Prof. Canan Dağdeviren

Bilim, bugüne kadar erkeklerin baskın olduğu bir alan olarak kabul edilirdi. 21. yüzyılda bile hâlâ daha bunun tartışmalarını yapanlar var. Erkekler için bilim, bir erkek uğraşıydı. Bir kadının bilimle ne işi olurdu? Kadınların bu alanda sürekli baskılanması, bilim alanında var olduklarının erkekler tarafından gölgelenmeye çalışılmasıydı.

Oysa ki bu alanda sınırları aşarak büyük keşiflere imza atmış olan kadın bilim insanları, insanlığa önemli katkılarda bulunmuşlardır. Kadınlar, eğitim ve kariyer imkanlarından yoksun bırakıldıkları dönemler dahil olmak üzere, bilimde önemli adımlar atmış olsalar da hep liste dışında bırakıldılar. Neyse ki son zamanlarda kadın bilim insanları bu bakış açısına sahip erkeklerin gölgesinden kurtulmayı başardı. Toplumdaki çeşitli ön yargıların azalmasıyla, kadınları bu alanda daha sık görmeye başladık. Bu kişilerden birisi de Prof. Canan Dağdeviren.¹

Giyilebilir kalp pili, akıllı yapay zekalı ilaçlar ve benzeri pek çok icadı bulunan Prof. Canan Dağdeviren, Harvard Üniversitesi’nin Genç Akademi üyeliğine (Junior Fellow of Harvard) seçildi. Bu üç yıllık ödül, Cambridge, Massachusetts’te (ABD) disiplinlerarası araştırmaları teşvik etmek amacıyla veriliyor. Bu ödülü Türkiye’den kazanan ilk kişi olan Dr. Dağdeviren, Senior Fellow’lar tarafından verilen en yüksek oyu aldı.²

2015 yılında Forbes dergisinin “30 yaşından genç 30 bilim insanı” listesine girdi.³ Birleşmiş Milletler’deki konuşmasında: “Tüm bunları yaparken sonsuz motivasyon kaynağım, Türkiye Cumhuriyeti’nin babası Mustafa Kemal Atatürk’tür.” dedi.⁴

Prof. Canan Dağdeviren Kimdir?

Canan Dağdeviren 1985 yılında İstanbul’da doğdu. İlk ve orta eğitimini Kocaeli’de tamamladı. 2007’de Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği bölümünden mezun oldu. Sabancı Üniversitesi Malzeme Bilimi ve Mühendisliği programındaki yüksek lisans eğitimini 2009’da tamamladı. Aynı yıl Fulbright bursu kazanarak Illinois Devlet Üniversitesi’nde (UIUC) Malzeme Bilimi ve Mühendisliği bölümünde doktora eğitimine başladı. Bu süreçte esnek ve katlanabilir, deri üstüne yapıştırılabilir veya giyilebilir elektronik aletler üzerine çalışmalar yaptı. Doktora derecesini Aralık 2014’te aldı. Medikal teknoloji alanında çalışarak pilsiz çalışan giyilebilir bir kalp çipi (PZT MEH) ve cilt kanserini teşhis eden bir cihaz geliştirdi.

Kendisi bilime olan merakında iki dönüm noktası olduğunu belirtmektedir. Bunlardan ilki babasının kendisine Marie Curie hakkında hediye ettiği bir kitap, ikincisi ise Erdal İnönü’den bizzat aldığı Anılar ve Düşünceler adlı eserdir. Özellikle Erdal İnönü ile tanışmasının lisedeki alan seçiminde etkili olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca motivasyonunun düşük olduğu zamanlarda Mustafa Kemal Atatürk’ten ilham aldığını da bir demecinde açıklamıştır.⁵

Giyilebilir Kalp Pili

Uluslararası Genç Liderler ve Girişimciler Derneği tarafından düzenlenen yarışmada medikal yenilik alanında giyilebilir kalp pili buluşuyla Dr. Canan Dağdeviren dünya birincisi oldu.

Dr. Dağdeviren, “Kalp pili, insanların kalp ritminin düzgün olmadığı zamanlarda bir elektrik akımı vasıtasıyla kalbin iç çeperine gönderilen akım, voltaj sayesinde kalbin tekrar ritmine kavuşmasını sağlıyor. Fakat bu piller her 6-7 yılda değiştirilmek zorunda. Çünkü içlerindeki pilin ömrü bitiyor. Bizim yaptığımız teknolojide, kalbin, akciğerin ve diyaframın üzerine yapışan ve bu organlar hiçbir şekilde zarar vermeyen ve mekanik olarak görünmeyen aletler vasıtasıyla iç organlardaki hareket eden mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren bir platform. Kalp pilinizin pili bittiği vakit, bu sistem sayesinde onu tekrar şarj edebiliyor. Herkesin ortak noktası olan kalpten, ücretsiz bir şekilde enerji elde ediyoruz” dedi.

Canan Dağdeviren’den Gençlere Tavsiyeler

Üniversite tercihi yapacak olan öğrenci arkadaşlara şöyle bir tavsiyesi var Dağdeviren’in, “Hangi bölümü okumak istiyorsanız o bölümü okuyun. Ülkenin hangi şehrinde, puanınız nereyi tutuyorsa bence orayı seçin. Global bir dünyada yaşıyoruz. Nerede olduğunuz değil, kaynakları nasıl değerlendirdiğiniz önemli. Hayat, başkalarının hayallerini takip etmek ve gerçekleştirmek için çok kısa. Kendi fikirlerinizin peşinden gidin.”

Bu tavsiyeyi bir video vasıtasıyla veren Canan Dağdeviren, ebeveynlerden de şöyle bir istekte bulunuyor, “Lütfen çocuklarınızı destekleyin. Kendi hayallerinizi değil, onların hayallerini yerine getirebilmeleri için destek olun.”

Hayal Gücü

“Burada aslında hayal gücünün öneminden bahsetmek istiyorum. Bazen bir laboratuvarda belki de elleriniz arkadan bağlı kocaman gözlükleriniz ve beyaz önlüğünüzle hiç tanımadığınız insanlar için çalışabileceksiniz ve hiç kimse sizi buna zorlamadan. Aslında benim yaptığım da bu, yaptığım teknoloji ve bilimle birlikte hiç tanımadığım insanlara dokunabilmek, hiç tanımadığım insanların ülkelerine ulaşabilmek veya hiç tanımadığım insanların hayallerinde olabilmek inanılmaz bir huzur kaynağı. Bunu sizlerin de yapabileceğinize inanıyorum.

Eğer bu odadan çıktıktan sonra kalbinizde ve aklınızda ben de yapabilirim fikri oluşursa, işte bu sizin bu toplantıdan alabileceğiniz en önemli mesajdır. O nedenle herkes çıktıktan sonra kendine 2 kere sorsun, ben de yapabilir miyim ? Eğer cevap ‘evet’ ise harika bir yoldasınız demektir. Hangi yolda olduğunuz hiç fark etmez, dünyanın en iyi aşçısı da olabilirsiniz, dünyanın en iyi fizikçisi de olabilirsiniz, dünyanın en iyi dikiş yapan ustası olabilirsiniz, en iyi resim çizen, çini yapan ustası olabilirsiniz yaptığınız işin en iyisini yapabilirseniz sizden mutlu bir birey olamaz. Deneyin görün, yapabileceğinize düşünüyorum”

Hayat çok kısa!

“Hayat başkalarının fikirlerini takip etmek için çok kısa. Hayallerinizin peşinden koşun.”

Soru sorun

“Soru sormak küçülen dünyamızı genişletir.”

Paylaşmak

“Sevginizi, bilginizi ve başarılarınızı paylaşmaktan asla çekinmeyin. Eğer siz başarılarınızı paylaşırsanız karşınızdaki insanlar da bundan etkilenecek ve onlarda çalışmaya başlayacaktır.”

Farklı İnsanlar

“Eğer sizden farklı görüşlere sahip insanlarla bağlantı kurmaya çalışırsanız, bu durum beyninizin gelişmesini sağlayacaktır. Özellikle çocuklar ve yaşlılarla sohbet edin. İnanın çok şey öğreneceksiniz.”

Çılgın olun!

“En inovatif işler ya çılgın ya da başkalarına saçma gelen işlerdir. O yüzden saçma ve çılgın olmaktan asla korkmayın. Bilakis öyle olmaya çalışın. Ama sadece kelimede değil öz’de olmaya çalışın.”⁶

“İnsanların yaşamına, faaliyetine egemen olan kuvvet, yaratma ve icat yeteneğidir.” Mustafa Kemal Atatürk

 
 
İlayda Duman
 
 

Kaynakça

1. Tarihi Değiştiren 11 Kadın Bilim İnsanı. Mümin Can, Rasyonalist, 15 Kasım 2020
2. Canan Dağdeviren, Sabancı Üniversitesi
3. 2015 30 Under 30: Science, Forbes
4. Canan Dağdeviren, Instagram
5. Canan Dağdeviren kimdir, nereli, kaç yaşında? Hürriyet
6. Ünlü Türk Bilim İnsanı Canan Dağdeviren’den Tavsiyeler, CEOtudent