttum dilimi!
Ziytin tanesi, ekmek dilimi!
Yüreğim sızlar, kulağım vızlar, okur hafızlar!
Bayılır buna, çadırda kızlar!
Kusurum çoktur, mangizim yoktur!
Halim bom…tur!
Ben aç gezerim, İrfan Bey toktur!
Çektim çok acı, sen bana acı!
Etem duacı, olmuştur şinci mübarek hacı!
Amin, amin, amin, Veledi Ali amin!

Ayy amin bence de.

Sevimsiz bir adam bence Etem ama kötü niyetli biri olduğunu da sanmıyorum. Kitapta İrfan bazen bu çingenelerin kendisi ile parası için yakınlık kurdukları zannına kapılıyor. Belki haklılık payı vardır ama salt para için olduğu izlenimi edinmedim ben. Eser miktarda seviyorlar gibi İrfan’ı.

Çingeneler | Laf Dalaşı

Çingenelerin laf dalaşına da çokça örnek var kitapta:

– Hay çarpsın seni evliyalar!
– Evliyalar çarparsa beni, sana neyim kalacak?
– Ensenin kılları kalacak!
– Ensemin kılları yüzüne peçe olsun!
– Benim yüzüm de senin ağzına keçe olsun!

Hacivat-Karagöz gibi.

Çingeneler | Eski İstanbul

Kitabın yazıldığı 1930 ve 40’lı yıllarda bugün İstanbul’un kalabalık olarak bildiğimiz yerleri tenha imiş. Çingeneler oralarda çadır kurarmış. Örneğin Güngören köymüş ve adı da Vidos Köyü imiş.

Bunun gibi eski İstanbul’a dair şaşırtıcı bilgiler de mevcut.

Hem insanların gerçekliği hem de eski İstanbul’un şekli şemali açısından güzel bir roman.
 
 
Saygılar,
Hülya Erarslan