Zerdeçal | Sarının En Sağlıklı Tonu

Bu hafta sizlere sarı rengi ile gözlere, içinde saklı şifasıyla sağlığa hitap eden zerdeçalı konuşalım istiyorum. Zerdeçalı belki bazılarınız farklı isimlerle de biliyor olabilirsiniz. Bununla birlikte safran kökü, hint safranı, zerdeçöp, turmerik gibi çeşitli isimleri de var.

Zerdeçal çok yıllık otsu bir bitki. Toprağın altında yer alan kısmı yumrular şeklinde ve sarı renkte bulunuyor. Genellikle üst yaprak kısmı değil toprağın altında ki bu yumrulu kısım tüketiliyor. Bizim sofralarımızda kullandığımız toz hali de bu yumrulardan elde ediliyor. aynı zamanda turuncuya çalan bir sarı rengi ve keskin bir acı tadı var fakat bu belirgin özelliklerine karşın karakteristik bir kokusu yok. Yemeklerde kullandığımızda ise altın gibi sapsarı çok hoş bir renk elde etmiş oluyoruz. Pişirme işlemine karşın rengini korumasının sebebi ise ısıya karşı dayanıklı olmasından kaynaklanıyor.

Zerdeçal bitkisinin ana vatanı Hindistan. Ancak Çin, Endonezya, Pakistan gibi Güneydoğu Asya ülkelerinde yaygın olarak yetiştiriliyor. Hindistan’da modern sağlık sistemi çok gelişmediğinden alternatif tıp yöntemleri ön planda yer alıyor. Hindistan’da ki alternatif tıp yöntemlerinde zerdeçal önemli bir yere sahip. Romatizma, nezle, öksürük, deri hastalıklarının tedavilerinde zerdeçal kullanımı yaygındır¹. Deri sağlığı üzerine olan etkisini kozmetik sektörü de keşfetmiş olacak ki çeşitli krem, şampuan ve losyonların içerisine eklemiş. Aman dikkat sağlıklı diye siz evde kendiniz elinize yüzünüze sürmeyin zira her yeriniz sapsarı olabilir. Zerdeçalın renk verme özelliği çok yüksektir².

Vitamin ve mineral değerleri:

Zerdeçal B grubu vitaminler, C vitamini, K vitamini, E vitamini içerir. Mineral bakımından ise; kalsiyum, potasyum, sodyum, bakır, demir, magnezyum, fosfor içermektedir. Bununla birlikte en fazla B9 ve C vitamini içerir. Ancak tüketim miktarı az olduğu için vücuda alınan vitamin ve mineral de az olacaktır. Bu doğrultuda vitamin veya mineral kaynağı olarak tüketilemez. Ancak başka birçok faydası mevcut gelin onlara biraz bakalım³.

Zerdeçal | Sağlık Üzerine Etkileri:

Zerdeçal’ın içeriğindeki aktif madde “Kurkumin”dir. Kurkuminin sağlık üzerine olumlu birçok etkisi mevcuttur.

• Çeşitli kanser türlerine karşı koruyucudur
• Obezite üzerinde olumludur
• Antioksidan etkisi vardır
• İltihap gidericidir
• Hafıza güçlendiricidir. Ayrıca Alzheimer üzerine koruyucu ve tedavi edici etkisi vardır.
• Kolesterol düşürücüdür.
• İnsülin direnci ve diyabet yaraları üzerinde olumludur.
• Sindirim sistemi koruyucu etkisi mevcuttur.

Şimdi de kurkuminin çeşitli kanser türleri üzerine olan etkilerine biraz göz atalım. Kurkuminin kansere olan etkileri üzerine 800’ü aşkın bilimsel çalışma yapılmış. Örneğin kan, beyin, meme, sindirim sistemi kanserleri gibi türlerde, kanser hücrelerini küçültücü etkisi tespit edilmiş. Ayrıca meme kanseri üzerine etkisinin araştırıldığı bir çalışmada ise kurkuminin meme dokusundan akciğere kanserin yayılma hızını azalttığı tespit edilmiş.

Diyabet ve kan glikozuna etkisi üzerine yapılan çeşitli deneysel çalışmalarda kurkuminin yaşa bağlı diyabet riskini azalttığı gözlenmiş. Bunun yanı sıra kan glikoz seviyesini azalttığı, insülin salınımını ise artırdığı tespit edilmiş². 7 erkek ve 7 kadın üzerinde kurkumin konsantresi ile yapılan bir çalışmada belirli aralıklarla kurkumin konsantresi verilen grubun insülin seviyelerinde ciddi oranda artış gözlendiği ve kan şekerinin düştüğü tespit edilmiş³.
 

Gelin, biraz da çağımızın vebası obezite üzerine kurkuminin etkilerine bakalım. Kurkuminin obezite üzerine etkisi deneysel olarak kanıtlanmış. Özellikle yağ sentezi mekanizması üzerinde etkilerinden dolayı kurkumin yağ sentezini azaltıyor ve yağ yakımını hızlandırıyor.

50 yılı aşkın bir süre kurkumin ve kolesterol üzerinde bir çok çalışma yapılmış ve sonuç olarak kurkuminin kolesterol üzerinde olumlu bir etkisi olduğu sonucuna varılmış. Özetle bazı vakalarda zerdeçal yağının LDL kolesterolü düşürücü etkisi olan ilaçlardan daha etkili olduğu tespit edilmiş. (Bu durum size bir örnek teşkil etmesin, her beden ve metabolizma bir değildir. Lütfen hekiminize danışmadan ilaçlarınızın dozu üzerinde oynama yapmayın.)

Yapılan bir çalışmada bireylere belirli bir süre boyunca günlük 5mg kurkumin verilmiş (1 tatlı kaşığı zerdeçalda 30 mg kurkumin bulunuyor) sonucunda LDL (kötü) kolesterolün yüzde 12 oranında düştüğü HDL (iyi) kolesterolün ise yüzde 29 oranında arttığı tespit edilmiş².

Zerdeçalın ve zerdeçalın etken maddesi olan kurkuminin sağlığımız için ne kadar faydalı olduğunu artık biliyoruz. Peki zerdeçalı günlük hayatımızda nasıl daha fazla tüketebiliriz?

Ben genellikle mercimek, ezogelin gibi çorbalara, fırında, patates ve sebze pişireceğimde 1 tatlı kaşığı zerdeçal mutlaka ilave ediyorum. Sert aromatik bir tadı yok bunun aksine altın gibi sapsarı mercimek çorbası ve fırın patatesler elde edebiliyorsunuz. Bir de yemeklerin yanında yoğurt yediğimde içine zerdeçal, nane ve pul biber ilave ediyorum hem çok lezzetli oluyor hem de şifalı. Bence siz de mutlaka denemelisiniz.

Umarım zerdeçal üzerine yazdığım bu yazım sizler için bilgilendirici ve keyifli olmuştur. Bir sonra ki yazımda görüşmek dileğiyle herkese sevgiler.

 
Dyt. Fatma Nur Erdoğan
 
 

Kaynakça

1. Zerdeçal: Beslenme ve Sağlık Yönünden Değerlendirilmesi. Akbay, G. ve Pekcan A. (2016). Beslenme ve Diyetetik Dergisi, 44(1), 68-72.
2. Zerdeçal (Curcuma longa L.) Bitkisindeki Antioksidan Vitaminler ve Glutatyon Miktarları ile Total Antioksidan Kapasitesinin Belirlenmesi. Çöteli, E. ve Karataş, F. (2017). Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 33(2), 91-101.
3. Kilolu ve Obez Bireylerde Zerdeçal Tüketiminin Ağırlık Kaybı ve Kan Lipid Düzeyleri Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi. Atakan, A. (2017). Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazimağusa, Kuzey Kıbrıs.