Mekatronik Mühendisliği Nedir?

Henüz çok yeni bir bölüm olan ve ülkemizde hâlâ sağlam eğitim temelleri atılmamış olan bir bölümdür mekatronik mühendisliği. İsmini makine ve elektronik kelimelerinin birleşmesinden almıştır. Genelde bu bölümden birisine “Ne iş yapıyorsun?” sorusu sorulduğunda kısaca “Robot yapıyoruz” cevabı verilir. Gelin bu bölümü biraz daha detaylı bir şekilde inceleyelim.

Mekatronik Mühendisliği

“Mekatronik” terimi 1969 yılında Japon Yaskawa şirketinin kıdemli mühendisi Tetsuro Mori tarafından icat edilmiştir.

Mekatronik mühendisliği, çoğunlukla makine mühendisliği disiplini üzerine kurulmuş olsa da yazılım-bilgisayar mühendisliği ve elektrik-elektronik mühendisliğinin de izlerini taşımaktadır. Birden çok akademik disipline sahip olmasından dolayı çalışma alanları çeşitlidir.

Basit bir şekilde ifade edersek bir robot üreteceksiniz ve doğal olarak bu robotun üretiminde belli aşamalar olacak. Robotun hangi alana hizmet edeceğini buldunuz. Geriye robotun parçalarının çizimi, hareketini sağlayacak devrelerin tasarımı ve harekete geçirecek olan kodların yazılması kaldı. Normal şartlar altında bu robotun yapımında 3 farklı bölümden mühendisin iş birliği yapması gerekir fakat mekatronik mühendisi olan birisi bu üç mühendisin donanımına sahiptir.

Şöyle bir yanılgı olmasın bir mekatronik mühendisi, bir bilgisayar mühendisi kadar yazılım ve programlama bilmek gibi bir zorunluluğa sahip değildir, veyahut aynısı makine ve elektrik için de geçerlidir. Yönelmek istediği alana göre bilgi düzeyi değişkenlik gösterir. Zaten bu bölümün en sevdiğim avantajı da bu.

Peki bir mekatronik mühendisi hangi alanlarda çalışabilir onlara bakalım.

• Robotik ve Yapay Zeka
• Otomotiv Uygulamaları
• Savunma Sanayi Uygulamaları
• Otomasyon Sistemleri
• Sağlık Teknolojileri
• Enerji Sistemleri
• Endüstri 4.0, IoT
• Araştırma-Geliştirme

En çok bilinen mekatronik mühendisliği ürünü olan belli başlı ürünler vardır. İlk akla gelenlerden biri ise kaynak robotlarıdır.

Görüntü olarak kaynak robotuna benzer birçok alanda kullanılan otonom robotlar mevcuttur. Otonom robotlar fabrikadaki insan gücüne olan ihtiyacı minimuma indirmiş, üretimde hız ve tasarruf sağlamıştır.

Mühendisliğin zaten temel amacı büyük ölçekli ve karmaşık problemleri çözmeye odaklıdır. Bu sayede hayatımızı kolaylaştıran ve konfor sağlayan teknolojilerin üretilmesi ve geliştirilmesi sağlanır.

Altta örnek listesini verdiğim büyük şirketler, mekatronik mühendislerinin çalışmasına olanak sağlayacak işler üreten türde şirketlerdir ve bu bölümden mezun kişiler genel olarak bu şirketlerden birinde çalışmayı arzu eder. Tabi ki bu kişiden kişiye ve ilgi alanına göre değişir.

• Mercedes Benz
• Ford
• Roketsan
• Arçelik
• THY (Türk Hava Yolları)
• Siemens
• ASELSAN
• SDM Sıradışı ARGE ve Mühendislik
• Enerjisa
• FEV

Mekatronik mühendisliği pek de kolay bir bölüm değildir. Ülkemizdeki eğitim olanaklarını ve kaynak yetersizliğini göz önünde bulundurarak şunu söyleyebilirim ki her mühendislik gibi bu da emek, zaman ve kendi kendini geliştirmeyi gerektiriyor. Ortalama bir üniversiteden yalnızca temel teorik bilgileri öğrenebilirsiniz. Uygulamada eksik kalırsanız teorik bilgi bilmeniz pek de işinize yaramaz. Ameliyatın nasıl yapılacağını bilen fakat daha önce hiç ameliyat yapmamış bir doktor misali.

Mekatronik mühendisliği bölümünü seçecek olan öğrenciler…

Öncelikle benim de bir mekatronik mühendisi öğrencisi olduğumu belirtmek isterim. Bu bölümü gelecekte nöroteknoloji alanına yönelme hayalleriyle seçtim. Matematikte, fizikte, kimyada veya biyolojide çok iyi olduğum için değil, bu alanları öğrenmeye heves ettiğim için kendime bu mesleği seçtim. Bu alana kafası çok sağlam basan kişiler tanıdım. Benim şu anda bir fikrimin dahi olmadığı konularda gösterdikleri faaliyetler beni hem hayran bırakıyor hem de biraz kendimi üzmeme sebep oluyor. Bu bölümü okurken hevesin yeterli olmadığını, yanında çalışkanlık ve disiplin gerektiğini fark ettim. Tembelliği kesinlikle kabul etmiyor. Sürekli araştırmalı ve bir şeyleri kurcalamalısınız.

Yeterli donanıma sahip olup bir proje planınız olsa bile artan döviz kurlarını göz önünde bulundurarak söylüyorum oldukça maliyetli bir süreçten geçmeniz gerekiyor bu dönemde. Ayrıca okul hayatımdaki gözlemlerimde mühendisliğe yalnızca para kazanma gözüyle bakanların hiçbir yere gelemediklerini de fark ettim. Bu sebeple eğer mekatronik mühendisliği veyahut başka bir mühendislik dalını seçecek arkadaşlar varsa ilk önce kendilerine şu soruları sorması gerektiğini düşünüyorum:

• Sabırlı mıyım?
• Araştırmacı mıyım?
• Komplike bir durumun içinden çıkmak istesem nasıl bir yol izlerdim?
• İnsanlığa yararlı olmak mı benim amacım yoksa sadece geçimimi sağlamak mı?
• Bu işi yaparken mutluluk duyacak mıyım?

Matematiği mi seviyorum, fiziği mi edebiyatı mı, coğrafyayı mı, biyolojiyi mi, kimyayı mı gibi soruların cevabını kendinize verdikten sonra eğer sayısal bir alana yöneldiyseniz kesin karar vermeden önce bu soruları da kendinize sormanız sizin yararınıza olacaktır. Çünkü üzülerek söyleyebilirim ki ülkemizde mühendis olmuş fakat işine yalnızca para kaynağı olarak bakan kişilerin varlığı nedeniyle bir adım öteye sürüne sürüne anca gidebiliyoruz.

Mekatronik mühendisliği bölümü olan üniversitelerde genel olarak elektrik, bilgisayar, yazılım, makine bölümlerinin hocaları derslere giriyor. Yani size bütün puzzle parçalarını veriyorlar ve yalnızca çerçeve kısmı birleştirilmiş şekilde… Eğer bu bölümü seçtiyseniz puzzle parçalarını birleştirme konusunda bol şans.

Türkiye’de Mekatronik Mühendisliği Bölümü olan Devlet Üniversiteleri

• Afyon Kocatepe Üniversitesi (Teknoloji Fakültesi)
• Bursa Teknik Üniversitesi (Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi)
• Düzce Üniversitesi (Mühendislik Fakültesi)
• Erciyes Üniversitesi (Mühendislik Fakültesi)
• Erciyes Üniversitesi (İÖ)(Mühendislik Fakültesi)
• Firat Üniversitesi (Mühendislik Fakültesi)
• Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (Teknoloji Fakültesi)
• İskenderun Teknik Üniversitesi (Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi)
• İzmir Katip Çelebi Üniversitesi (İngilizce)(Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi)
• Karabük Üniversitesi (Mühendislik Fakültesi)
• Karabük Üniversitesi (Teknoloji Fakültesi)
• Kirklareli Üniversitesi (Teknoloji Fakültesi)
• Kocaeli Üniversitesi (Mühendislik Fakültesi)
• Manisa Celâl Bayar Üniversitesi (Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi)
• Manisa Celâl Bayar Üniversitesi (İÖ) (Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi)
• Marmara Üniversitesi (Teknoloji Fakültesi)
• Necmettin Erbakan Üniversitesi (Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi)
• Pamukkale Üniversitesi (Teknoloji Fakültesi)
• Pamukkale Üniversitesi (İÖ) (Teknoloji Fakültesi)
• Sakarya Uygulamali Bilimler Üniversitesi (Teknoloji Fakültesi)
• Sakarya Uygulamali Bilimler Üniversitesi (İÖ) (Teknoloji Fakültesi)
• sakarya uygulamali bilimler üniversitesi (KKTC Uyruklu) (Teknoloji Fakültesi)
• Selçuk Üniversitesi (Teknoloji Fakültesi)
• Sivas Cumhuriyet Üniversitesi (Teknoloji Fakültesi)
• Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi (Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi)
• Türk-Alman Üniversitesi (Almanca) (Mühendislik Fakültesi)
• Yildiz Teknik Üniversitesi (Makine Fakültesi)
• Yildiz Teknik Üniversitesi (İngilizce)(Makine Fakültesi)

İlayda Duman