Herkese selamlar! Nasılsınız? Umarım herkes çok iyidir. Bu hafta Ramazan ayı denince akla ilk gelen besin olan hurmayı konuşacağız. İsterseniz başlayalım.
Bir Bitki Olarak Hurma
Hurma, bir tür palmiye ağacının meyvesi olarak bilinir. Bu palmiye ağaçları beş yaşında meyve vermeye başlar ve altmış yaşına kadar meyve vermeye de devam eder. Nitekim boyları otuz metreye kadar uzayabilen bir gövde yapısı vardır. Genellikle çöl ve çok sıcak iklimlerde gözlenir. Dolayısıyla sıcaklık bitkinin gelişimi için en önemli unsurdur. Onun dışında zahmetsiz ve güçlü bir bitki olarak tanımlanabilir.
Meyve kısmı tek bir oval ve yassı çekirdeği bulunan; kahverengi dışı kabuklu içi yumuşak ve tatlı yapıdadır. Bilinen on üç türü bulunmaktadır. Bunlardan en sık tüketilenleri: Zahidi, Berni, Medjoul, Mazifiti, Hudri’dir.
Arap Yarımadası, Kuzey Afrika, Orta Doğu ülkelerinde yetiştiriciliği ve ticareti yapılmaktadır. Ülkemizde ise Güney Ege ve Batı Akdeniz’de süs amaçlı yetiştiriciliği yapılmaktadır. Ancak sıcaklığın elverişli olmamasından ötürü meyve verememektedir. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)’nün 2010 verilerine göre en çok hurma üreten ülkeler sıralamasında ilk üçte Mısır, Sudi Arabistan ve İran vardır.
Sağlık Üzerine Etkileri
Kendine has şekerli ve hoş tadı ile birçoğumuzun severek tükettiği hurma aynı zamanda sağlık deposudur. Hadi gelin sağlık açısından etkilerine de biraz bakalım.
Öncelikle besin içeriğini ve kalori değerini söyleyerek başlamak istiyorum. Hurmanın 100 gramında 50 gram karbonhidrat, 1.5 gram protein, 3.5 gram lif ve 225 kalori vardır. Bununla birlikte yüzde 50 oranında şeker içermesine rağmen yüksek lif içerdiği için glisemik indeksi düşüktür. Lif içeriğinin yüksek olmasından dolayı sindirim problemlerinde yardımcı rol oynar. Kolon, rahim ve göğüs kanserlerini önlemede etkilidir. Protein oranı ise diğer meyveler ile kıyaslandığında yüksek olarak kabul edilir.
Mineral ve vitamin bakımından da oldukça zengindir. İçerisinde: magnezyum, demir, kalsiyum, potasyum, çinko, fosfor, A, K, B1 ve B2 vitaminlerini içerir. Sodyum oranının düşük olması sebebiyle düşük sodyum diyeti uygulayan bireylere de önerilebilir. İçeriğindeki magnezyum günlük magnezyum ihtiyacının tamamını karşılayabilmektedir. Dolayısıyla kalsiyum içeriği sayesinde ise iskelet ve kas sisteminde koruyucu rol oynar. İçeriğindeki K vitamini sayesinde ise emzikli annelerin sütünü artırıcı özelliği vardır. Antioksidan kapasitesi de yüksektir. Vücuttaki oksidatif stresi %33 oranında azalttığı bilinmektedir.
Hurma Üzerinde Yapılan Birkaç Bilimsel Çalışma
- Endüstriyel fabrikalarda çalışan ve kurşun, asit gibi kimyasal maddelere maruz kalan işçiler üzerinde yapılan bir çalışmada; günde yedi adet hurma verilen işçilerin vücut için zehirli olan maddelere karşı direnç kazandığı saptanmıştır.
- Andrea Wel yaptığı çalışmada günde yedi adet hurma tüketen bireylerin zehirlenmelere karşı daha dirençli olduğunu saptamıştır.
- Yapılan başka bir çalışmada ise hurmanın diyabetik nöropatiyi (Diyabetten dolayı meydana gelen sinir hasarı) önlediği saptanmıştır.
- Fareler üzerinde yapılan bir deneyde ise: hurma verilen farelerin öğrenme kabiliyetinin diğerlerine göre daha hızlı geliştiği gözlemlenmiştir.
Hurma sağlık açısından içeriğindeki vitamin, mineral ve lif bakımından oldukça sağlıklı bir besin. Özellikle içinde bulunduğumuz Ramazan ayında oruç açmak için iyi bir tercih. İçerisindeki şeker sayesinde gün boyu kaybedilen enerji geri kazanılırken lif sayesinde bu enerjinin yavaş yavaş kana geçmesi sağlanıyor. Böylece kan şekeri bir anda yükselmek yerine dengeli bir şekilde yükseliyor. Ancak hurma oldukça kalorili bir meyvedir. Bu sebeple porsiyon kontrolü yapmakta fayda var. 2adet hurma yaklaşık bir porsiyon meyveye eş değerdir.
Herkese ailesi ve sevdikleri ile geçireceği mutlu ve huzurlu Ramazanlar diliyorum. Bir sonraki yazımda görüşmek üzere.
Hoşça kalın!
Kaynakça
- Yılmaz, G., (2020). Bazı Hurma Çeşitlerinin Antioksidan Özelliklerinin Belirlenmesi ve Pestisit Kalıntılarının Araştırılması. Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi.
- Çam, O., Çelik, C., (2023). Hurmanın Sağlık Açısından Değerlendirilmesi. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 30:11, 191-214.
No Comments