Herkese selam! Nasılsınız? Umarım keyifler yerindedir. Beni sorarsanız gayet iyiyim. Geçen hafta kan şekeri üzerine konuşmuştuk. Bu hafta da kan şekeri denilince ilk akla gelen besin “Tarçın” üzerine konuşalım istiyorum. Şimdiden keyifli okumalar.
Tarçın’ın Bitkisel Özellikleri
Tarçın Lauraceae familyasına ait olan aromatik bir bitkidir. Hem kabuk hem de yaprak kısmı aromatiktir. Sarımtırak beyaz minik çiçekleri vardır. Fakat bu çiçekler hoş olmayan kokularından dolayı kullanılmaz. Genellikle bizim bildiğimiz ve kullandığımız kısmı ağaç kabuklarıdır. Çin, Vietnam, Hindistan, Bangladeş gibi Asya ülkelerinde doğal olarak yetişir. 10 farklı türe sahiptir. Ancak en sık kullanılan türleri Seylan ve Çin tarçınıdır. Seylan’da tarçın üretimi 1770 yılında Hollandalıların işgali ile başlamış günümüze kadar gelmiştir. Günümüzde Seylan tarçını daha sık kullanılmaktadır. Çin tarçını daha kalın kabuklu ve aromasının daha az olması sebebi ile daha az tercih edilir. Ancak daha uygun fiyatlıdır.
Tarihçesine Kısa Bir Giriş
Baharatlar yaklaşık 7 bin yıldır, neredeyse insanlığın ilk yıllarından beri kullanılıyor. Yiyecekleri tatlandırmanın yanı sıra tıbbi amaçla da kullanıldığı biliniyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre 20 binden fazla tıbbi aromatik bitki bulunuyor. Tarçının tarihi ise yaklaşık 4 bin yıl öncesine dayanıyor. Eski Mezopotamya ve Roma anıtlarında tarçının adının geçtiği biliniyor. Eski Mısır döneminde mumyaların bozulmadan korunması için tarçın kullanıldığı biliniyor. Bunun yanı sıra Çin, Avusturalya ve Hindistan’da alternatif tedavi yöntemi olarak kullanılmıştır. Güney ve Güney doğu ülkelerinde daha çok bulunduğundan bu ülkelerden tüm dünyaya yayılım göstermiştir. Tarihi kayıtlara bakıldığında özellikle Osmanlı döneminde yemeklerde kullanıldığı görülüyor. Eski dönemlerde tekeli Araplarda olduğundan ulaşımı zor ve maliyeti yüksekti. Bu sebeple zenginlik ve statü göstergesi olarak da biliniyordu. Avrupa ülkelerinin Asya ülkelerini işgali ile tüm dünyaya yayılım göstermiştir.
Sağlık Üzerine Olan Etkileri
Öncelikle tarçının 100 gramındaki besin ögelerinden bahsederek başlayalım istiyorum.
100 gram Seylan tarçınında:
- 355 kalori
- 9.5 gram su
- 3.9 gram protein
- 3.2 gram yağ
- 79 gram karbonhidrat
- 24 gram lif
- 3 gram kül
- 1228 miligram kalsiyum
- 38 miligram demir
- 61 miligram fosfat
- 500 miligram potasyum
- 26 miligram sodyum
- 2 miligram çinko
- 28 miligram C vitamini bulunur
Tarçının sağlık üzerine olan etkileri yüzyıllardır bilinmektedir. Alternatif tıpta da yeri büyüktür. Bazı tarçın türlerinin vücutta insüline benzer etki gösterdiği ve glikoz metabolizmasını uyardığı gözlemlenmiştir. Buradan diyabet tedavisinde kesin çözüm sunduğu düşünülmemelidir. Yalnızca glikoz metabolizmasında önemli bir yere sahiptir. Glikoz metabolizması haricinde antiinflamatuvar (iltihap giderici), antitrombotik (kan sulandırıcı), antialerjenik, antiülseraitif (sindirim sistemi yaralarını önleyici) etkileri mevcuttur. Halk arasında gaz söktürücü, kabızlık giderici ve eklem iltihabını giderici olarak da kullanılmaktadır.
Tarçının sağlık üzerine birçok olumlu etkisinin olması bilim insanlarının da dikkatini çekmiştir. Üzerine birçok çalışma yapmışlardır. Bu çalışmalardan bazılarını sizlerle de paylaşmak istiyorum.
- Anderson ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada: tarçındaki suda çözünen maddelerin insülinin etkisini20 kat daha arttırdığını tespit etmişlerdir. Buradan tarçını bir süre suda beklettikten sonra tüketmenin; suda çözünen maddelerin aktifleşmesinde rol oynayacağı sonucuna varabiliriz.
- Fareler üzerinde yapılan bir diğer araştırmada ise: tarçın tüketiminin yemek sonrası tokluk şekerini kontrol altına aldığı tespit edilmiştir.
- Fareler üzerinde yapılan bir diğer araştırmada ise; farelere tarçın yağı verilmiştir. Sonucunda ise açlık kan şekerlerinde anlamlı bir düşüş tespit edilmiştir.
- Bir diğer çalışmada ise diyabetik farelere 45 gün boyunca tarçın verilmiştir. Sonucunda ise hem açlık kan şekeri hem de hba1c değerinde (3 aylık ortalama kan glikoz değeri) anlamlı bir düşüş olduğu tespit edilmiştir.
- Tip2 diyabet hastaları üzerine yapılan başka bir çalışmada ise katılımcılara 6 hafta boyunca tarçın verilmiştir. Sonucunda ise glikoz değerleri azalırken insülin değerlerinin yükseldiği tespit edilmiştir.
- İnsanlar üzerinde yapılan başka bir çalışmada sağlıklı bireylere tarçın verilmiştir. Sonucunda insülin duyarlılığının arttığı tespit edilmiştir.
- Crawford ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada: 109 tip2 diyabetli bireye her gün 19 tarçın içeren tarçın kapsülü verilmiştir. Sonucunda hba1c değeri 7 üzeri iken anlamlı düşüşler kaydedilmiştir.
- Hussein ve arkadaşlarının yaptığı başka bir çalışmada ise: tarçın verilen bireylerde yalnızca glikoz değerlerinde değil kolesterol ve trigliserit değerlerinde de anlamlı düşüşler olduğu tespit edilmiştir.
Bilmeden Yaptığımız Doğrular
Sağlık üzerine olan birçok olumlu etkisinden bahsettik. Özellikle kan şekeri üzerine oldukça etkili bir besin. Ülkemizde de yaygınlaşmış bir gelenek var. O da özellikle sütlü tatlıların üzerine tarçın serperek tüketmek. Belki de yalnızca aroması ve hoş kokusundan dolayı gelenekselleşmiş bir alışkanlık. Ancak tarçın tatlı tüketiminden sonraki ani şeker yükselmesinin de önüne geçmiş oluyor. Bir diğer belki de bilmeden yaptığımız alışkanlık ise geceden suya koyduğumuz tarçını sabah aç karnına tüketmek. Tarçındaki suda çözünen maddeler aktifleştiğinde insülin üzerinde 20 kat daha fazla etki gösteriyor. Ancak burada bir parantez açmak isterim. Eğer tarçının içindeki suda çözünen maddelerin suya daha kolay geçmesini istiyorsak; tarçının üzerine bıçakla derin çizikler açmamız gereklidir. Bu sayede tarçının özütü suya daha iyi geçecektir.
Bu hafta sizlerle tarçın üzerine konuşalım istedim. Umarım hem bilgilenmiş hemde keyif almışsınızdır. Bir sonraki yazımda görüşmek üzere. Kendinize çok iyi bakın.
Kaynakça
- Albay, Z. ve Bedia Şimşek, B. “Tarçın ve Tarçın Uçucu Yağı ile Üretilen Kaymakların Bazı Özelliklerinin Belirlenmesi.” Editor: Özgür Doğan Gürcü (2019): 296.
- Bingöl, F., Akbulut, G. (2012). Tip 2 Diabetes Mellitus ve Tarçın. Bozok Tıp Dergisi, 2012,3:(39-46).
- Gürson, O. ve Özçelikay, G. “Tarçın’ın Tarih Boyunca ve Günümüzdeki Kullanımı Use of Cinnamon throughout the History and Present.” OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi 18.18 (2005): 171-183.
- Güldemir, O.ve Işık, N. Tatlara Tat Katan Kabuk: Tarçın. 1. Türk Mutfak Kültürü Sempozyumu (Osmanlı Mutfak kültürü) (14-15 Ekim 2010), Bilecik: Bilecik Şeyh Edebalı Üniversitesi Yayınları, s. 311-334.
- Kırkpınar, F., Işık, Ö., & Mert, S. P05 Tarçının (Cinnamomum spp.) Etlik Piliçlerin Beslenmesinde Kullanımı.
- Özbay, G., Çakır, M., (2022). Mardin Mutfak Kültüründe Tarçın. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 6;2, 294-306.
No Comments