Herkese merhabalar umarım görüşmeyeli iyisinizdir. Bugünki konumuz çok severek yaptığım mesleğim diyetisyenlik ve görev alanları. Maalesef halk arasında sadece zayıflama doktoru olarak bilinen, spor hocaları, birkaç seminere katılıp yaşam koçluğu yapmaya karar veren kişilerce sahip çıkılmaya çalışılan, “Bana da bir diyet listesi yazıver” diye istekler gelen bir meslek gibi gözüküyor maalesef. Gelin bu hafta size mesleğim hakkında biraz bilgi vereyim.
Diyetisyen kimdir?
Diyetisyen, “Sağlık Bilimleri” fakültesinden “Beslenme ve Diyetetik” bölümünü 4 yıllık eğitim ile bitirmiş, diploması olan, meslek etiğine uygun şekilde mesleğini icra eden profesyonel sağlık çalışanıdır.
Peki “Diyetisyen kim değildir?” dersek cevap şöyle olamlıdır: Yemek yemek yerine çeşitli tozlar ve çaylar öneren, spor hocası olup protein tozlarını överek diyet planlamaya çalışan, sadece sertifika ile yaşam koçluğu yapmaya çalışan, kafasına göre diyet ve detox listeleri yazan bireylere biz diyetisyen diyemeyiz.
Biz diyetisyenler bu tarz insanlara neden bu kadar karşıyız? Mesleğimiz elimizden alırlar korkusu yüzünden mi? Bizden daha başarılı olurlar diye mi? Tabii ki de hayır. Bir diyet listesi oluşturmak özellikle de zayıflamak için bir diyet planı hazırlamak her ne kadar kolay görünse de işin arka kısmı öyle değil. Bir zayıflama planı hazırlamak için öncelikle kişinin kronik hastalıklarını, varsa vitamin mineral eksikliklerini, günlük beslenme düzenini ve alışkanlıklarını öğrenmek gerekir. Ardından ona uygun kalori hesabı ve besin seçenekleriyle günlük rutinine uygun kronik rahatsızlıklarını ve yaşam kalitesini iyileştirici besinler seçerek bir plan hazırlanmalı.
Tabii bu sadece bir zayıflama planı için geçerli işin içerisine özel gruplar girdiğinde (fenilketonüri, çölyak, trozinemi, böbrek hastalıkları, malnütrisyon, enteral ve parenteral besleme gibi) çok daha zor ve karmaşık diyet planları hazırlamak gerekiyor. Maalesef bu diyetleri diyetisyenlik eğitimi almamış bireyler yazamaz. Yazamaz diyorsunuz ama şakır şakır zayıflama diyetleri yazıyorlar diyecek olursanız gelin yapılan hatalara biraz daha yakından bakalım.
Diyetisyen olmayanlar neden diyet yazamaz veya yazmamalı?
Genellikle fazla kilolarından şikayetçi olanlar ya kendileri bir çözüm arıyor ya da sosyal medya üzerinde bir arayışa düşüyor. İlk karşılarına çıkan ise rastgele herkese aynı diyet planını öneren yaşam koçları, 1 haftada 5 kilo verdirdiği iddia edilen çay veya shake satıcıları, gereğinden fazla protein ve ihtiyacından az, hatta sıfır karbonhidrat içeren diyet planı hazırlayan spor hocaları oluyor.
Herkese aynı diyet planı uygulamak kesinlikle doğru değil çünkü her bireyin vücudu ve vücudunun ihtiyaçları birbirinden farklı bu yüzden diyet parmak izi gibi kişiye özgü olmalı.
1 haftafa 5 kilo verdiren çay veya shakeler sizi zayıflatmaz daha doğrusu sağlıklı bir şekilde zayıflatmaz. Bu tarz ürünler özellikle karaciğer bozukluğu yapar ve sağlığınız üzerine ciddi olumsuz etkileri vardır. Sağlıklı bir beslenme planı ile 1 ayda maksimum ağırlığınızın % 10’u kadar yağdan kilo verebilirsiniz.
Spor hocaları ise özellikle kolay yoldan kas kütlesini artırmak adına protein tozları ve yüklü miktarda protein içeren ve neredeyse sıfır karbonhidrat içeren sağlıksız planlar hazırlıyorlar. Fazla protein alımı böbreklerinizi ve karaciğerinizi çok yoracaktır. Karbonhidrat ise başta beyin sağlığınız olmak üzere (beyin yalnızca karbonhidratlar ile çalışır) enerji gerektiren fonksiyonlar için gereklidir. Karbonhidrattan eksik beslenildiğinde vücut fonksiyonları sağlıklı ilerleyemez.
Diyetisyenlikte Okul Eğitimi
Biz diyetisyenler, dört yıllık eğitim hayatımızın 3 yılı boyunca yetişkin, çocuk, bebek, gebe, kronik ve metabolik hastalıkları bulunan bireylere özel beslenme planları hazırlamayı, toplu beslenmeyi, besinlerin biyokimyasal yapısını, dünya mutfaklarının beslenme kültürlerini, insan bedeninin anatomisini, fizyolojisini ve psikolojisini içeren kapsamlı teorik dersler alırız. 4. yıl ise yetişkin, çocuk, toplu beslenme ve toplum sağlığı alanlarında 21 günlük 4 ayrı staj eğitimi görürüz. Seçtiğimiz bir konu üzerine kapsamlı bir tez yazar, başarılı bulunduğumuz takdirde meslek yemini ederek mezun oluruz.
Diyetisyenler hangi alanlarda görev alabilir?
Diyetisyenler hastanelerde, aile sağlığı merkezlerinde, toplu beslenme mutfaklarında, özel kliniklerde görev alabilirler.
Hastanelerde, gelen danışanlara diyet planlamalarının yanı sıra yatan hastaların diyet planlarını düzenlemede, yoğun bakımda yatan enteral veya parentel beslenen hastaların beslenmelerini düzenlemede görev alır. Toplu beslenme mutfaklarında ise aylık menü planlaması, günlük yemeklerin tadımı, hastalara gidecek yemeklerin doğru iletilmesinin kontrolü gibi görevleri üstlenir.
Kendimde çok severek yaptığım mesleğim diyetisyenlik ile ilgili sizlere biraz bilgi vermek istedim. Özellikle beslenme ve diyetetik bölümüne yeni adım atmış olan öğrenciler ve siz değerli SenVeBen Dergisi okuyucuları için dilerim faydalı olmuştur.
Bir sonraki yazımda görüşmek üzere hepinize sevgiler.
Sevgiler,
Dyt. Fatma Nur Erdoğan
No Comments