Tembellik

Toplum tarafından da, bireysel olarak da hiç hoş karşılanmayan bir olgudur tembellik. Tembel insan, sorunlu insan olarak algılanır her zaman. Henüz öğrencilik hayatından başlayan “tembellik” durumu, hayat geneline yayılabilir.

Genel olarak, “sorumlulukların yerine getirilmemesi” olarak tanımlanabilecek olan tembellik, aslında bir sorun değil, tercihtir. Birey, sorumluluklarını yerine getirmemeyi ya da ertelemeyi tercih ediyordur. Bunun tek sebebi ise mutlu olma isteğidir.

Mutlu Olmak

Mutlu olmak, genel anlamda, hayattan hoşnut olmak anlamına gelse de mutluluğun bazı boyutları ve kademeleri vardır.

İlk kademe “haz” dır. Yani anlık mutlu olabilme hâlidir. Devamı olmayan ama o anda bireye kendini iyi hissettiren durumlardır. Bu boyuttaki mutluluk sadece o anını kurtarır.

İkinci kademe mutluluk ise, hayatın akışı içinde mutlu olma hâlidir. Çalışırken mutlu olmak, öğrenirken mutlu olmak gibi durumlarda hayatın geneline yayılmış bir mutlu olma hâlidir. Bu boyuta gelen her birey, hayatındaki küçük aksaklıklara takılmaksızın mutlu olur.

Mutluluğun en üst boyutu ise, manevi huzurdur. İnandığı bireysel ve toplumsal değerler için çaba harcayan her birey bu boyutta mutlu olur. Ezilen kadınlar için, çocuklar için, hayvanlar için, doğa için ya da bunlar gibi maddi karşılığı olmadan yapılan tüm çalışmalar bu boyutta bir mutluluğa eriştirir bireyleri.

Tembellik, mutluluk anlayışının birinci boyutta kalma hâlidir. Birey, hazzı ertelemediği için, tembelliği tercih eder.

Tembellikten kurtulmak elbette bireyin kişisel çabasına bağlıdır. Kişisel çaba ve kararlılık olmadan bu tercihten kurtulmak imkansızdır. Fakat bazen bazı kişiler, çok çabalasalar da bir türlü olmuyordur. Aslında, çoğunlukla her işe yüksek motivasyonla başlarlar “Yaparım, başarırım” derler ama anlık mutluluğu yani rahatı terk edemedikleri için bu motivasyon sürdürülebilir olmaz.

Hedef Belirlemek

Sürdürülebilir motivasyonun en önemli noktası, hedef belirlemektir. Fakat nihai hedefi belirlemek yeterli değildir. Hayatının birçok kesitinde tembelliği tercih etmiş bireyler için nihai hedef tam bir caydırıcı unsurdur. Nihai hedef için çok çalışmak gerektiğini fark ettiklerinde, çabalamaya çok alışmamış bireyler hemen “yapamam” derler ve bırakırlar. Bu yüzden nihai hedefe ulaşmak için gerekli olan küçük hedeflerin belirlenmesi ve bunlar için zaman çerçevesinin çizilmesi şarttır. Klasik bir formül hâline gelmiş olan “böl, parçala, yönet” üçlüsü burada da işe yarayacaktır.

Bu planlamayı yapmak ve başardıkça bir üst adıma çıkabilmek nihayi hedefin ulaşılmaz görüntüsünü siler, geçer.

Aynı zamanda başarı kazanıldıkça, mutluluğun ilk kademesinden ikinci kademesine doğru bir yolculuk başlamış olur. Hazzın çok anlık bir durum olduğu ve yarım kalan işlerin mutlu olmak hâline engel olduğu idrak edilir.

Tembelliğe Alışmak

Hedefler ve adımlar doğru tespit edilemezse ve o yolda yürünemezse, rahatlık terk edilemez. Sonra da üst üste gelen başarısızlıklar, büyük hayâl kırıklıklarına yol açar. Bu hayâl kırıklıkları birleşerek, yeni isteksizlikleri oluşturur. Sonra bu isteksiz ve mutsuzluk hâlinden kaçış, yine anlık hazlara sığınmaktır. Bu kısır döngü içine girildikçe ve anlık hazlar alışkanlık oluşturdukça birey bu kaçışlardan, yani uğraşmamak için kendine bahaneler bulmaktan, vazgeçemez.

“Önce şu filmi seyredeyim, kafam dağılsın.”
“Biraz arkadaşımla sohbet edeyim de sonra yaparım.”
“Alışverişe gideyim de sonra rahat rahat çalışırım.”

Gibi cümlelerin ve bahanelerin sonu gelmez. Yıllar geçtikçe de başarısızlıklarının faturasını, öğretmenlere, sisteme, patrona, aileye keser birey.

Aslında tek gerçek, hedeflerini ve yol haritasını belirleyememiş olması; kararlılıkla hazları erteleyemediğinden gerçek mutluluğu kendine engellemiş olmasıdır.
 
 
Nalan Erpolat