Yapay Zeka

Geleceğe kendinizi hazırlayın. Çünkü yapay zeka gümbür gümbür geliyor.

1965’te Herbert A. Simon, yapay zeka için şöyle bir şey söylemiş:

“Makineler, bir insanın yapabildiği her şeyi yapabilecek. 20 yıl içinde.”

Bu sözün üstünden tam 56 yıl geçti fakat makineler hâlâ bir insanın yapabildiği her şeyi yapabilecek kapasitede değil ne yazık ki.

1970 yılında ise aynı şekilde bir varsayımı Marvin Minsky yapmış:

“Bir nesil sonra yapay zeka yaratma sorunu büyük ölçüde çözülecek.”

Aradan 2 nesil geçti fakat bu sorun hâlâ çözülemedi.

Görüldüğü üzere insanoğlu, yapay zekanın insan zekasını ne zaman geçeceği konusunda kararsızlık yaşıyor. Teknoloji ilerledikçe yapay zekanın gelişeceğine dair yapılan varsayımların süresi de uzamaya başladı.

Peki nedir bu yapay zeka ve neden geliştirilmesi gün geçtikçe daha da zorlaşıyor gelin bi’ ona bakalım.

Yapay Zeka İnsan Zekasını Geçebilecek mi?

Bu soruya en doğru cevabı verebilmek için önce yapay zekayı, ondan da önce zekanın ne olduğunu anlamaya çalışmak çok daha sağlıklı bir yaklaşım olacaktır.

Peki zeka nedir?

Zeka denilince akıllara ne yazık ki IQ’su yüksek birisi geliyor ancak IQ, zekayı ölçmeye yarayan pek çok yöntemden yalnızca bir tanesi.

Zekâ ya da ruh biliminde anlak, zihnin öğrenme, öğrenilenden yararlanabilme, yeni durumlara uyabilme ve yeni çözüm yolları bulabilme yeteneğidir. Başka bir deyişle anlak, zihnin birçok yeteneğinin uyumlu çalışması sonucu ortaya çıkan bir yetenekler birleşimidir. İşte yapay zeka dediğimiz ise görevleri yerine getirmek için insan zekâsını taklit eden ve topladıkları bilgilere göre yinelemeli olarak kendilerini iyileştirebilen sistemler veya makineler anlamına gelir.

Yapay Zeka nedir?

Yapay zeka dediğimiz şey algoritmalardan meydana gelmektedir. Algoritmanın tanımı ise, belli bir problemi çözmek veya belirli bir amaca ulaşmak için tasarlanan yoldur. Matematikte ve bilgisayar biliminde bir işi yapmak için tanımlanan, bir başlangıç durumundan başladığında, açıkça belirlenmiş bir son durumunda sonlanan, sonlu işlemler kümesidir. Bu algoritmalar sayesinde oluşturulan yapay zeka, öğrenmeye açık ve topladığı bilgilere göre kendini geliştirebilme yeteneğine sahip bir sistemdir.

Yapay zeka denilince akıllara dünyayı ele geçirecek insan formunda robotlar gelse de aslında yapay zekanın görevi insanoğluna, insan yeteneklerini ve katkılarını önemli ölçüde geliştirmek üzere tasarlanmıştır. Bu nedenle oldukça değerli bir ticari varlıktır.

AlphaGo adli yapay zeka, Go oyununda dünyanın en iyi oyuncusunu yenerek superhuman zekasına ulaşmayı başardı.

2500 yıldır oynanan Go oyunu dünyanın en eski oyunu unvanına sahip ve yapay zekanın, insan zekasını bu oyunda geçmesi çok ama çok zor olduğu düşünülüyordu. Ta ki AlphaGo adlı yapay zeka, bu oyunda dünyanın en iyi oyuncusunu yenene kadar. Yapay zeka için bu oyunun bu kadar zor olmasının sebebi ise soyut bir oyun olmasıdır.

Dünyanın En Eski Oyunu: Go

Go oyunu görselde gördüğünüz 19’a 19’luk tahtanın üzerine taşlar yerleştirilerek oynanır. Eğer karşı güçleri kuşatırsanız onları bu yüzeyden yani uzaydan yok ediyorsunuz ve oyunun sonunda en fazla alanı ele geçiren oyunu kazanır. Bu oyun her ne kadar kolay gibi gözükse de başkalarının hayatlarına dışarıdan bakmak gibi gözükür. Asıl oyunu oynamaya başladığınızda anlarsınız ne kadar karmaşık bir oyun olduğunu. Soyut bir oyun olmasının sebebi ise günlük hayatta sezgilerimizle karar verdiğimiz gibi sebebi olmadan, mantıken düşünmeden yalnızca sezgilerimizle yapmayı seçtiğimiz hamleleri bu oyunda yapabiliyor olmamız. Bu oyunda yapay zekanın, insan zekasını yenebilmesi için sezgileri olması gerekir. Çünkü bir satranç oyununda toplamda hamle olasılığı 400 iken Go oyununda bu olasılık 129 bin 960. Bir insanın bu oyunda ustalaşması onun ömrünün sonuna kadar sürebilir. Matematiksel olarak Go tahtasındaki olası konfigürasyonların sayısı evrendeki tüm atomların sayısından daha fazla.

Hatırlarsanız yapay zekanın topladığı bilgilere göre kendini geliştirdiğini söylemiştik. Ancak dünya üstündeki tüm bilgisayarları milyonlarca yıl çalışır bir şekilde bıraksanız dahi Go tahtasındaki tüm olasılıkları hesaplatamazsınız. Bu sebeple oyuna 2021 yılında yeni başlamış olsanız bile 1975’te bilgi toplamaya başlamış bir bilgisayarı kolaylıkla yenebilirsiniz çünkü insan zekası sezgilerini de kullanır. Zekayı bu sebeple tek boyutlu düşünmemek lazım. İnsanoğlu bile insanı insan yapanın ne olduğunu hâlâ anlayabilmiş değil.

Usta Go oyuncuları da benzer şeyleri söylemekte. Bir hamleyi yaptıklarında neden öyle bir hamle yaptıklarını tam olarak açıklayamıyorlar. Bu şekilde doğru olduğunu hissettiğim için bu hamleyi yaptım dediklerini duymanız mümkün. Dolayısıyla Go oyununu anlamak, anlamayı anlamaya çalışmak gibi bir şey. AlphaGo adlı yapay zeka ise bunu başarmış olacak ki 2500 yıldır oynanan dünyanın en eski oyununu en iyi oynayan zeka 4 yıldır bir insana ait değil.

Yapay Zeka Türleri

• Dar Yapay Zeka: Sadece belli görevleri yerine getirebilmekte.
• Genel Yapay Zeka: Çeşitli faaliyetleri, zeki canlılara benzer şekilde yerine getirebilme yeteneğine sahip olan yapay zeka türüdür.
• Süper Yapay Zeka: İnsan zekasından öte kabiliyetler geliştiren yapay zekaya sahip sistemlere deniyor.

Yapay Zekada Gelinebilecek En Son Nokta: Süper Yapay Zeka

Geçmişte yapay zekanın geleceği noktalar hakkında yapılan varsayımlar gibi süper yapay zeka seviyesine ne zaman ulaşılabileceği hakkında bir varsayım yaparsak yazımın başında alıntı yaptığım kişiler gibi komik duruma düşebiliriz.

Bu nedenle bu kehanetleri bir kenara bırakıp kendimizi bu alanlarda geliştirmeye çalışalım derim. Teknolojiyi doğru kullanmakla ilgili olan bir yazımda da dediğim gibi, teknolojiyi yalnızca bilgi edinmek için değil de ondan edindiğimiz bilgileri insan zihninin süzgecinden geçirip kendi içimizde bir bilgeliğe çevirmek için kullanalım. Ve sanatla da öyle bir bağ kuralım ki yalnızca sanatçılardan ilham almak yerine içimizdeki yaratıcılığı da ortaya çıkaralım. Yapay zeka ile oynadığımız oyunu kazanmanın en iyi stratejisi bu. Yani demek istediğim o ki yapay zekanın yaptığı gibi bizler de edindiğimiz tecrübeleri ve bilgileri biriktirerek içimizde onları bilgeliğe çevirelim.

Teknolojiyle kalınız efenim 🙂

İlayda Duman