Biraz Kitap

Kelile ve Dimne

11 Ekim 2022
Kitap: Kelile ve Dimne | Yazar: Beydeba | Yorumlayan: Hülya Erarslan


Kelile ve Dimne | Beydeba

Öykü içinde öykü içinde öykü içinde öykü içinde öykü içinde öykü içinde öykü içinde öykü içinde öykü içinde öykü içinde öykü… Öyküception.

Kelile ve Dimne | Hükümdara Öyküler

Hint filozof Beydeba, dönemin Hint hükümdarı Debşelem’e öğütler içeren bu kitabı hazırlamış.

Kitapta Kelile ve Dimne adında iki çakal var. Ancak onlara gelene kadar bir sürü başka hayvanlı hikâye var. Fabl yani. Ezop ve La Fontaine’den de önce M.Ö 1. yüzyılda yazmış bu eseri.

Hikaye Çin hükümdarı ve veziri arasında başlıyor.

Vezir, adaletli yönetim uygulayan kişilere örnek olarak Hindistan padişahı Debşelem’i ve filozof Beydeba’yı gösteriyor. Çin hükümdarı da vezirinden Debşelem ve Beydeba’yı anlatmasını istiyor.

Hikâyeye göre; Debşelem, bir gün rüyasında yola çıkma çağrısı almış. Bir yerde bir hazine varmış, onu bulmalıymış. Debşelem rüyasını takip ediyor ve hazineyi buluyor. Hazineden eski bir hükümdarın vasiyeti çıkıyor. Vasiyette Debşelem’in bir takım öğütler içeren hikâyeleri bulmak için Serendip Dağı’na gitmesi gerektiği yazıyor. Debşelem gidip gitmemeyi vezirlerine soruyor. Ve işte sonu gelmez öykü içinde öyküler başlıyor.

Kelile ve Dimne | Hükümdara Öğütler

Öyküde bir öğüt veriliyor. Sonra o öğüdün sahibi diyor ki: “Bunu sana bir hikâye ile anlatayım.” Anlattığı hikayedeki öğüt veren de yine “Bunu sana bir hikaye ile anlatayım” diyor. O hikayedeki de, onun anlattığındaki de…

Sonuçta kayboluyorsunuz.

Hani bazı filmlerde karakter uykuya dalar, rüyasını izleriz, izlediğimizin karakterin rüyası olduğunu bir süre sonra unuturuz ya. Onun gibi bir şey. Başı kaçabiliyor bu hikâyelere dalarken. Neticede hikâyelerde dedikoduculara inanmamak, adaletli olmak, aceleci olmamak, görünüşe aldanmamak… gibi tavsiyeler var.

Bu öğütleri “Siyasetname” adlı eserde de bulabilirsiniz.
Bkz: Siyasetname | Nizamü’l-Mülk

Siyasetname 1092 yılında yazılmış. Selçuklu sultanı Melikşah, memleket işlerinin gidişatına dair vezirlerinden rapor hazırlamalarını istemiş. Hazırlanan bu raporlardan Nizamü’l-Mülk’ün yazdığını sultan çok beğenmiş ve Siyasetname adlı bu eser günümüze kadar ulaşmış.

Kelile ve Dimne | Hükümdar

Hükümdar olan insanlar, gücü ellerinde bulundurdukları ve bu eserlerin yazıldığı yıllarda iyice sınırsız bir güce sahip oldukları için hükümdarların yanındakiler kelle koltukta yaşıyordu tabii. Bu nedenle hükümdara doğrudan adil ol, halkını koru… gibi tavsiyeler veremeyeceklerinden “Kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla” misali ülkenin birinde bir padişah böyle böyle yapmış, sonu çok kötü olmuş, hayvanlar aleminde karga böyle böyle demiş, hiç iyi olmamış diye dolaylı yollardan anlatmaya başvurmuşlar.

Öykülerdeki padişahların bazı davranışları ve söylemleri o kadar delirtici ki. Sık sık kızgınlıkla yanlış kararlar veriyorlar, hemen gaza geliyorlar, öfkelerine yeniliyorlar. Örneğin, bir tanesinde bir padişah, birinin öldürülmesi emrini veriyor. Öldürüyorlar o kişiyi. Sonra padişah pişman oluyor. “Niye öldürdünüz? Niye dediğimi hemen yaptınız?” diye kızıyor öldürenlere.

Bazen de bazı akıllı vezir ve cellatlar, padişahın sonradan pişman olacağını sezip öldürme emrini yerine getirmiyorlar, ölüm emri verilen kişiyi saklıyorlar ama padişaha öldürdük diyorlar. Sonra padişah gerçekten de pişman oluyor. Vezir ve/veya cellat “Öldürmemiştik zaten padişahım” diye çıkartıyor o kişiyi. Padişah önce seviniyor, sonra kızıyor, “Neden emrimi yerine getirmediniz, beni kandırdınız?” diye.

Bu delilerle doğrudan konuşulur mu? Bunlara anca böyle masal anlatacaksın, anlarsa ne ala, anlamazsa pekala.

Masallarla değil de direkt anlatan bir eser olarak bkz: Prens | Niccolo Machiavelli
 
 
Saygılar,
Hülya Erarslan
 
 

BEĞENEBİLECEĞİNİZ İÇERİKLER

No Comments

Cevap Yaz

Yazı: Pembeden Yeşile Bütünlük | Yazan: İrem Savaş
Girne Antik Liman
Girne Antik Liman
Öykü: Umarım Bu Gece Öldürülmem | Yazan: Didem Çelebi Özkan