Şehir Efsanesi | Felsefe Final Sınavları

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi

Üniversitede Felsefe okuduğumu söylediğimde gelen belli başlı sorulardan biri de bizim final sınavları üzerinedir.

Şehir efsanesi gibi yayılan sınavlarımız vardır çünkü. Bunların en ünlülerini muhakkak duymuşsunuzdur. Hani hoca “Cesaret nedir?” diye sorar ve öğrenci de “Cesaret budur,” yazıp boş kağıdı teslim eder. Ya da soru “Neden?”dir ve öğrenci sadece “Çünkü…” yazar ve gene tam notla geçer, gibi gibi…

Bunlar gerçekten yaşandı mı yoksa cidden şehir efsanesi mi hiçbir fikrim yok. Ama benim dönemimde en acayip soruları soran hocamız Cengiz Çakmak idi.

Yaptığı sınavlara geçmeden önce size biraz kendisinden bahseteyim.

Cengiz Çakmak

Üniversite ilk girdiğim ders onundu.

Kalamış’ta büyümüş, kolej mezunu ben; Beyazıt’taki tarihi binanın kocaman amfisinde arka sıralarda yerimi almış, biraz korku, biraz heyecanla neler olacağını bekliyordum ki kareli gömleği, siyah kot pantolonu ve üzerine giydiği dirsekleri süet yamalı kaşe ceketiyle Indiana Jones’un Türkiye versiyonu kapıdan içeri girdi.

Konuşmaya başladıktan birkaç dakika sonra en az Harrison Ford’un canlandırdığı karakter kadar çılgın bir adamla karşı karşıya olduğumu anlamıştım. Neden mi böyle düşünmüştüm? Hoş beşten önce sınıfın ortasında hippopotamus gördüğünü söyleyerek bodozlama konuşmaya başlamasından olabilir mesela 😝 Su aygırına hippopotamus deyince yeterince havalı oluyor zaten de, bir de bu çılgın adam ona su aygırının orada olmadığını kanıtlamamızı istiyordu üstelik.

Biz “ama yok”, “şizofren misiniz?” gibi saçmalarken çatır çatır hepimizi bertaraf etti.

Sonra biraz geri çekildi bizi hafif aşağılar bir bakışla “Bugün burada 100 kişisiniz. 20’niz anca mezun olacak. Boşa hem kendi vaktini hem de benim vaktimi harcamayacak kadar duyarlı olanlar, şimdi sınıftan çıkabilir,” dedi. Kimse yerinden kıpırdamadı. ÖYS’yi kazanıp gelmişiz, hiçbirimizin bu kadar çabuk vazgeçmeye niyeti yoktu.

“Ehh siz bilirsiniz,” dedikten sonra yeni bir bombardımana başladı.

“Bildiğiniz her şeyi unutun! Zaten bir halt da bilmiyorsunuz.”

Sağlı sollu kroşelerle devam eden ders şu cümlelerle son buldu:

“Kaçınız yabancı dil biliyor?”

100 kişilik sınıfta sanırım 10’u geçmezdi kalkan el sayısı. O ellerden biri de titreyerek kalkan benim parmaklarımdı.

“Sizler benimle gelin,” dedikten sonra sınıftan çıkmak üzere yürümeye başladı. Önümdekileri çantama tıkıştırıp amfinin merdivenlerinden yuvarlanmamaya çalışarak diğer öğrencilerin peşine takıldım.

Odasına gittiğimizde felsefe metinlerinin çoğunun Türkçe tercümesi olmadığını ama bizlerin şanslı 🙄 olduğunu söyleyip milyon tane ders kitabımızın yanında okumamız için bir o kadar da orjinal metin listesini elimize tutuşturdu. Sonra da kapıyı gösterdi.

Ben şok 😳

O günün diğer derslesine ait başka hiçbir şey hatırlamıyorum inanın. Tümü bittiğinde elimde inanılmaz uzunlukta bir kitap listesiyle kendimi Beyazıt’taki Sahaflar Çarşısı’na attım. Kitaplarımızı burada bulabileceğimiz söylenmişti de küçük burjuva ben Sahaflar’ın yerini bile bilmiyordum.

Kitap okumayı çok seven bir çocuktum ama benim için kitapçı Remzi Kitapevi’ydi. Ya bırakın Sahafları, ben daha önce Beyazıt’ta kaç kere bulunmuştum ki… Üniversiteye kayıta dedemle gittim, dedemle! O kadar diyeyim, siz anlayın 🤦🏻‍♀️

Neyse sora sora buldum. Tüm kitaplarımı artı Cengiz Hoca’nın listesini tamamlayıp ağır birkaç poşetle eve döndüm.

Dünyası kitaplar olan ben, üniversitede geçirdiğim dört yıl boyunca hiç roman okumadım, bunu da ara not olarak geçeyim. Hatta üniversite bittikten sonra bile nerede en pufidik romanlar var beynim sadece onları okumayı kabul etti bir süre.

Daha fazla detayla sizleri sıkmadan Cengiz Çakmak sınavlarını anlatayım.

Öncelikle sınavlarını defter-kitap açık yapardı sevgili hocamız. Aman ne güzel, öyle değil mi? Yoo değil, hiçbir halta yaramazdı ki önümüzdeki kitaplar.

Sorduğu soruların net bir cevabı olmazdı çünkü. Şöyle ki soru diyelim;

“A mı, B mi?”

Şimdi bunda doğru cevap
ya “A” ya da “B”
olmalıdır, değil mi?

Değil.

Aynı soruya öğrencilerden biri A, diğeri B cevabını da verse ikisi birden sınavdan kalabilir ya da ikisi de geçebilirdi. Önemli olan genelde seçtiğiniz şıkkı nasıl temellendirdiğiniz olurdu.

Bir tanesinde Celil karikatür çizmişti ve geçmişti, bak şimdi onu hatırladım.

Neyse en efsane sorusu 4. sınıf finalindeydi ve ben o sınavda kaldım. Soruyu hâlâ hatırlıyorum:

”Şişenin içindeki sineğe Wittgenstein felsefesi ile çıkış yolunu gösterin.”

🙄🙄🙄

Tam da üstteki emoji gibi Cengiz Hoca’nın suratına baktığımı hatırlıyorum.

Bilen bilir bizim sınav kağıtlarımız A3 boyutundadır ve biz de onlara “çarşaf” deriz.

İlk çarşafın iki yüzünü, ikincinin de birinci yüzünü sineğe çıkış yoluna adamış, arka sayfasına geçmişken Cengiz Hoca omzumun üstünden; “Didem yeter salladığın, zaten saçmalıyorsun. Herkes çıktı, ver kağıdı artık,” dedi.

Ağlak bir suratla verdim kağıdı. Ve 3 sayfa çarşafa rağmen kaldım.

Bütünlemede geçmem şart, tek ders sınavına kalamam çünkü eylülde master için Amerika’ya gidiyorum. Çalışıyorum çalışıyorum lanet Ludwig’den hiçbir şey anlamıyorum. Sonunda Atilla Hoca’mın kapısını çaldım; “Yalvarırım bana aklını dille bozmuş Wittgenstein’ı anlatın yoksa bütünlemede de geçemeyeceğim,” diye masasına kapandım.

Atilla Hoca anlattı, ben dinledim ve bir şekilde geçtim bütünlemede ama bu yaşıma geldim hâlâ Wittgenstein felsefesini bildiğimi iddia edemem.

İstanbul Üniversitesinin En Uçarı Hocası Cengiz Çakmak

Cengiz Hoca sadece çılgın sınavlar hazırlamazdı, tahmin edebileceğiniz gibi çılgın dersler de verirdi. Büyükada’da Aya Yorgi’de şarap eşliğinde ders yaptığımızı bilirim, gerisini siz tahmin edin.

Yazın Bodrum’da girdiğim bir barda bir bakardım sevgilisiyle bara oturmuş, takılıyor. İnsan profesörüyle Bodrum’da karşılaşınca afallıyor tabi. Ama çekin bir sandalye oturun yanlarına, sohbet emin olun muazzamdır.

Olağanüstü bir zihin, yaratıcı bir eğitmen, her derdinizi paylaşabileceğiniz bir dost, üstelik bir de komik 😉 Daha ne ister ki bir öğrenci.

90’ların öğrencileri bizler gerçekten şanslı bir nesildik. Harika hocaları ayrı ayrı özel üniversitelere dağılmadan önce tek bir çatı altında dinleme şansı elde ettik.

Cengiz Çakmak, Teoman Duralı, Şafak Ural, hem felsefe hocam hem dağcılık eğitmenim hem de siz okurlarımızın da bu sitede yazılarını takip ettiği sevgili Atilla Erdemli 🙏🏻🙏🏻🙏🏻 Çooookk şanslıydık, çok…
 
 
Didem Çelebi Özkan