Milletçe aslında bizde bir hastalık olan “herşeyi bilme” ne tuhaftır ki “somon balığı” için de geçerli. Hepimiz somon balığı çeşitlerini, yağ oranını, ne kadar yenirse faydalı olucağını, kısaca herşeyi biliriz.
İki çeşit biliriz somonu. Norveç ve Karadeniz.
Zaten balıkçıdan istediğinizde somon için “Abi Norveç‘ten geldi” der, kasaptan et istediğinizde “Abi Balıkesir’den geldi” demesi gibi. Bu konuyu ayrıca yazacağım. Somona geri dönelim, tarihçesine bakalım, çeşitlerini inceleyelim…
Barındırdığı omega-3 yağ asitleri nedeniyle bütün dünyada tanınan ve özellikle diyet yemekleri için en çok tercih edilen deniz ürünü olan Som balığı ya da somon olarak adlandırılan bu balıklar aslında aynı familyadan olsalar da bu familyanın farklı cinsleridir. Atlantik Somonu ve Pasifik Somonu olarak türleri itibari ile ikiye ayrılırlar. Yakın akrabası olan alabalıkların üye olduğu ailenin Latince adı Salmonidae (Alabalıkgiller)’dir.
Yaklaşık yüzyıl öncesine kadar Avrupa’nın her ırmağında bulunan çok yaygın bir balık türüydü. Bazı türlerinin o dönemlerde Atlantik okyanusundan Rhein ırmağına girerek oradan da Alp dağlarının eteklerindeki kaynaklara kadar ilerledikleri bilinir. Ancak Sanayi devrimi ile birlikte artan aşırı avlanma, sanayi atıklarının tatlı su kaynaklarını kirletmesi, göç eden balıkların yollarını kapatacak şekilde baraj duvarları kurulması gibi nedenlerle sayıları çok ciddi şekilde azaldı.
Bizim bildiğimizin aksine, sadece Kuzey Amerika’da sekiz çeşit türü olan Somon balığının Pasifik Okyanusunda yedi değişik türü daha vardır. Günümüzde dünyanın hemen hemen tüm ülkelerinde tüketimi gittikçe artan bu omega 3 deposunun %75’i çiftlik üretimidir.
Örnek vermek gerekir ise; Atlantik Som balığı, Pasifik Som balığı, Pembe Som balığı, Köpek Som balığı (hayatları boyunca 3200 km yol katedebilen som balığıdır), Gümüş Som Balığı, Kızıl Som Balığı, Kral Som balığı, Japon Som Balığı…
[Büyük Atlantik Somonu]
Somon balıkları yaşamları boyunca göç ederler. Yani tatlı suda doğup denizlere doğru göç eder, yumurtlama zamanı ise tatlı suya geri dönerler.
Ülkemizde yetişmesi için uygun deniz sıcaklığı bulunmadığından dolayı Norveç’ten ithal edilmektedir. Bir dönem Karadeniz’de üretilmeye çalışılsa da denemeler başarısız olmuş bu sebeple bu tesislerde Somon ile aynı familyadan ola alabalık üretilmeye devam edilmiştir. Bu cinse de “Deniz Alası” ismi verilmiştir. 2002-2003 yıllarından beri Türkiye’de balık marketlerde Norveç Somonu (Atlantik) ve deniz alası olarak satılmaktadır. Carrefour, Metro, Migros, Tansaş, Kipa Real gibi büyük marketlerde satılmakla birlikte hemen hemen tüm balıkçılar ve semt pazarlarında bulmak da mümkündür.
Peki Somon Balığının faydaları nelerdir:
Diyet yapanlar için, içerdiği yüksek protein oranı ve düşük yağ oranı kilo vermeyi kolaylaştırır. Saç dökülmesini engeller, saçların daha sağlıklı olmasını sağlar. Beyin fonksiyonlarını düzenler, hafızayı kuvvetlendirir. Sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar. Taşıdığı renk pigmentlerinin cilt sağlığı açısından önemi kanıtlanmıştır. Kurumaya ve lekelenmelere karşı cildinizi güzelleştirir. Alzheimer hastalığına yakalanma riskini azalttığı yapılan çalışmalar neticesinde ispatlanmıştır.
Bu kadar bilgi yeter, biraz yemek yapalım:
Fırında Pratik Soslu Somon Fileto Tarifi
Malzemeler
Somon Fileto
1 Yemek kaşığı Akçaağaç Şurubu
1 Adet limon
1 Çay kaşığı deniz tuzu
Somon fileto veya dilimleri yıkadıktan sonra kurulayın. Borcam veya fırın tepsisine yağlı pişirme kağıdını koyup, somona çok az tuz serptikten sonra derisi altta kalacak şekilde somon fileto veya dilimleri yerleştirin. Üzerine biraz tuz ve 1 yemek kaşığı kadar akçaağaç şurubu dökün. Ardından rendenin ince tarafı ile yıkadığınız limonun kabuklarını rendeleyin. 180 derecede önceden ısıttığınız fırında 12-14 dakika kadar pişirin.
Fırınlanmış biberiyeli patates ile servis edebilirsiniz.
Afiyet Olsun,
Semi Lichy
No Comments