Dukan Diyeti, dört aşamaya ayrılan yüksek proteinli, düşük karbonhidratlı bir kilo verme diyetidir. Kilo yönetimi konusunda çalışan pratisyen hekim olan Dr. Pierre Dukan tarafından oluşturulmuştur. Dr. Dukan kendi soyadını verdiği bu diyeti 1970’lerde kilo vermek için et hariç her türlü gıdayı yemekten vazgeçebileceğini söyleyen obez bir hastadan esinlenerek oluşturmuştur. Hastalarının birçoğunun diyetinde etkileyici kilo kaybı sonuçları gördükten sonra, Dr. Dukan 2000 yılında Dukan Diyeti’ni yayınlamıştır.
Kitap 32 ülkede yayınlanmıştır ve en çok satanlar arasına girmiştir. Dukan Diyeti, Atkins Diyeti ile birlikte yüksek proteinli, düşük karbonhidratlı diyetlerin ortak özelliklerini taşımaktadır.
Dukan Diyeti’nin çalışma prensibi nasıldır?
Dukan Diyeti kişinin yaşına, kilo verme geçmişine ve diğer faktörlere dayalı olarak “gerçek kilo” olarak adlandırılan hedef ağırlığı hesaplayarak işe başlamaktadır. Her aşamada ne kadar süre kalınması gerektiği, kişinin gerçek kilosuna ulaşmak için ne kadar kilo vermesi gerektiğine bağlıdır.
Dukan Diyeti’nin dört aşaması aşağıda detaylıca açıklanmıştır:
- Atak Aşaması (1-7 gün): Sınırsız yağsız protein ve 1,5 yemek kaşığı yulaf kepeği yiyerek diyete başlanmaktadır.
- Seyir Aşaması (1–12 ay): Bir gün sadece yağsız protein, ertesi gün yağsız protein ve nişastasız sebzeler ve ayrıca her gün 2 yemek kaşığı yulaf kepeği tüketilmektedir.
- Konsolidasyon Aşaması (aşama 1 ve 2’de kaybedilen her bir kilo için 5 gün): Sınırsız yağsız protein ve sebzeler, bazı karbonhidratlar ve yağlara ek olarak günlük 2,5 yemek kaşığı yulaf kepeği tüketilmektedir.
- Stabilizasyon Aşaması (belirsiz): Konsolidasyon Aşaması yönergeleri izlenmektedir ancak ağırlık sabit kaldığı sürece kurallar gevşetilebilmektedir. Yulaf kepeği günde 3 yemek kaşığına çıkartılmaktadır.
Dukan Diyeti’nde neler yiyebiliriz?
Dukan Diyetinin her aşamasının kendi beslenme düzeni vardır.
- AŞAMA (ATAK AŞAMASI)
- AŞAMA (SEYİR AŞAMASI)
- AŞAMA (KONSOLİDASYON AŞAMASI)
- AŞAMA (STABİLİZASYON AŞAMASI)
• Yağsız sığır eti, dana eti, geyik eti, bizon ve diğer av hayvanları
• Derisiz kümes hayvanları
• Sakatatlar
• Balık ve kabuklu deniz ürünleri (her türlü)
• Yumurtalar
• Süt, yoğurt, süzme peynir
• Tofu ve tempe
• Günde en az 1.5 litre su tüketilmesi zorunludur.
• Günlük 1,5 yemek kaşığı (9 gram) yulaf kepeği tüketmek zorunludur.
• Az miktarda limon suyu ve turşu
• Tavaları yağlamak için günlük 1 çay kaşığı (5 ml) sıvı yağ
Birinci aşamadaki besinlere ek olarak aşağıdaki besinler tüketilebilmektedir.
• Ispanak, lahana, marul gibi tüm yeşil yapraklı sebzeler
• Brokoli, karnabahar, lahana ve Brüksel lahanası
• Dolmalık biber, kuşkonmaz, enginar, patlıcan, salatalık, domates, kereviz, mantar, yeşil fasulyeler, kabak, şalgam
• Günde 1 porsiyon havuç veya şalgam
• Günlük 2 yemek kaşığı (12 gram) yulaf kepeği tüketilmesi zorunludur.
Başka hiçbir sebze veya meyveye izin verilmemektedir. Salata sosuna eklemek veya tavaları yağlamak amacıyla 1 tatlı kaşığı (5 ml) yağ dışında yağ tüketimine de izin verilmemektedir.
• Günde 1 porsiyon meyve
• Günde en fazla 2 dilim tam buğday veya çok tahıllı ekmek
• Günde 40 gram peynir
• Günde 225 gram nişastalı bir besin ( makarna, baklagiller vb).
• Haftada 1-2 gün et tüketilmeli (kızartarak)
• Haftada bir gün Atak aşamasındaki gibi beslenilmelidir.
• Günde 2,5 yemek kaşığı ( 15 gram ) yulaf kepeği tüketmek zorunludur.
Stabilizasyon Aşaması, Dukan Diyeti’nin son aşamasıdır. Herşey daha önceki aşamalarda elde edilen iyileştirmeleri sürdürmekle ilgilidir. Hiçbir yiyecek kesinlikle yasak değildir, ancak uyulması gereken birkaç ilke vardır:
• Yemekleri planlamak için temel bir çerçeve olarak Konsolidasyon Aşaması kullanılmalıdır
• Her hafta “saf protein” öğününü bir kere bile olsa yemeye devam etmek gerekmektedir.
• Fiziksel aktivite mümkün olan en üst düzeye çıkartılmalıdır.
• Yulaf kepeği artık hayatın bir parçasıdır. Her gün üç yemek kaşığı (17.5 gram) tüketilmelidir.
Peki sağlıklı mı?
Dukan Diyeti hakkında çok fazla kaliteli araştırma bulunmamaktadır. Dukan Diyeti, hem karbonhidratları hem de yağları kısıtlaması bakımından, ilgili birçok yüksek proteinli diyetten farklıdır. Yüksek proteinli, düşük karbonhidratlı ve düşük yağlı bir diyettir. Düşük karbonhidratlı, yüksek proteinli bir diyette yağı kısıtlamanın mantığı bilime dayanmamaktadır. Diğer yandan günlük bir porsiyon yulaf kepeği zorunlu olmasına rağmen, Dukan Diyeti’nin ilk aşamaları da lif bakımından düşüktür. Dahası, avokado ve fındık gibi birkaç sağlıklı lif kaynağı, yağ içeriğinin çok yüksek olduğu düşünüldüğünden diyete dahil edilememektedir.
Sonuç olarak yüksek proteinli Dukan Diyeti hızlı kilo kaybı sağlayabilir. Bununla birlikte, uzun vadede sürdürülmesini zorlaştırabilecek çeşitli özelliklere de sahiptir. Günün sonunda işe yarayan hızlı bir kilo verme diyetidir ancak sizi birçok sağlıklı gıdadan gereksiz yere kaçınmaya zorlamaktadır. Kalıcı beslenme alışkanlıklarının oluşmasına engel olacak bir diyet modeli olması sebebiyle diyetisyenler tarafından tavsiye edilmemektedir.
Uzm. Dyt. Şeydanur Özpınar
Referanslar ve Kaynakça:
- Crovetti, R., Porrini, M., Santangelo, A., & Testolin, G. (1998). The influence of thermic effect of food on satiety. European Journal of Clinical Nutrition, 52(7), 482–488.
- Spritzler, F. (2018). The Dukan Diet Review: Does It Work for Weight Loss? https://www.healthline.com/nutrition/dukan-diet-101#meal-plans
- Wyka, J., Malczyk, E., Misiarz, M., Zolotenka-Synowiec, M., Calyniuk, B., & Baczynska, S. (2015). Assessment of food intakes for women adopting the high protein Dukan diet. Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, 66(2).
No Comments