İnsan ve Hatalar

“Her insan hata yapar.”
“Hatasız kul olmaz.”

Gibi dilimize yerleşen sözlerin anlamı, insana dair en doğal şeylerden birinin “hata” olduğudur. Hata yapmak çok doğaldır fakat bunun yanında, hata yapmanın doğallığına sığınarak bazı art niyetli davranışları temize çıkarmaya çalışmak kabul edilemez. Bu durumun sınırı, kişinin kendinden başka bireylere verdiği, dönüşü olmayan zararlardır. Sosyal hayatta da, iş hayatında da bu hataların bedelleri mutlaka ödenmelidir.

Hataları Görmek

Bu gibi telafisiz hataları tenzih ederek insanların hayatın akışında yapması normal olan hatalardan bahsetmek gerekirse bu hatalar gerçekten çok doğaldır. Herhangi bir bireyin, her durumda ve her zaman doğruları yapması olanaksızdır. Kimse bu kadar yanlışsız ve mükemmel olamaz. Bunu herkes bilse de hayatın akışında hep hatalar göze çarpar ve hep bunların üzerinde durulur. Hem de hataların normal olduğunu en iyi bilen bireyler, en çok görür hataları. Çünkü genelin “iyi” ya da “normal” olduğu ortamlarda iyileri ve doğruları görmek kolay değildir. Hataları görmek çok daha kolaydır. İnsan da ilk etapta kolay olana meyleder. İyi olanları görebilmek farkındalık, farkındalık da küçük de olsa bir çaba gerektirir.

Hataları Hoş Görebilmek

Hataları hoş görebilmek, herkesin başardığı bir şey değildir. Gerçekten yüce gönüllü insanlar, hataları hoş görebilirler. Bu durum genelde, başka insanların hatalarını hoş görmek gibi algılansa da hoşgörülü olmak, bireyin kendisinden başlar. İnsan önce kendine karşı hoşgörülü ve affedici olmalıdır. Kendi hatalarını hoş göremeyen birey, başkalarına karşı zaten hoşgörülü olamaz.

Bu sebeple, birey kendine hesap sorarken, insaflı olmalıdır. Dışarıdaki tüm yargılardan ve başarılı, güzel ya da iyi olma kriterlerinden uzak bir şekilde kendini değerlendirmesi gerekir. Geçmişte yapmış olduğu kendi hayatına dair hatalara çok fazla hayıflanmadan, yoluna devam edebilmeyi başarması ancak böyle mümkün olur. Aksi hâlde hatalarına takılıp kalır ve yol alması imkânsız hâle gelir. Geçmişte olanları düşünmekten ne bugününü yaşayabilir ne de geleceğini planlayabilir.

Bireyin kendi hayatına dair, sadece kendini etkileyen hataların dışında başka insanlara karşı yaptığı hatalar da olabilir. Telafisi mümkün olabilecek böyle hatalar da çok fazla tekrarlanmadığı sürece olağandır. Bu durumun da ilk adımı, bireyin yaptığı hatanın farkına varmasıdır. Sonra da muhatabından özür dilemesi gerekir. Özür dilemek, yaptığının farkında olduğunun ve benzer bir durumun tekrarlanmayacağının teminatı olmalıdır. Sonrasında da hatanın telafisi için ne gerekiyorsa o yapılmalıdır.

Bu süreci başarıyla atlatabilen birey, kendine benzer bir hata yapılmasını da daha rahat affeder. Çünkü hataların, normal ve affedilebilir olduğunun farkındadır.

Kendi hatalarını kabul etmek, telafiye hazır olmak ve hayatı güçlü yaşayabilmek demektir. Bu kabulü yaşayanlar, çevrelerine karşı da çok daha empatik olabilirler ve ilişkilerini hoşgörülü olarak yaşarlar.
 
 
Nalan Erpolat