Hayat tam anlamıyla bir sebep-sonuç ilişkisi. Yapılanların, yapılmayanların ya da yapılamayanların her zaman bir sebebi var. Üzerine düşünülen her şeyin, iyi ya da kötü sonuçların her birinin tek tek sebepleri var.
Bu durumun bazen istisnaları olabiliyor. “Nasıl oldu anlamadım?” denilen, olumlu ya da olumsuz sonuçlar doğuran olaylar da yaşanıyor hayatta. Bu durumda oluşan güzel şeyler “mucize” olarak adlandırılıyor, kötü olanlar da “felaket”.
Her ne kadar bu inanılması zor olan sonuçlar, sebepsiz gibi gelse de aslında hiçbiri sebepsiz değil. Hepsinin oluşması için bazı sebepler bir araya geliyor fakat bazen sebepler o kadar hızlı oluşuyor ki insanlar bu hızı takip etmekte zorlanabiliyorlar. Yakalanamayan ve anlaşılamayan sebepler de insan gözünde “yok” hükmüne düşüyor.
“Çünkü” Kelimesinin Gücü
Olanları ya da olabilecekleri sebeplere dayandırmak her insana bir güç ve içsel bir rahatlama verir. Yaptıklarının ya da yapmadıklarının sebeplerini anlatmak, kendini ve çevresini buna inandırmak, her insana iyi gelir.
“Bunu böyle yaptım çünkü…”
“Buraya gittim” ya da “Gitmedim çünkü…”
Gibi cümleler, hem insanları bir şeylere ikna etmek hem de toplumsal ya da kişisel ilişkilerde yanlış anlaşılmanın ve iletişim kazalarının önüne geçmek için çok önemlidir.
Tüm bunların yanında, zaman zaman bireyin kendinin de çünkü cümlesine ihtiyacı olabilir. Her olayda, kendini suçlamamak ve kendine acımasızca davranmamak için bu cümlelere gereksinim duyar. Çünkü bazen sebeplerin, bireyin kendiyle hiç ilgisi olmayabilir ve bu sebeplerin çünkülerini doğru görmek kişinin öz güveninin zedelenmemesi için önemlidir.
Kötüye Kullanılan “Çünkü”
Her faydalı şeyin kötüye kullanılma ihtimali olduğu gibi, “çünkü”nün de kötüye kullanılması mümkündür. Bazen bahaneleri sebep göstermek için kullanır kişi çünküyü. Bazen kötü ya da başarısız sonucun sebebi sadece bireyin kendisidir fakat kendi iradesinde olan bazı şeyler için birey çevresindekileri ya da şartları suçlayabilir. Suçlama aracı olarak da çünkü ile başlayan onlarca bahane cümlesi kurabilir. Bu cümleleri sıkça kurdukça da kendiyle ilgili olan pek çok sebebin sorumlusu olmadığına kendini ikna eder. Kısaca kendi kurguladığı ve ilk başlarda gerçekçi olmadığını düşündüğü bahanelere kendi de inanır.
Bu bahane cümleleri aynı şekilde, başkalarına karşı da kurulduğu zaman, birey toplum içindeki güvenirliğini kaybeder. Sorumluluk alamayan bir imaj oluşturur ki bu da ne iş yaşamında ne de özel yaşamda kabul görür.
Hayattaki sebepler iyi okunursa ve çünkü cümleleri doğru yerde, doğru zamanda kurulursa birey hem hayatın getirdiği sorumlulukları üstlenebilir hem de daimi suçluluk duygusunun yıpratıcılığını yaşamaktan kurtulur.
Nalan Erpolat
No Comments