Empati

Bazı kavramlar var ki kelimelere dönüşüp dillerde dolaştıkça, anlamlarını yitiriyor. Bu kavramlardan biri de “empati”.

Son yıllarda sürekli, dünyanın en büyük ihtiyacının empati olduğu; iş, aşk, aile, arkadaş ilişkilerinde huzur ve doyum için empatinin olmazsa olmaz olduğu söyleniyor. Buna rağmen insanların en büyük sorunlarının anlaşılmamak olduğu da aşikar.

Birçok insan şu cümleyi kuruyor:

“Kimse beni anlamıyor?”

Peki nedir bu ikilemin sebebi?

Bu ikilemin kaynağı aslında sözcüğün tam anlaşılmaması, ya da eksik uygulanmasıdır.

Empati Nedir?

Tanım olarak, bir insanın karşısındaki insanı fiziksel, zihinsel ve duygusal olarak anlaması ve anladığını ona açıkça ifade etmesidir. Sözcük olarak, eşduyum ve duygudaşlık sözcükleri de empati yerine kullanılmaktadır ama bu sözcükler de tanımı tam karşılamamaktadır. Bu kelimelerde vurgulanan nokta, aynı şeyi hissetmektir. Fakat kavramın tam anlatmak istediği bir tek duyguları değil, düşünceleri de tam anlamaktır; bir de anlaşıldığını kişiye ifade etmek, gerçek empatinin önemli bir unsurudur.

Empati ile karıştırılan bazı sözcükler de olabiliyor, bunlardan en sık rastlanılanı ise “merhamet”. Açıkça ifade edelim ki empati, kişilere duyulan acıma duygusu değil, kişileri anlama çabasıdır. Çabasıdır diyorum çünkü empati doğuştan gelen bir yetenek değil, öğrenilen, geliştirilen bir yetidir.

Tarihte Empati

Tarih boyu birçok psikolojik ve sosyolojik duruma örnek olmuş Nasreddin Hoca, empatinin ilk örneğini topluma göstermiştir. Damdan düştüğünde, “Bana doktoru değil, damdan düşeni getirin” diyerek, doğru anlaşılmak istediğini vurgulamıştır. Sonra da dilimize yerleşmiştir; “Hekime değil, çekene” deyişi.

Bu içerikte birçok söz söylenmiş, yazılıp çizilmiştir.

Yazar Hermann Hesse ise; “Hiç kimse kendi içinde yaşamadıkça, başkalarının ruhlarındaki kıpırtıyı anlayamaz,” demiştir.

Duygu Üzerindeki Tecrübe

Bütün bunlar güzel bir çıkış noktası olsa da tümünde karşıdaki kişiyi anlamak için sanki onun yaşadıklarını yaşamış olmak gerektiği üzerinde durulmaktadır. Gerçek empati için bu şart değildir.

Empati Kurabilmek İçin:

İlk önce kendi duygularının farkında olmak gerekir. Üzülmek, hayal kırıklığına uğramak, kıskanmak, haset etmek, sevinmek, rahat ya da sıkışmış hissetmek, öfkelenmek, heyecanlanmak gibi duyguların kendimizdeki etkilerinin çok iyi farkında olmak gerekir ki iletişim içinde olunan birey bu duygulardan birine sahipken, aklından ve içinden neler geçebileceği anlaşılsın. O duygu-düşünceyi anlamak için olayın aynısını yaşamış olmak gerekli değildir, duygunun verdiği hissi bilmek yeterlidir.

Karşıdaki insanın duygusunu fark etttikten sonra, bunun fark edildiğini ifade etmek gerekir. Bu hem karşıdaki bireyi rahatlatır, hem de iki kişi arasında olabilecek yanlış anlaşmaların düzelmesine, ve iletişim kalitesinin artmasına yardımcı olur.

Empati İle Gelişmek

Empati, her iki bireyi de geliştirir. Empatinin hakim olduğu bir ilişkide, taraflar birbirlerinden sürekli bir şeyler öğrenerek zenginleşirler, bunun yanında aldıkları geri bildirimlerle kendilerine dair farkındalıkları gelişir.

Empati, sürekli bir şeyler öğrenerek gelişmek ve yüksek farkındalıkla hayatı hak ettiği gibi güzel yaşamaktır.

Sevgilerle,
Nalan Erpolat