Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz | Aziz Nesin
Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz | Konu
Kitap ceza evinde mahkum olarak bulunan Yaşar Yaşamaz’ın hapishanenin camisinde imamı kandırıp dışardaki bir arkadaşıyla uyuşturucu ticareti yaptığını imamın öğrenmesi ve onu camiden kovmasıyla başlar.
Yaşar cezaevindeki arkadaşlarına saz çalıp türkü söyleyerek ve hayat hikayesini anlatarak geçimini sağlar. Bu yüzden çocukluğundan başlayarak koğuş arkadaşlarına tüm hikayesini anlatmaya başlar.
Yaşar Yaşamaz okul çağına gelince, babası kayıt için okula götürür. Nüfus cüzdanı olmadığı için okula yazılamayan Yaşar babasıyla nüfus müdürlüğüne gider. Nüfusta Çanakkale de şehit olduğunu öğrenir. Ayrıca babasından bir yıl evvel doğduğu da kayıtlara geçmiştir. Bu yanlışın düzeltilmesi ve Yaşar’ın yaşadığının ispat edilmesi için bin bir çaba harcansa da bir sonuca varılamaz.
Okuma yazmayı köyünde öğrenen Yaşar köyde Anşe isimli bir kıza gönlünü kaptırır. Anşe’yle resmi nikah kıyabilmesi için nüfus kağıdı olması gerektiğini bilen fakat bunu nasıl yapacağını bilmeyen Yaşar, ailesi ile birlikte kız istemeye gittiği gün inzibatlar tarafından yakalanıp karakola götürülür. Burada asker kaçağı olduğu söylenir ve askere gönderilir. Bu duruma çok sevinen Yaşar, artık varolduğunun devlet tarafından farkedildiğini düşünür ama işler öyle olmaz. Devreleri terhis olup giderken Yaşar fazladan askerlik yapar. Yaşar’ın haline acıyan komutanı onun eline askerlik yaptığına dair bir belge verip köyüne yollar.
Yaşar köye döndüğünde babasının öldüğünü öğrenir.
Babasının mirası için devlet kurumlarında koşuşturmaları nafile sonuç verince sinir krizi geçirir ve tımarhaneye kapatılır. Burada akıl sağlığının yerinde olduğu farkedilir ama kimliği olmadığı için salınamaz. Yaşar da bir fırsatını bulunca tımarhaneden kaçar ve köyüne döner.
Yaşar bir aile dostunun yüksek bir mevkide olduğunu öğrenip onu görmeye gider. Gerçek adı Satılmış olan bu adam kendi adını Satı olarak değiştirmiştir. Satı Bey, Yaşar’ı dinler ve eline bir kartvizit verir böylece istediği yerde rahatlıkla işe girebilecektir.
Yaşar istanbul’da bir müzede hademe olmak için defalarca müze müdürüyle görüşmeye çalışır fakat günlerce müdürü yerinde bulamaz. En sonunda müdürle görüştüğünde de gide gele kartvizit eskimiş yırtılmış ve üzerindeki yazılar silinmiştir.
Yaşar bu dönemde Anşe’nin evlendirileceği haberini alınca Anşe’yi İstanbul’a getirtir. Onu bir köşke hizmetçi olarak yerleştirir ve kendi de bir arkadaşıyla ortak manav dükkanı açar. Tam işler yoluna girecek derken ortağı manavdaki malları ve o zamana kadar kazandıkları parayı alıp kaçar.
Yaşar tekrar iş aramaya başlar Anşe’nin çalıştığı konakta bekçi olarak işe başlar. Ama burada da nüfus kağıdının olmadığını öğrenen konak sahibi tarafından kovulur. Karısının hamileliği fazlasıyla ilerlemiş olan Yaşar kayınbabasının affı üzerine köye döner. Burada Anşe doğum yapar, oğulları Hayati de nüfusa kayıt olamayınca Yaşar sinir krizi geçirir ve hapse düşer…
Hapiste gözü açılan Yaşar düzenin çarkına adapte olup tertemiz başladığı hayatı düzenbaz bir adam olarak tamamlar.
Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz | Yorum
Aziz Nesin’in 1977 yılında yayınlanan kitabıdır. Aslında bir radyo oyunu olarak kaleme alınan kitap, çok beğenilmesi üzerine yazar tarafından romanlaştırılmıştır. 1978 yılında Madaralı Roman Ödülü‘nü alan roman edebiyatımızın en çok okunan mizahi romanlarından biridir.
Aziz Nesin bu eserinde yaşadığı dönem Türkiye’sinin en büyük problemlerinden biri olan bürokrasiye eleştirisel bir dille yaklaşmış. Kitap zamanın Türkiye’sinin salt gerçekleri olması dolayısıyla da trajikomik bir eser özelliği taşımaktadır.
Büyük bir okur kitlesine ulaşan kitap, uzun süre çok okunanlar listesinin üst sıralarından inmedi. Kitabın giriş kısmında Yaşar Yaşamaz’ın ağzından Meral Çelen’in kurduğu “…Ünümün bu kadar yaygınlaşmasına, beni bu kadar sevmenize ilk zamanlar akıl erdiremiyordum ama şimdi biliyorum artık… Nasıl hepimizde biraz Don Kişot’luk varsa, demek biraz da Yaşar Yaşamaz’lık varmış… Başıma gelenler yabancınız olsaydı, sever miydiniz beni, arar mıydınız?” cümlesi de çok okunmasının bir nedeni gibidir aslında.
Okuyucuya bu kadar da olmaz dedirten eserde özette belirtmediğim birçok yan konu da mevcut.
Yaşar devlete ihtiyaç duyduğunda yaşamayan, devletin ihtiyacı olduğunda var olan bir yurttaş profilinde kaleme alınmış. Ama diğer taraftan da tertemiz başladığı hayatını düzene uydurmaya çalışırken, şark kurnazına dönüşen bir başka profil de göze çarpıyor.
Genel olarak kitaplarda kullanılan yöresel ağız (abartılı olduğu taktirde) ve argo kelimeler beni rahatsız eder. Fakat Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz’ı okurken bunların beni hiç rahatsız etmemesi, yazarın yöresel dile hakim ve argoları yerinde kullanmasını bilen bir söz ustası olmasıdır.
Karakterler o kadar ustalıkla betimlenmiş ki birçok insan öyküsünü aynı anda okusanız da hiç akıştan kopmuyorsunuz. Bazı konuların çok abartıldığını düşünebilirsiniz ama o zamanda bu kitabın mizahi bir eser olduğunu aklınıza getirin lütfen. Tam olarak güldürürken düşündüren türden hem de.
Bu kitabı okuyan arkadaşlarımla yaptığım sohbetlerde farkettim ki günümüzde ki Yaşarlar’ın sayısı hiç de az değil. Durup düşündüğünüzde hayatınıza temas eden yahut akşam haberlerinde 2-3 dakika gösterilen Yaşarlar’ın, farkedilip hayatlarına olağan şekilde devam etmek en büyük istekleri olsa gerek. Usta yazarın bu eseri de umarım sadece mizah niteliği taşır…
Yazar Hakkında
Mehmet Nusret Nesin 20 Aralık 1915’te Heybeliada’da dünyaya geldi. 1935’te Kuleli Askeri Lisesi’ni, 1937’de Ankara’da Harp Okulu’nu bitirip teğmen oldu. 1939’da Askeri Fen Okulu’nu bitirdi. Bu dönemde bir yandan da Güzel Sanatlar Akademisi Süsleme Bölümü’ne devam etti. 6 Temmuz 1995’te kalp krizi nedeniyle hayatını kaybetti. Vasiyeti üzerine Nesin Vakfı’nın bahçesine yeri belli olmayacak şekilde defnedildi.
Kitapları
• Şimdiki çocuklar harika
• Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz
• Zübük
• Bu Yurdu Bize Verenler
• Bay Düdük
• Alamanya Alamanya Bizden Aptal Bulamanya
• Biz Adam Olmayız
• Taşlamalar
• Ben de Çocuktum
• Adamı Zorla Deli Ederler
• Çocuklara En Güzel Öyküler
• Borçlu olduklarımız
• Maçinli Kız İçin Ev
• Nasrettin Hoca Gülütler
• Gülmekten Öldüren Öyküler
• Aziz Dededen Masallar
• Hayvanlar Takımı
• Okullar İçin Kısa Oyunlar
• Memleketin Bitinde
• Damda Deli Var
• Gol Kralı
Eserlerinden bazıları.
Keyifli okumalar.
Kübra Mısırlı
No Comments