“İletişim çağında yaşıyoruz” deniyor sürekli. İletişim araçları çeşitleniyor, gelişiyor, herkesin her bilgiye ulaşımı her gün daha da kolaylaşıyor. İnsanlar arası iletişim artık çok daha hızlı oluyor. Bununla beraber iletişimdeki bu hız, iletişim kazalarını da beraberinde getiriyor. Sürekli yanlış anlaşılmalar baş gösteriyor. Yanlış anlaşılan, anlaşılmadığından yakınıyor; yanlış anlayan alınganlık yapıyor. Ama kimse “Acaba burada bir yanlışlık mı var?!” diye düşünmüyor. Yanlışlık varsa düzeltmeye çalışmaya ya da özür dilemeye hiç kimse yaklaşmıyor.
Yani iletişim çoğu zaman, bir türlü sağlıklı “ilişki”ye dönüşemiyor. Dönüşebilmesi ve de sağlıklı ilerleyebilmesi için bazı farkındalıkların oluşması gerekiyor.
İletişimin ve İlişkinin Başlaması
Dünya üzerinde herhangi iki canlının birbirini farketmesiyle iletişim başlar. Bu iletişim sıklaşırsa da ilişki başlamış olur. İlişkinin sağlıklı olması için yapılması gereken ilk şey; yaş, cinsiyet ya da konum ne olursa olsun kişilerin birbirini önemsemesidir.
Önemsemek, kaale almak demektir. Bakışlarla, duruşla, mimiklerle ve de sözcüklerle “Ben seni olduğun gibi kabul ediyorum” mesajını karşı tarafa geçirmektir. Tabii ki ilişki tek yönlü kalmayan iletişimdir. Yani her birey, karşı tarafa geçirdiği “önemlisin” mesajını almak ister. Bu mesajı alamadığı zaman, bazen hayâl kırıklığı, bazen üzüntü doğar. Üst üste gelen bu duygular da zamanla öfkeye dönüşür. Ve sonra öfke kronikleşir. İletişimlerinden dolayı öfkelenmeye alışmış olan birey ya her iletişime ön yargıyla başlar ve bu düşüncesinden dolayı hemen öfkelenmeye hazırdır. Ya da gücünün yetebileceği ilişkilerde, karşısındaki bireyi öfkelendirmekle adeta gurur duyar hâle gelir. Bu da bireyin hiçbir ilişkisinin sağlıklı olamayacağının göstergesi olur.
Önemsemek ve önemsenmek sağlıklı ilişkinin ilk adımıdır.
İlişkide Özel Olmak
Bu ilk adımdan sonra da iki tarafın birbirine “Bu ilişkide, sen teksin, başkası senin yerini alamaz” mesajını vermesi gerekir. Belki ikili ilişkilerde zaten olması gereken bir şey gibi düşünülebilir ama sadece sevgili, eş, ebeveyn olarak değil; okul ya da şirket gibi topluluk içinde kurulan ilişkilerde de bu çok önemlidir. Bir öğretmenin her çocuğa standart yaklaşımı ile, her bir çocuğa onun kişilik özelliğine göre yaklaşması bambaşkadır. Çocuğun öğretmene, okula ve söz konusu derse bakışını, ilgisini doğrudan etkileyen, belki de hayatını şekillendirmesine katkı sağlayan bir durum olur bu ilişki biçimi.
İlişkide Güven
Sağlıklı ilişki güvensiz olmaz. Güven, sadece yanlış yapılmayacağından emin olmak demek değildir. Hataların da insana dair olup hatayı dönüştürebileceğinden emin olma hâlidir. Hatasızlık beklentisi iki taraf için de sağlıksız bir durumdur çünkü gerçekliğe aykırıdır. Ama karşılıklı olarak bu güvenin de suistimal edilmemesi ve yetişkinlerin arasındaki ilişkilerde etik değerlere ilişkin hataların olmaması gerekir. Bu hatalar güveni temelden sarsar ve çoğunlukla telafisi mümkün olmaz.
İlişkide Birey Olma – Beraber Olma Dengesi
Sağlıklı ilişkinin diğer olmazsa olmazı ise hem birey olarak kalabilmek hem de ilişkinin sorumluluğunu alabilmektir. Yani bireysel değerlerinden vazgeçmeden, üzerine düşen sorumluluklarının farkında olunması gerekir. Bu aile ilişkisi olabilir, akraba ilişkisi olabilir, iş ilişkileri olabilir ya da vatandaşlık ilişkisi olabilir. Her ilişkinin kuralları vardır. Kimi yazılı kurallar yani kanunlardır; kimi de yazılı olmayan ama ilişkileri ve hayatı güzelleştiren kurallardır. Nezaket ve görgü başta olmak üzere, birçok düzenleyici unsur ilişkileri etkiler. İlişki içerisinde hem sorumlulukları yerine getirmek hem de aynını karşıdan beklemek olması gerekendir. Bu, eğer tek taraflı oluyorsa ve sorumlulukların tümü tek kişiden bekleniyorsa bu karşıdakini birey olarak kabul etmemek demektir. Bu da sürdürülebilir bir ilişki için kabul edilemez.
İletişim kazaları, ilişkileri ve hayatı olumsuz yönde etkileyen en önemli unsurlardan biridir. İletişim kazalarını bertaraf etmek de fiziksel kazaları bertaraf etmekte olduğu gibi bilgi ve bilgileri uygulama iradesi gerektirir.
Nalan Erpolat
No Comments