Göz Bağı

Asya’da maymun yakalamak için kullanılan bir çeşit tuzak vardır.

Bir Hindistan cevizi oyulur ve iple bir ağaca veya yerdeki bir kazığa bağlanır. Hindistan cevizinin altına ince bir yarık açılır ve oradan içine tatlı bir yiyecek konur. Bu yarık sadece maymunun elini açıkken sokacağı büyüklüktedir. Yumruk yaptığında elini dışarı çıkaramaz. Maymun tatlının kokusunu alır, yiyeceği yakalamak için elini içeri sokar ama yiyecek elindeyken elini dışarı çıkarması olanaksızdır. Sıkıca yumruk yapılmış el, bu yarıktan dışarı çıkmaz. Avcılar geldiğinde maymunu rahatlıkla yakalar.

Gerçekte maymun avucunu açıp elindeki yiyeceği bırakıp kaçabilecek bir bilişsel yetiye sahip bir hayvandır, onu amipten ayıran en belirgin özelliği bu yetileridir. Oysa o bu yetisini kullanmak yerine arzu ve tutkularına bağımlı kalarak yakalanır.

Paylaştığım bu örnek bana son yıllarda elinden telefonu bırakmak istemeyen ergenleri, çocukları ve yetişkinleri hatırlatıyor.

Mark Zuckerber, Zhang Yiming, Elon Musk, Larry Page ve daha birçok avcı, avlarının peşinden koşmak yerine, insan doğasının zayıf yanlarını bilimsel yollar ile keşfederek bunu hem kendileri hem de hizmet ettikleri fikirler için kolaylıkla bir kazanıma dönüştürüyorlar.

Maymunun yaşamının sonunu getiren, canı pahasına elinden bırakmadığı bu tatlı yiyeceğin, şekerin karşılığı olarak insanın elinden düşüremediği ve kendisini bu kadar arzu edilir kılan nedir?

Google, Instagram, Twitter, Tiktok, YouTube…

Bütün bu sosyal medya mecralarında insanoğlunun avucunu açmasına engel olan şeyler nelerdir? Zamanı çöpe atmayı, aklı ziyan etmeyi tercih etmemiz için avucumuzdaki şeyin vazgeçilmez olması gerekmez mi?

Psikolojik illüzyonlar,
Arzu ettiklerimiz ve onlara belki ulaşabilirim motivasyonu,
Özdeşim kurup rahatladığımız hayatlar,
Haz duygusu, sıradan yaşamlarımızdan bir süreliğine kaçış, unutma, eğlence…

Tıpkı Gyges’in taktığı görünmezlik yüzüğü gibi, dilediğinizde görünür olma, dilediğiniz zamansa görünmez olma gücü…

C.G. Jung “Kabul etmedikçe hiçbir şeyi değiştiremeyiz” der. Önce homo sapiens (insan) olarak ele geçirilmesi, yakalanması çok kolay varlıklar olduğumuzu, güçsüz yanlarımızı kabul etmeli ve tanımalıyız. Eğer kendimizi kabul edersek belki o zaman kendimize bir balığın akvaryumdan dışarı çıkıp kendine baktığı gibi bakabiliriz. Özümüzü görme şansımız olur.
 
 
Feray Orman