Çizgili Pijamalı Çocuk

Çizgili Pijamalı Çocuk | John Boyne

Çizgili Pijamalı Çocuk | Konu

Kitap kahramanımız dokuz yaşındaki Bruno, Almanya’nın Berlin kentinde ailesiyle birlikte yaşamaktadır. Babası bir Nazi subayı olan Bruno’nun on iki yaşında bir ablası vardır ve onunla pek anlaşamaz.

Bir gün Führer (Bruno onun adını Fury olarak bilmektedir) onların evlerine yemeğe gelir. Annesiyle babası bugünü çok önemser. Bu yemekten sonra da Bruno’nun babası terfi ederek Out-With’e (Auschwitz) gönderilir. Bruno bu gidişi hiç istemez. Çünkü evini ve arkadaşlarını çok sevdiği için buradan ayrılmak istememektedir.

Out-With’e taşındıklarında, Bruno burada çok sıkıcı günler geçirmeye başlar. Eğitimleri için eve gelen öğretmen tek zaman geçirme kaynaklarıdır. Ama Bruno öğretmenin önem verdiği tarih ve coğrafya derslerini pek sevmemektedir. O daha çok edebiyat ve sanat konularına eğilimli olsa da öğretmeni onun roman okumasını istemez.

Bruno’nun odası, tel örgü ile evlerinden ayrılan bir alana bakmaktadır. Burada çizgili pijamalı insanlar görmekte ve bu insanların kim olduğunu merak etmektedir. Bir gün ablasına onların kim olduğunu sorduğunda “Onlar Yahudi” cevabını alır. Ama Bruno bunun anlamını bilmemektedir. O yüzden çok üzerinde durmaz.

Yine canının çok sıkıldığı bir gün Bruno okuduğu macera kitaplarının da etkisiyle evden çıkar ve keşif için tel örgü boyunca yürümeye başlar. Uzun bir süre yürüdükten sonra tel örgünün diğer tarafında oturan bir çocukla karşılaşır. Bu çocuk daha sonra Bruno’nun yakın arkadaşı olacak olan Schmuel’dir. Bruno artık hemen hemen her gün aynı yere giderek Schmuel ile sohbet etmeye başlar. Bazen yanında ona vermek için yiyecek bir şeyler bile götürür. Çünkü arkadaşı ona göre çok zayıf ve güçsüzdür.

Bruno Out-With’e geldikten yaklaşık bir yıl sonra annesi ile babası oranın çocukların büyümesi için uygun bir yer olmadığını düşünmeye başlar. Annesi ile beraber Bruno ve ablasının Berlin’e geri dönmesine karar verilir. Bu habere çok üzülen Bruno bunu Shmuel’e söylemek için her zaman buluştukları yere gider. O gün Schmuel’in çok üzgün olduğunu gören Bruno, ona ne olduğunu sorar ve Schmuel, iki gündür babasından haber alamadığını ve çok korktuğunu anlatır. Bunun üzerine Bruno ona Berlin’e döneceklerini ama dönmeden önce tel örgülerin diğer tarafına geçerek babasını beraber arayabileceklerini söyler. Buna çok sevinen Schmuel ile ertesi gün için anlaşırlar. Ertesi gün buluştuklarında Schmuel Bruno’ya tanınmaması için, telin diğer tarafında herkesin giydiği çizgili pijamalardan getirmiştir.

Kıyafetlerini çıkararak telin öbür tarafında bırakan Bruno çizgili pijamaları giyer ve tel örgünün altındaki küçük boşluktan sürünerek Schmuel’in yanına geçer. Gün boyunca Schmuel’in babasını ararlar ama bulamazlar. Bruno artık dönmesi gerektiği söyler. Tam o anda bir siren sesi duyulur ve kalabalık bir grubun içinde sürüklenerek yürümeye başlarlar. Kendilerini büyük ve çok sıcak demir kapılı bir odada bulurlar.

Bütün gün Bruno’yu arayan ailesi ondan hiçbir haber alamaz. Günlerce devam eden aramalar sonunda Out-With’den çok uzak bir yerde tel örgülerin dibinde Bruno’nun kıyafetlerini bulurlar.

Çizgili Pijamalı Çocuk | Yorum

Oldum olası çocuk gözünden hikayeler etkilemiştir beni. O masumiyet ve metaforlardan uzak anlatım sanırım tam olarak bu hikayeleri özümsememizin nedeni. Aslında dolaylı anlatımları seven ve kullanan biriyim yazılarımda da ama konu çocuk görüşüyle bir anlatımsa bu durum tam tersi.

Her ne kadar çocuk kitapları kategorisinde yer alsa da her yaştan kişinin belki de özellikle yetişkinlerin okuması gereken bir kitap Çizgili Pijamalı Çocuk. Belki ne tür yaralara sebep olduklarını çocukların gözlerinden görebilirler ve tüm bunlara bir son verirler, kim bilir.

Soykırım kelimesinin ağırlığı bu kitapta bir kez daha karşımıza çıkıyor. Önce hakları ellerinden alınan, daha sonra ölüme gönderilen insanların çaresiz bekleyişleri…

Hikaye her ne kadar kurgu olsa da bahsedilen Auschwitz kampı maalesef gerçek. Hikayedeki isimler her ne kadar kurgu olsa da çizgili pijamalı insanlar ve gaz odaları da maalesef gerçek.

İnternette yaptığım kısa bir araştırmaya göre 1940 yılında kurulan bu kampta yaklaşık 900.000 kişi gaz odalarında öldürülmüş. Bu kamp II. Dünya Savaşı’ndaki Nazi dehşetinin bir sembolü olmuş.

Dünyadaki eşitsizliğin de bir gösterimi gibi bence bu kitap. Aynı yaşta iki çocuk ve iki farklı yaşam. Sadece doğdukları ailelerinin kimliği yüzünden ayrıştırılan çocuklar ve bunları ayıran bir tel örgü. Bruno’nun da kitapta aklını kurcalayan durum bu aslında ve şöyle dile getiriyor; “Tam olarak fark neydi? Kendi kendine düşündü; Hangi insanların çizgili pijama, hangilerinin üniforma giyeceğine kim karar vermişti?” Ve cevabı da şu şekilde alıyor; “Düşünme lüksüne sahip değiliz, bazı insanlar bizim adımıza bütün kararları veriyor.”

Tüm acı olayların yanı sıra harika bir dostluk hikayesini barındırıyor aslında okuyacağınız bu kitap. Hem de öyle bir dostluk ki çıkarsız, beklentisiz, karşısındakini kırmamak için ince düşünen minicik iki yürek. Tüm bu karanlığın içinde ufacık bir mum ışığı misali.

Kitap çok sade bir dille yazılmış o yüzden anlaşılması oldukça kolay. Yazılarda büyük puntolu olarak basıldığı için çok kolay okunabiliyor. Tabi bunun en büyük nedeni de çocuk kitabı olarak yayımlanmış olması.

Dünyada beş milyondan fazla satan kitap uzun süre çok satanlar listelerinde zirvede kaldı. 2008 yılında Mark Herman tarafından da aynı isimle sinemaya uyarlandı.

Okurken benim kalbimin zor kaldırdığı birçok durumu çocukların yüreği nasıl kaldıracak bilemem ama en azından onlara ayrımcılığın ne kadar kötü olduğunu kesinlikle gösterecek bir kitap Çizgili Pijamalı Çocuk. Yani hem siz hem de çocuğunuzun birlikte okuyabileceği türden bir kitap.

Bana göre bu kitabın kalbi olan alıntıyla, Schmuel’in sözleriyle bu haftaki yorumumu bitirmek istiyorum;

“Buraya isteğin dışında getirildin, tıpkı benim gibi. Eğer bana sorarsan hepimiz aynı gemideyiz ve gemi su alıyor…”

Yazar Hakkında

1971 yılında İrlanda Dublin’de dünyaya gelen yazar, İrlanda Dublin Trinity Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdi. Edebiyat hayatına kısa hikayeler yazarak başlayan yazarın 70’e yakın hikayesi bulunmaktadır. Eğlenceler Kavanozu isimli eseriyle Hennessy Edebiyat Ödülüne layık görülmüştür. Romanları 43 dile çevrildi.

Eserleri

• Çizgili Pijamalı Çocuk,
• Olduğun Yerde Kal
• Zirvenin Dibindeki Çocuk
• Romanovlar’ın Son Evi
• Yanlışlıkla Dünyanın Öbür Ucuna Uçan Çocuk
• Ormanın Kalbindeki Çocuk
• Asker Doğmayanlar

Keyifli okumalar.

Kübra Mısırlı