Abdülmecit | İmparatorluk Çökerken Sarayda 22 Yıl | Hıfzı Topuz
Yazar Hıfzı Topuz, 1823-1861 yılları arasında yaşamış olan Sultan Abdülmecit’in hayatını yer yer roman tarzında yer yer de ansiklopedik bilgi tarzında anlatmış. Bu açıdan kafası karışık bir kitap olmuş bence ama sürükleyici de bir yandan. Özellikle cariyelerin anlatıldığı kısımları bir çırpıda okudum. Burada da onlardan ikisini anlatmak istiyorum: Bezmara ve Serfiraz.
Abdülmecit | Bezmara Hanım
Kitapta Sultan Abdülmecit’i adeta her gördüğü kadına aşık olan biri olarak okuyoruz. Cariyelerinin ve çocuklarının çokluğu da bunu doğruluyor aslında. Aşık olduğu kadınlardan biri de Bezmara Hanım. Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın Habeşistan Savaşı’nda ölen oğlu İsmail Paşa’nın eşi Zehra Hanım’ın evlatlığı.
Zehra Hanım’ın hiç çocuğu olmamış. Eşinin ölümünden sonra bu kızı evlat edinip büyütmüş. Abdülmecit, selamlık töreninde kendisini izleyenler arasında bulunun Zehra Hanım’ın yanında bu kızı görmüş ve aşık olmuş. Bunu Zehra Hanım’a söylemiş. Ancak Zehra Hanım “Ben kızımın düğününü görmek isterim” demiş. Bunun üzerine Sultan Abdülmecit, Bezmara ile düğün dernek yaparak evlenmiş. (O esnada oğulları Murat ve Hamit’in de sünnet düğününü yaparak aradan çıkarmış.) O sırada Bezmara 16, Abdülmecit 32-33 yaşlarında.
Bezmara Hanım saraydaki kadınların çokluğundan ötürü doğal olarak kıskançlık yaşamaya başlamış ve bu nedenle tartışmalar çıkmış. Bir de Abdülmecit’in oğlu Abdülhamit’i (Daha sonra II. Abdülhamit olarak tahta geçecek) dövmesi üzerine Abdülmecit ondan boşanmış.
Bezmara Hanım daha sonra yeniden evlenmek istemiş. Ressam Tevfik Paşa ile evlenecekmiş ama Tevfik Paşa padişahın eski eşiyle evlenmekten korkuyormuş. Konu padişaha sorulunca padişah, “Ben karışmam, ne isterse yapsın” demiş ve evlenmişler.
Abdülmecit’ten sonra tahta geçen kardeşi Abdülaziz bu durumu yakışıksız bulmuş ve Tevfik Paşa’yı Bursa’ya sürgün etmiş. Bezmara Hanım daha sonra Tevfik Paşa’dan da boşanmış.
Üçüncü eşi olarak Evkaf (Vakıflar) Müdürü Uzun Ahmet Bey ile evlenmiş. Ahmet Bey maddi açıdan iyi durumda değil. Bezmara Hanım’ın mücevherlerini ve değerli eşyalarını satarak geçiniyorlarmış. Ancak satılacak bir şey kalmayıp da paralar suyunu çekince Uzun Ahmet Bey çekilmez biri olmuş ve Bezmara Hanım onu evden kovmuş. Parasız kalan Bezmara Hanım, Ahmet Bey’den olan kızını Mısır Hanedanından prenses Zeynep’e satmış. Kendisi de Sultan Abdülmecit’e beddualar ederek sefalet içinde ölmüş.
Abdülmecit | Serfiraz Hanım
Sultan Abdülmecit’in aşık olduğu kadınlardan bir başkası da Serfiraz. Rus olan Serfiraz’ın annesi ölünce baba, Serfiraz ve iki kız kardeşine bakamıyor, esir pazarında kızlarını satıyor. Kızlar 8-6-4 yaşlarında. Bir Çerkez beyi kızları satın alıyor, eğitiyor, büyütüyor, sonra da Trabzon’da Vali Damat Halil Paşa’ya satıyor. Kızların adı Mümtaz-Rana-Serfiraz oluyor. Vali, İstanbul’a çağrılıyor ve teşekkür babında kızları Sultan Abdülmecit’in annesi Bezmialem Sultan’a hediye ediyor. Abdülmecit, Serfiraz’ı görüyor ve aşık oluyor. O sırada Serfiraz 14 yaşında, Abdülmecit 28.
Serfiraz, neşeli, macerayı seven, gözüpek bir kız.
Padişah, Sefiraz’ı Yıldız Köşkü’ne yerleştiriyor. Zaman zaman yanına gidiyor.
Serfiraz, saray kuyumcusunun oğlundan hoşlanmaya başlıyor. “Küçük Fesli” dediği delikanlıyı köşke alıyor. Olayı padişah hariç herkes öğreniyor. Daha sonra delikanlı öldürülüyor. Serfiraz hamile kaldığında çocuğun padişahtan olmayabileceği şüphesi gündeme geliyor ama Serfiraz, Küçük Fesli’yi tanıdığında zaten iki aylık hamileymiş. Oğlu Osman Safiyettin doğuyor. Ancak çocuk üç yaşında ateşten ölüyor.
Serfiraz bir daha hamile kalıyor, kızı Bedia doğuyor ve otuz dokuz gün sonra ölüyor.
Serfiraz, Yıldız Köşkü’nde yaşamaya devam ediyor. Padişah zaman zaman onun yanına geliyor ama Serfiraz onu kovuyor. Evet, Sultan Abdülmecit’i düpedüz kovuyor, içeri almıyor. Abdülmecit kırgın küskün geri dönüyor.
Serfiraz bu kez bir paşa oğlu olan Hasan’a göz koyuyor. Onu köşke alıyor. Padişah öğreniyor bu durumu ama Serfiraz’ı affediyor, Hasan’ı Bursa’ya sürgün ediyor.
Serfiraz ile padişah ilişkilerine devam ediyorlar. Serfiraz doğum yapıyor, oğlu Süleyman dünyaya geliyor. Süleyman, 14-15 yaşına gelince annesinin davranışlarına dayanamayıp evi terk ediyor. Deli Latif Bey adlı bir adamın evine yerleşiyor. Adamın deliliği kanat takarak uçabileceğini sanmasından ileri geliyormuş.
Serfiraz Abdülmecit’ten sonra Abdülaziz, 5. Murat ve Abdülhamit’in de saltanatını görüyor.
1900’lü yılların başında ölüyor. Abdülhamit, Serfiraz’ın ölümünün ardından “Oh! Öldü de kurtulduk” diyor. Çünkü kendisi “Sarayın çılgın kadını” diye anılıyordu.
Abdülmecit | Cariyeler, Çocuklar
Kitapta daha pek çok kadın ve çocuğun adı var. Çok fazlalar. Birçoğu uzun yaşamadan ölüyor. Özellikle çocuklar, dönemin tıp koşulları nedeniyle çok küçük yaşlarda ölüyorlar. Kadınlar da genellikle veremden ölüyor.
Abdülmecit döneminde saray eşrafı o kadar kalabalık ki hudutsuz harcamaları hazineyi sarsar hale geliyor. Tabii tek sebebi bu değil. Kitapta diğer sebeplere de yer veriliyor ama o sebepleri zaten her yerde okuyabiliriz. Her yerde okuyamadıklarımız bana daha ilginç geliyor.
Saygılar,
Hülya Erarslan
No Comments